Foxfire: Laurent Cantet over het vossenvuur in de adolescent

In 2008 was Laurent Cantet de eerste Fransman op twintig jaar tijd die verhinderen kon dat de Gouden Palm naar een buitenlander ging. Tot grote veranderingen heeft dat niet geleid. Het budget voor Foxfire was wel groter dan gewoonlijk en hij filmde in Noord-Amerika maar voor de rest bleef hij zichzelf: een in de werkelijkheid geïnteresseerde, bescheiden maar altijd boeiende verteller.

1955, een Amerikaans arbeidersdorp. Vijf tienermeiden zijn het beu om genegeerd, bepoteld of minacht te worden en nemen het heft in eigen handen. Onder de naam Foxfire bijt de meisjesbende fel van zich af. Het beetje vrijheid, zelfrespect en onafhankelijkheid smaakt naar meer. Maar radicalisering dreigt ook deze utopie te doen ontploffen. Het laat zich raden waarom Laurent Cantet zijn oog liet vallen op het boek van Confessions of a girl gang van de steengoede Joyce Carol Oates. De regisseur zet in Foxfire zijn onderzoek verder naar adolescenten, groepsdynamiek en politiek & werkelijkheid.

Waar hebben de tienermeiden het meest onder te lijden? Het machisme, de armoede of hun leeftijd?
Laurent Cantet: Alles tegelijk. Er is niet één reden waarom de meisjes rebelleren. Er zijn meerdere redenen waarom ze de energie vinden om te vechten. Machisme ligt wel aan de bron van hun hergroepering. Ze reageren op het geweld dat hen als vrouw wordt aangedaan. Maar geleidelijk aan verbreedt het palet van hun voorzet. Sommigen gaan beginnen te begrijpen dat alles politiek is. In het begin is hun feminisme nog een reactie: 'het is tijd dat we ons verdedigen', 'we moeten sterk zijn'. Maar dat zet een radarwerk in gang dat tot een politiek bewustzijn zou kunnen leiden.

Waarom weerstond u de verleiding om er vrouwelijke Robin Hoods van te maken? Zou het grote publiek dat niet graag gezien hebben?
Cantet: Ik schrik terug voor helden die te heldhaftig zijn. Mij interesseert de complexiteit van de mens. De held is zelden complex. Hij is positief of negatief maar in elk geval is zijn motivatie duidelijk.

En wie is er een complexer dan een adolescent?
Cantet: Inderdaad. (Lacht) Ik film graag adolescenten. Adolescenten zoeken. Ze proberen vandaag dit uit en morgen het tegenovergestelde. Wat daarjuist nog wit was, noemen ze nu zwart zonder dat ze het gevoel hebben zichzelf tegen te spreken. Die complexiteit interesseert me.

De blik van Maddy (het meisje dat het wedervaren van de bende neerschrijft, red.) op de groep is klinisch maar wanneer ze als volwassene terugblikt op de weg die ze ooit samen aflegden is ze nostalgisch. De film toont nochtans duidelijk dat de adolescentie niet de mooiste tijd in een leven is. Welke weg uitgaan? Hoe je bevrijden van dat gevoel dat je niets te betekenen hebt? Nog niet beschikken over de middelen om jezelf te verdedigen. Het is geen mooie, zachte maar een harde, soms zelfs wrede tijd. En toch blikken we er achteraf soms weemoedig op terug.

Heeft het winnen van de Gouden Palm veel veranderd?
Cantet: Niet echt. Al zou ik Foxfire wel nooit hebben kunnen maken zonder die Gouden Palm en het commercieel succes van Entre les murs. Hij kost een pak meer dan mijn vorige films. Ik had meer opnamedagen, een langere voorbereiding, een grotere ploeg. Ik werd niet verplicht om met bekende acteurs te werken en overschrijd de twee uur. Erg commercieel is dat niet. Langs de andere kant kan ik niet ontkennen dat zo'n Palm een grotere druk met zich meebrengt. De verwachtingen zijn hooggespannen. Mensen vergelijken Foxfire met Entre les murs. Jammer ,maar daar valt niet veel aan te doen.