Hasta la vista: Levenlust als wapen tegen pijn

Het idee dat de Vlaamse film enkel op de lokale markt scoort mag stilaan naar het rijk der fabelen verwezen worden. In navolging van 'Adem' en 'Ben X' won het 'Hasta la vista' de Grand Prix des Amériques. Dat is de hoofdprijs van het Wereldfilmfestival van Montréal. Agenda sprak niet met de Vlaamse regisseur Geoffrey Enthoven maar met de laaiend enthousiaste Franstalige hoofdrolspeelster Isabelle De Hertogh.

Drie jonge Vlamingen met een fysieke handicap reizen stiekem naar een gespecialiseerd bordeel in Spanje. De eerste is blind, de tweede zit in een rolstoel en is dodelijk ziek en de derde is volledig verlamd. Aanvankelijk botert het totaal niet met de Brusselse, Vlaamsonkundige verzorgster die hen begeleidt op hun escapade. Dat is de rol die Isabelle De Hertogh met verve vertolkt. Hasta la vista is een meeslepende film over vriendschap, levenslust en humor als wapens tegen pijn en de last van een handicap. En over het recht op seks, natuurlijk.

Ik heb horen waaien dat de ontvangst in Montréal buitengewoon was. Waar denk je binnen twintig jaar het liefst aan terug: aan Montréal of aan de opnames?
Isabelle De Hertogh: Montréal was echt niet normaal. Zo'n explosie van enthousiasme had ik nog nooit meegemaakt. Zoveel liefde had ik nog nooit van het publiek gekregen. Tijdens het minuten lang applaus stonden we te bibberen van de emotie. Ik ben benieuwd of het in België ook zo'n vaart zal lopen. Maar als je me dwingt te kiezen, dan vind ik de opnames de strafste ervaring. Een fluitje van een cent waren ze allerminst. Er was geen maandenlange voorbereiding. Er zitten meerdere zware scènes tussen. Vermits het een road movie is, moesten we bijna elke dag elders zijn. Er moest heel efficiënt gewerkt worden. In het theater doorgrond je samen een tekst, hier moesten we direct doordringen tot de kern.

Hoe was het om als Franstalige mee te draaien in een bijna volledig Vlaamse ploeg?
De Hertogh: Dat was in het begin niet evident. De anderen kenden elkaar. Ik ben er maar laat bijgekomen. Ik had het moeilijk om het Nederlands te verstaan. Maar ik ben niet paranoïde. Ik heb me gewoon gesmeten. Elke dag begreep ik een beetje beter wat er rondom mij gezegd werd. Na een poos sprak zelfs Geoffrey (regisseur Enthoven, red.) geen Frans meer tegen mij. We zijn echte vrienden geworden. En bij die de "we" mag je ook de technische ploeg rekenenen. Generositeit is een noodzaak in dit beroep. Ik acteer om ideeën te verdedigen en verhalen met het publiek te delen.

Herinnert u zich de dag dat u wist dat u acteren zou?
De Hertogh: Goh, ik was amper drie toen ik mijn familie probeerde te doen lachen. Of zelf toneeltjes in elkaar stak en improviseerde. Dan deed ik alsof ik vlot Engels en Chinees sprak terwijl ik zomaar wat woorden uitvond. Doorslaggevend was het collegetoneel tijdens het middelbaar. We speelden Antigone van Jean Anouilh. Omdat er geen jongens waren, mocht ik Koning Creon spelen. Ik ging zo in mijn rol op dat ik een wachter boven de grond tilde. Mijn leraar Latijn raadde me aan om verder te doen met theater. Ik was niet gemaakt voor school: met theoretische vakken had ik het moeilijk en ik had een probleem met autoriteit. Maar op dat podium was ik intens gelukkig. Na het middelbaar ben ik naar het Conservatorium van Brussel getrokken. We zijn nu veertien jaar later en ik mag niet mopperen. Soms zijn er moeilijke momenten. Er is geen werk voor iedereen. Medestudenten van weleer die minstens evenveel talent hadden als ik, zien zwarte sneeuw. Je moet soms wat geluk hebben. In Franstalige België is theater spelen een roeping. Anders begin je er niet aan.

Terug naar de film. Zijn bordelen voor mensen met een handicap een goed idee?
De Hertogh: Het gespecialiseerd bordeel uit de film is een verzinsel, als ik het goed begrepen heb. Maar ik vind wel dat we moeten open staan voor de behoeften van mensen met een handicap. Het is zo belangrijk om je leven te kunnen leven. Daarvoor moeten we onze preutsheid en ijdelheid opzij schuiven. Verpleegsters wassen hun patiënten toch ook overal! Het is wel nog een taboe. Maar je moet de seksuele behoeften van mensen respecteren. Ik bewonder Geoffrey dat hij zo'n moeilijk onderwerp aansnijdt maar het publiek toch laten lachen. Hasta la vista is fictie maar wel gebaseerd op een echt verhaal. Als je de kans krijgt moet je absoluut eens naar For one night only kijken, een BBC-documentaire over Asta Philpot. Hij ijvert voor het recht op (desnoods betaalde) seks voor mensen met een handicap. Asta is erg grappig en een onwaarschijnlijke charmeur. Het is toch niet omdat je tot een rolstoel veroordeeld bent dat je niet naar de vrouwen mag kijken of niet graag door de vrouwen bekeken wordt?

Over jouw personage worden in het begin hatelijke dingen gezegd die ik hier niet ga herhalen. Zelfs al spéél je Claude, doet dat niet pijn?
De Hertogh: Het personage van Robrecht Vanden Thoren is zeer gemeen en hardvochtig tegenover Claude. Dat heeft met zijn blessure te maken. Claude is in het begin ook onaangenaam. Ze heeft al heel wat meegemaakt en beschermt zich door de harde te spelen. Kortom die hatelijkheden kloppen wel. Dat neemt niet weg dat het toch hard aankomt als je die verwensingen naar je hoofd geslingerd krijgt. Woorden zijn niet onschuldig. Er gaat een kracht van uit. Ook al zijn ze voor Claude bedoelt, die woorden kwetsen Isabelle wel. Ik heb genoeg geleden door mensen die alleen maar naar het uiterlijk kijken en niet stil staan bij het innerlijke. Soit, het kwam er op aan op die echte gevoelens en woede te gebruiken voor het personage. Claude heeft haar eigen blessures. Sociaal, fysiek, mentaal of lichamelijk, zijn we niet allemaal een beetje gehandicapt?

U bent vooral actief in het Belgisch en Frans theater. Smaakt zo'n hoofdrol in een film naar meer?
De Hertogh: Ik speelde tien jaar geleden een mooie bijrol in Tania Boréalis ou L'étoile d'un été en sindsdien weet ik dat ik graag voor een camera sta. Je moet heel efemere, sterke momenten creëren. In Hasta la vista speel ik een hoofdrol en dat is nog leuker omdat je dan het verhaal vertelt van het begin tot het einde. Bovendien heb ik al zo vaak de lieve mevrouw, bezorgde mama of goede vriendin gespeeld. Het was een plezier om eens een minder aangenaam mens te spelen, om donkere kanten op te zoeken en boze gezichten te trekken. Meestal speel ik ook een praatvaar - dat ben ik ook in het echt - het deed deugd om eens een teruggetrokken, observerend personage te spelen. Eindelijk!

Kijkt u nu anders tegen de Vlaamse cinema aan?
De Hertogh: Niet echt. Ik was destijds al onder de indruk van Ben X. Ik weet dat de Vlaamse cultuur in het algemeen hoge toppen scheert en heel open, hedendaags en vooruitstrevend is. De verschillen benadrukken tussen de Waalse en Vlaamse cultuur, vind ik ridicuul. Waarom zich van elkaar afkeren? We vullen elkaar toch mooi aan! Ik schrik wel van het verschil in media-aandacht. Vlaamse films en Vlaamse acteurs krijgen zeer veel aandacht. Dat is een enorm voordeel.

zalen: Kinepolis, UGC De Brouckère