De échte Buena Vista Social Club
In 1996 had producer Nick Gold van het gerenommeerde wereldmuzieklabel World Circuit een grandioos plan: Malinese en Cubaanse topmuzikanten samenbrengen onder leiding van de Amerikaanse gitarist Ry Cooder om te zien wat voor schoons daaruit zou voortvloeien. De Malinezen kregen hun visum echter niet op tijd rond en daardoor moest Gold met lege handen naar Cuba. Plan B was enkele Cubaanse topmuzikanten samen een plaat laten opnemen. De rest van het verhaal is wereldmuziekgeschiedenis: Buena Vista Social Club was geboren.
Wat heeft u toen op het idee gebracht om Malinese en Cubaanse muzikanten bij elkaar te brengen?
NICK GOLD: De eerste Afrikaanse muziek die ik hoorde, kwam uit Senegal en Mali in een periode dat die erg onder invloed stond van Cubaanse muziek. Je hoorde er heel wat bandjes die op hun eigen sublieme manier Cubaanse invloeden verwerkten in hun muziek, op een softere en relaxte manier. Ik heb enkele muzikanten uit West-Afrika ontmoet en was er zeker van dat de ontmoeting tussen de Cubaanse zanger Eliades Ochoa, de Malinese gitarist Djelimady Tounkara en ngonispeler Bassekou Kouyate iets moois zou opleveren.
Wat is er toen misgelopen?
GOLD: De visa moesten worden aangevraagd in buurland Burkina Faso. We hebben tot op het laatste nippertje gewacht, maar ze zijn niet op tijd aangekomen. Ik heb dus snel een ander plan moeten vinden om de studiotijd te vullen.
Dat is de kaskraker Buena Vista Social Club geworden.
GOLD: Inderdaad, en dat door een toeval! In Cuba was zoveel talent aanwezig dat we echt iets speciaals hebben kunnen maken. Het heeft deuren geopend voor Cubaanse muziek in het Westen, heel wat mensen zijn zich geïnteresseerd geraakt in son, salsa en andere muziek uit de Caraïben.
Waarom hebt u zo lang gewacht om het originele plan nog eens uit te proberen?
GOLD: Doodgewoon omdat iedereen het zo druk had. Wij waren toen een klein bedrijf, met drie man moesten we 24 uur per dag werken om alles rond te krijgen. Sindsdien hebben we met heel wat individuele artiesten van Buena Vista Social Club gewerkt (Compay Segundo, Ibrahim Ferrer, Omara Portuondo, Rubén González, bt) en met muzikanten uit Mali (Ali Farka Touré, Toumani Diabaté, Oumou Sangaré, Afel Bocoum, bt). Zowel wij als de muzikanten in kwestie hadden veel werk, er was gewoon geen ruimte om de uitwisseling te laten plaatsvinden. Al die muzikanten hebben intussen hun eigen succesvolle internationale carrière, maar elke keer dat ik een van hen ontmoette, vroegen ze me wanneer we het gingen doen. Het zou er dus wel ooit van komen.
Hoe hebben jullie dan tijd gevonden?
GOLD: Per toeval hadden de groepen van Eliades Ochoa en Bassekou Kouyate een week vrij in Madrid. We hebben meteen een studio gehuurd, er enkele andere muzikanten bij gehaald en ze zijn beginnen jammen. Negentig procent van de plaat is toen op een week tijd opgenomen, zonder echt te repeteren.
Kunt u, als introductie van de muzikanten, even vertellen waarom u ze gekozen hebt?
GOLD: Jazeker, de drie basismuzikanten zijn Eliades Ochoa, Bassekou Kouyate en Djelimady Tounkara. Eliades is de absolute meester van de muziek uit Santiago de Cuba, het oosten, de bakermat van de Cubaanse muziek. Zijn muziek klinkt erg ruraal, Eliades draagt trouwens altijd die karakteristieke cowboyhoed. Hij is een melodisch echt sterke gitarist, zijn zang is erg expressief en hij heeft een ongelooflijke soul en hartstocht. Het is die muziek die ik in West-Afrika gehoord had, daarom dacht ik dat het echt zou klikken met de Afrikaanse muzikanten. Bassekou bespeelt de ngoni, een zevenhonderd jaar oude gitaar, op een zeer expressieve manier. Hij is ontzettend buigzaam, als hij iets hoort kan hij er zich meteen aan aanpassen. Naast ongelooflijke technische kwaliteiten heeft hij ook fantastische ideeën. Djelimady Tounkara is een levende legende van de West-Afrikaanse muziek. Oorspronkelijk speelde hij ook ngoni, later raakte hij verzot op de elektrische gitaar van de jaren 1960 en '70 die hij op een verschroeiende manier bespeelt.
Daarnaast zijn er nog andere Cubanen en Malinezen, niet?
GOLD: Ja, Eliades was er tijdens die week in Madrid met zijn Grupo Patria. Ik vond dat het met slechts twee Malinezen te Cubaans zou klinken, dus hebben we koraspeler Toumani Diabaté erbij betrokken. Toumani is bekend om zijn vele samenwerkingsprojecten (onder meer met Taj Mahal en flamencomuzikanten, bt). Hij heeft een persoonlijke stijl ontwikkeld. De zanger Kasse Mady Diabaté is, net als alle anderen, een ongelooflijke improvisator. Een Malinese stem inbrengen zorgt voor evenwicht met Eliades. Balafonspeler Lassana Diabaté ten slotte heeft een techniek uitgevonden waarbij hij twee balafons tegelijkertijd bespeelt, waardoor hij zowel de witte als de zwarte toetsen van de piano heeft. Daarmee vervangt hij de piano van de Cubaanse muziek op een zeer Afrikaanse manier.
Even over het World Circuit-label: jullie nieuwste aanwinst is de Malinese zangeres Fatoumata Diawara, wat mogen we verwachten?
GOLD: Zij is momenteel nog volop bezig haar album te maken. Ze is een buitengewone, unieke songschrijfster! Het is erg moeilijk om er een stijl op te plakken. De basis is de Wassoulou-traditie, een regio ten zuiden van Mali waar ook Oumou Sangaré (Malinese sterzangeres bij wie Diawara koorzangeres is, bt) vandaan komt, aangevuld met Fatoumata's gevoeligheid bij het componeren en de westerse waarden die ze ook in zich draagt, zoals de afwisseling tussen vers en refrein.
Andere artiesten waar we onze oren open voor moeten houden?
GOLD: Ik ben momenteel met een paar dingen bezig, maar ik zeg er liever niet te veel over, je weet nooit of de projecten alsnog afspringen. Wat ik wel al kan zeggen, is dat Tony Allen (drummer, pionier van de afrobeat, bt) bezig is met een nieuw album.
wanneer: 16/11/2010 om 20.00
ticket: € 25/34/42/50
Lees meer over: Brussel-Stad, Muziek
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.