Debashish Bhattacharya: ‘Muziek zuivert de ziel’

Maandag vormt Bozar zich voor een avond om tot tempel van vrede en vreugde. Debashish Bhattacharya lijkt wel een muzikale wereldverbeteraar die een moment van genezing en meditatie brengt. Maar kom vooral om te zien hoe deze virtuoos de slide gitaar gebruikt in Indiase klassieke muziek. Adembenemend!

Calcutta Chronicles van Debashish Bhattacharya werd in 2009 genomineerd voor een Grammy Award voor beste traditionele wereldmuziek. Maar toch, een slideguitar in klassieke Indiase muziek? Het lijkt wel vloeken in een kerk. Niet voor Debashish Bhattacharya. "Eigenlijk is het geen slide gitaar meer, het is een totaal nieuw instrument dat ik in mijn atelier gecreëerd heb," vertelt Bhattacharya over de chaturangui, het 22-snarige instrument dat ook wel de 'voice of India' genoemd wordt.

"De chaturangui is speciaal ontworpen om de nuances en de toonaarden waar ik naar zocht te reproduceren. Het heeft een nieuwe vorm, een nieuwe klankkast, een nieuwe manier van spelen (fingerpicking en sliding, red.)."

Zijn er intussen meer mensen die slide gitaar spelen in India?
Debashish Bhattacharya: Ik heb een muziekschool met zo'n 2.000 leerlingen en geef overal ter wereld workshops. Ik heb ook een bedrijf om kunst en ambachtsmannen levend te houden in India. Ik heb hen opgeleid om mijn gepatenteerde gitaar te bouwen en daarnaast ook standaardgitaren.

Was het moeilijk de gitaar te introduceren in klassieke Indiase muziek?
Bhattacharya: Geloof het of niet, maar dit instrument is het meest geschikt voor Indisch klassiek omdat die muziek van de stem komt, het is vocale muziek opgebouwd rond één noot en dan speelt met nuances en wendingen. De slideguitar kan deze beter reproduceren dan eender welk snaarinstrument met fretten. Ze heeft een lange glissando en de fingerpicking maakt de muziek ook druk en complex, wat Indisch klassiek ook is. Het is dus puur wiskunde: dit instrument biedt meer dynamiek en meer variëteit in klanken.

Een revolutie voor Indisch klassiek?
Bhattacharya: Het is waar dat de Indiase klassieke muziek de voorbije 400 jaar niet veel upgrades gekend heeft, maar toch zorgt dit instrument eerder voor continuïteit. Sitar, sarod en andere klassieke instrumenten gebruiken tegenwoordig een elektrische geluidskaart, waardoor hun geluid neigt naar dat van elektrische gitaar. Ik heb het omgekeerde gedaan: ik heb de gitaar aangepast aan mijn cultuur. Ze klinkt als een traditioneel Indisch instrument en in die zin in het veel traditioneler.

U speelt in BOZAR met uw broer Subhasis. Maken jullie deel uit van een muzikale kaste?
Bhattacharya: Er zijn in de wereld slechts twee kastes: zij die geld en macht hebben, en de rest. Wij maken deel uit van een muzikale familie van zangers die diensten verlenen aan de gemeenschap: we geven opvoeding, goede vibes, muziek en advies aan het volk. Mijn broer is trouwens een van de beste tablaspelers (percussie) van zijn generatie.

Wat mogen we verwachten van uw concert?
Bhattacharya: Eerst en vooral is het een plaats van heling en meditatie, waar we werken aan de puurheid van de menselijke geest. Daarnaast is er veel improvisatie, speelsheid en energie. Het is ook intellectuele muziek die start bij de ziel en naar het intellect gaat. Deze muziek voedt de menselijke vrede. Maar ze is ook veeleisend, ze vraagt veel aandacht van het publiek. Luister met je hart en de muziek zal binnendringen in je lichaam en ziel.