Erik Truffaz: de revolutie van de jazztrompettist

Hij wordt weleens omschreven als een getrouwe discipel van Miles Davis. Je kunt er inderdaad niet omheen dat trompettist Erik Truffaz even lyrisch uit de hoek kan komen. Maar bovenal houdt hij op zijn manier de vinger aan de pols van alle nieuwe evoluties en verweeft hij die in zijn totaal eigen stijl.

Erik Truffaz' debuut voor Blue Note, Out of a dream (1997) en de opvolgers The dawn (1998) en Bending new corners (1999) verschenen in een periode toen artiesten als St Germain en Marc Moulin succes oogstten met het versmelten van jazz en de betere lounge. Deep house en drum-'n-bass waren plots erg hip.

Met een paar nummers scheerde Truffaz ook langs die stromingen heen, maar hij voegde er zijn eigen kanttekeningen aan toe. Vanaf het begin gebruikte hij loops en elektronische snufjes. Hij was niet de enige maar hij deed het wel volgens zijn regels, wars van alle formats. En dat betekende blijven zoeken en combineren met rock, reggae, dub, psychedelica en wereldmuziek.

Hij reisde naar Mexico, trok via Noord-Afrika naar India en haalde overal nieuwe inspiratie. Een meerwaarde bij zijn kleurrijke oeuvre zijn de concerten waarbij hij zichzelf en zijn publiek telkens naar een bijna sacrale trance voert. "Muziek laat ons toe hemel en aarde met elkaar te verbinden," schrijft de belezen jazzmuzikant op de hoes van zijn nieuwste cd El tiempo de la revolución.

Wat schuilt er achter die titel?
ERIK TRUFFAZ: Het is een ode aan de filmmuziek van Ennio Morricone. Maar het verwijst ook naar de Arabische lente en al de opstanden die plaatshadden op het moment dat we de plaat opnamen. En het is ten slotte een statement van mezelf en mijn muzikanten tegenover het ultraliberalisme in de wereld. Het is verschrikkelijk dat geld en winstbejag zo'n verwoestendeen overheersende macht uitoefenen.

Hoe sta je eigenlijk tegenover internet?
TRUFFAZ: Het is een zeer praktisch instrument en je hoeft niet tot de rijkere klasse te behoren om toegang te hebben. Maar zoals bij alles zijn er voor- en nadelen. Er is vrijheid maar ook terrorisme. Op muzikaal gebied bracht het een hele revolutie teweeg. Het idee van een plaat als geheel heeft afgedaan. Ook de kranten verdwijnen meer en meer uit het zicht. Dat zijn heel wat begrafenissen. (Wrang lachje) Het is de verdringing van de mens door de machine. De balans slaat op een bepaald moment over naar de foute kant. Kunst wordt gedemocratiseerd, maar je moet er wel een prijs voor betalen.

Bij de nieuwe cd zit een live-dvd. Dat is niet de eerste keer. Optredens vormen duidelijk een essentieel deel van je muziek.
TRUFFAZ: Cd's zijn duur genoeg, we willen de kopers iets extra's aanbieden. Op die manier krijgen ze een idee van wat het Erik Truffaz Quartet live voorstelt. Het podium blijft mijn geliefkoosde plek om te experimenteren. Ik heb daarbij het geluk te kunnen rekenen op muzikanten die ik al jaren ken en die het mij ook durven te zeggen als iets niet goed zit. Dat is ook de enige manier om te evolueren. Dat wil niet zeggen dat ik daarnaast geen andere dingen doe. Zo componeer ik momenteel op vraag symfonisch materiaal. Dat is iets totaal nieuws voor mij. En er staat een samenwerking op til met Murcof (Mexicaanse electroartiest, gtb) en Enki Bilal (bekende Franse striptekenaar die ook films regisseerde, gtb). Dat wordt een combinatie van livemuziek met beelden. Ik zou graag soundtracks componeren, alleen beweeg ik mij niet vaak in filmkringen en zal het dus niet voor meteen zijn.

Je nieuwe album eindigt met een ghost track in pure bluesstijl. Is dat een van je volgende projecten?
TRUFFAZ: Dat was een idee van de bassist, die luistert veel naar blues. Het is gewoon een leuk extraatje. Ik voel mij als blanke niet geroepen om echte blues te spelen.

Je gastvocalisten komen steeds uit popmiddens en niet uit de jazzwereld. Deze keer is dat Anna Aaron, die er ook bij zal zijn voor het concert in Brussel.
TRUFFAZ: Mijn gezongen stukken zijn geen standards maar eerder pop in de stijl van Joni Mitchell. Mocht ik ooit iets doen met standards zou het nooit als jazz klinken. Trouwens, wat ik speel is geen jazz.

In je muziek zit wel het element trance duidelijk verweven.
TRUFFAZ: Dat is net het sterke punt van mijn groep: een atmosfeer creëren en stilaan naar een climax groeien. Zo beland je automatisch bij een trancegevoel. Dat is het spirituele kantje van onze muziek. Wat mij momenteel enorm boeit, is het klassieke minimalisme van componisten als Steve Reich en John Adams. Hun werk intrigeert mij omdat het allemaal zo gesofistikeerd is. Dat is het resultaat van een zoektocht en een evolutie die al honderden jaren aan de gang is in de klassieke muziek. Je hebt daarbij meteen ook de link met de elektronische muziek.

Op je cd Revisité uit 2001 werkte je met een van de peetvaders uit het elektronische genre, Pierre Henry.
TRUFFAZ: Dat was een buitengewone ontmoeting. Ondanks zijn leeftijd bezit hij nog steeds het heilige vuur om te blijven zoeken naar nieuwe creatiemogelijkheden. Hij is op dat gebied veeleisend voor zichzelf. Niet meer kunnen verrassen betekent voor hem een mislukking. Daarom vindt hij van zichzelf dat hij al jaren niets meer creëert, want de mensen blijven tegenwoordig zitten tot op het einde van het concert en dat vindt hij niet goed. Hij verkiest dat ze met tomaten gooien of luidkeels roepend de zaal verlaten. Ik ken niemand die zo redeneert.

Lees je nog zoveel als vroeger?
TRUFFAZ: Bij al het reizen hoort veel wachten. Ideaal dus om te lezen. Raymond Carver blijft voor mij een fantastische auteur. Ik ben recent herbegonnen in De gebroeders Karamazov van Dostojevski. Momenteel lees ik een biografie van Molière, geschreven door Michail Boelgakov, de Russische auteur die ons ook De meester en Margarita bezorgde.

Wat mag een goede trompettist nooit doen?
TRUFFAZ: Een trompettist of eender welke muzikant mag nooit spelen als hij niet verondersteld wordt te spelen. Dat is als spreken op het moment dat je beter zou zwijgen. Zoals Miles zei: "Het zijn niet de noten die je speelt die van tel zijn, maar de noten die je niet speelt."

Erik Truffaz Quartet
wanneer: 2 maart 2013, om 20.00 uur
tickets: €22
-------------------------