Pianist en componist Ryuichi Sakamoto met trio in Brussel

Ook als de naam Ryuichi Sakamoto u niets zegt, is de kans groot dat u zijn muziek wel degelijk kent. De Japanse pianist, acteur en componist verwierf wereldfaam met zijn soundtracks bij films van De Palma, Bertolucci en Almodóvar. Met het Yellow Magic Orchestra behoort hij mee de grondleggers van de techno.

Meer dan 50 cd's heeft Sakamoto (°1952) op zijn naam staan. Muzikaal draait hij voor geen enkel genre zijn hand om, met een boordevol palmares van popmuziek, scores voor theater, film en opera, maar ook jazz en techno. We beginnen met de vraag hoe makkelijk het is om tussen al die genres te kunnen switchen.

Sakamoto: "Ik volgde gewoon mijn instinct en mijn nieuwsgierigheid," vertelt Sakamoto. "Ik had niet echt zoiets als een plan voor het leven. Ik weet ook echt niet welke richting ik morgen met muziek zal uitgaan. Mijn intuïtie is mijn voornaamste richtingaangever. En... intuïtie is iets dat je niet kan controleren of zelf sturen, je moet je er aan overgeven en er aan gehoorzamen, that's it." (lacht)

Als u terugblikt op werk dat u gemaakt hebt, kan u zichzelf nog verrassen?
Sakamoto: (denkt na) "Als muzikant ben ik op zoek naar de voortdurende verrassing, op elk vlak. Dat kan een situatie zijn, de inspiratie die plotseling komt aanwaaien, de opflakkering van een vriendschap... dat alles. Op muzikaal en persoonlijk vlak. Ik wil mezelf blijven verrassen, op een fijne en relevante manier. Dat moet, want anders zou ik verworden tot een fabriekje, waar onophoudelijk zaken van de band rollen. Dat wil ik niet, dus probeer ik dingen uit: op technisch vlak, zoeken naar de verschillen in klankkleuren, de opbouw... Al moet ik zeggen dat door ouder te worden dat wel steeds moeilijker wordt. Daarbij komt het beeld me voor ogen van een lange weg die nauwer wordt." (lacht hartelijk).

U heeft ook veel van uw beroemde nummers verschillende keren opgenomen. Waarom?
Sakamoto: "Wel, het is altijd erg moeilijk om een mooie klank echt goed op te nemen. Mijn punt is dat ik nooit echt wil opgeven om de perfecte opname te benaderen. Daarbij heb ik een ideale klank voor ogen. En eigenlijk is dat werk nooit af. Echte schoonheid laat zich niet gemakkelijk vatten. Ik moet dus blijven proberen. Maar ik moet tezelfdertijd ook wel bekennen dat het me overkomt dat ik schoon genoeg heb van die stukken die het publiek keer op keer van me verwacht. Ik speel ze dan een tijdje niet meer, tot ik er toevallig een flard van hoor op de radio, ze in mijn hoofd blijven hangen en mijn zin om ze opnieuw te spelen weer aanzuigt."

U speelt uw beroemdste nummers ook wel eens van achteren naar voren, of - zoals andere, beroemde pianisten voor u - de linkerpartij met uw rechterhand en omgekeerd.
Sakamoto: "Haha, ik hou daar wel van, om een werk van het einde naar het begin toe te spelen. Het is een van de manieren om iets nieuws of onverwachts in dat werk te ontdekken. Ik doe dat op de piano of de gitaar, vocaal... werkelijk alles kan ik uitproberen. Maar het interessantste vind ik niet zozeer om het werk achterstevoren te spelen, maar wel om te proberen om terug in de tijd te gaan. Ik weet wel dat dat een onmogelijke opgave is - we kunnen het tijdsverloop niet omkeren of ongedaan maken - maar ik droom wel van de tijd terug te kunnen 'oprollen'. Welke muziek zou je dan niet kunnen maken?"

Het rijtje muzikanten waarmee u al gewerkt hebt, oogt even indrukwekkend als divers. Onder hen: Iggy Pop, Caetano Veloso, David Byrne, Robbie Robertson en, uiteraard, David Sylvian. Hoe kwamen ze bij u terecht?
Sakamoto: "Hoe dat dat precies is gebeurd, is voor elk van hen een ander verhaal. Ze hebben inderdaad allemaal verschillende achtergronden. Maar één ding hebben ze wel met elkaar gemeen. Stuk voor stuk hebben ze talenten, ideeën, vaardigheden en benaderingen van muziek die ik ontbeer. Dat is de reden waarom ik met hen heb samengewerkt. Door het feit dat je mensen samenbrengt die verschillende technieken en opvattingen hebben, kan je iets echt nieuws gaan maken. Als iemand er precies dezelfde ideeën op nahoudt als ikzelf, wel, dan denk ik niet dat een samenwerking iets zou opleveren. Door net die verschillen op te zoeken, krijg je net de grootste - en dikwijls mooiste - verrassingen, en dat brengt me weer terug naar uw eerste vraag. David Sylvian is degene met wie ik ongetwijfeld het meest heb samengewerkt. Persoonlijk is hij iemand die ik heel erg koester - ik zie hem zelfs als mijn broer - maar muzikaal liggen onze opvattingen mijlenver uit elkaar. Je kan ons als elkaars ying en yang zien. En ook al zien we elkaar helemaal niet vaak in levende lijve, ik voel wel dat onze levensloop op de een of andere manier verbonden is. Ik kan nu niet zeggen wanneer we opnieuw samen muziek gaan maken. De belangrijkste voorwaarde daarvoor is dat de tijd goed moet zijn."

Uw naam wordt ook altijd in één adem genoemd met het legendarische Yellow Magic Orchestra. Hoe kijkt u daar nu, goed dertig jaar na het einde van de band, op terug?

Sakamoto: "Mijn hele carrière is eigenlijk gestart met het Yellow Magic Orchestra. Ik durf gerust te stellen dat zonder deze band en de mogelijkheden die deze band me heeft gegeven, ik hier nu niet met u zou praten. Ik zou wellicht... niets geweest zijn of bereikt hebben. Ik zou die inspirerende vriendschappen en al die ervaringen moeten hebben missen. Het YMO schijnt mij nu zoiets toe als... ouders. En ja, soms hou je niet van je ouders. Maar toch, het blijven je ouders. (lacht) Trouwens, een van de groepen die ons toen erg hebben beïnvloed was Telex, een Belgische groep. Iedereen in die dagen die bezig was met elektronische muziek, keek op naar Kraftwerk. Maar Telex was wat gesofisticeerder en, belangrijk, had ook meer humor..."

U treedt voor dit akoestisch concert in Brussel aan met uw strijktrio: een violist, een cellist en uzelf op de piano. Vanwaar deze keuze?
Sakamoto: "Ik heb in jaren '90 al met een trio opgetreden, en die optredens gaven me veel voldoening. Met de twee strijkinstrumenten krijg je ook een heel andere klankkleur, met veel meer mogelijkheden. Ik zou mijn werk voor piano solo omschrijven als tekeningen, of schetsen. Met dit trio worden het eerder olieverfschilderijen."

uur: 20.00 uur
tickets: €25/30/35/40

-----------------