Artists in residence: Beirut in Santa Fé

Stadsnamen hebben vaak een ondefinieerbare aantrekkingskracht. Het is poëzie die je gratis en voor niets van de wereldkaart kan plukken. Dat weet ook Zach Condon, de voorman van de Amerikaanse band Beirut, waarvan het verzameld werk leest als de index van een atlas.

Dat verzameld werk van Beirut kan in de eerste plaats herkennen aan de wat cerebraal galmende stem van Condon, die zich uitstekend leent voor een dramatisch lamento, maar waar je helaas niet té lang naar kan luisteren. In de tweede plaats aan de kopers, want Condon speelt – naast een hele reeks andere instrumenten – vooral bugel en trompet. Ten derde aan de kosmopolitische klanken, die volksmuziek uit de Balkan, brassband en elektro incorporeren. En tot slot zijn er die geografische namen die opduiken op alle platen.

Zach Condon is zelf een kosmopoliet. Op zijn zeventiende verliet hij de schoolbanken en trok hij van Amerika naar Europa dat hij kende van de films. Toch heeft Condons keuze voor bepaalde stadsnamen weinig met kennis van zaken te maken. Zo is er om te beginnen de groepsnaam Beirut zelf. De Libanese hoofdstad schijnt tegenwoordig een van de hipste steden van het Midden-Oosten te zijn, in de jaren 1970 en 1980 klonk er vooral de muziek van bommen en granaten, en de spanningen in de regio zijn nog af en toe voelbaar. Condon was zich daar niet echt van bewust en was er ook nog nooit geweest toen hij de groepsnaam koos.

Als hij namen voor liedjes kiest, koestert Condon dezelfde naïviteit. Een verband tussen de titel en de inhoud van het nummer is er meestal niet, al was het maar omdat de titel dikwijls al bestond voor het nummer. Bij het begin van een nieuw nummer nam hij daarvoor dikwijls een kaart ter hand. Dat levert soms een vreemd soort aardrijkskunde op. Zo zit in de titel van Beiruts debuutalbum The Gulag Orkestar zowel de naam van de administratie die de strafkampen in de Sovjetunie organiseerde als het Servische woord voor ‘orkest’ vervat. Verder staan op die plaat songs met namen als Bratislava (in Slovakije), Postcards from Italy, en The Long Island Sound.

Dan vertoont het album The Flying Club Cup uit 2007 meer coherentie. Dat album heeft zijn naam van een ballonwedstrijd die in het begin van de twintigste eeuw in Parijs werd gehouden. Condon wilde elk nummer de naam van een Franse stad geven, maar uiteindelijk werden maar twee stadsnamen weerhouden. In Nantes weerklinkt een charmante tristesse. Condon dacht dan ook dat Nantes een trieste stad was, terwijl de havenstad net een citytripbestemming is geworden.

Beirut doet dus meestal zomaar wat. Alleen op het recente album The Rip Tide spreekt Condon met iets meer kennis van zaken. Op dat album staat het onweerstaanbare Santa Fé, de stad waar Condon is opgegroeid. De specificiteit van de hoofdstad van New Mexico verklaart volgens Condon misschien zijn hang naar vreemde oorden. Hij verlangt naar steden die hij niet kent, omdat hij het gevoel heeft dat hij niet echt thuishoort in de stad die hij wél goed kent. Santa Fé werd gesticht door Spaanse veroveraars in de zeventiende eeuw, maar draagt ook nog de sporen van de veel oudere bevolking van native Americans die zich er ophielden. Ten slotte komen er ook veel toeristen die de inwoners van het centrum naar de periferie duwen. Het vers Sign me up Santa Fe and call your son is dan ook een oproep van Zach Condon om zich in zijn geboortestad thuis te mogen voelen.