Drukwerk dat een spoor nalaat

In de onvolprezen Bibliotheca Wittockiana loopt nog tot en met 19 april een tentoonstelling die heel wat bibliofielen naar het Woluwedal zal doen afzakken.

Imprint - Russian artist-publishers toont hoe Russische kunstenaars drukwerk aanwendden om zowel hun plastisch werk als hun artistieke ideeën in het algemeen te verspreiden. Het boek zien ze als de brenger van vernieuwing bij uitstek, en die vernieuwing groeit uit tot een eerbiedwaardige traditie. Het Russische kunstenaarsboek in al zijn glorie.

Futuristen
De totalitaire regimes van achtereenvolgens de tsaren en de Sovjets controleerden elke vorm van informatie.

Annie De Coster van de Bibliotheca omschrijft het als volgt: "Tot aan de twintigste eeuw situeer­de het hele Russische kunstgebeuren zich binnen de sociale context van de Kerk of de administratie. Strikte regels bepaalden de visue­le kunsten en de iconografie, en elke vernieuwing kon worden beschouwd als een niet-erkennen van de kerkelijke en politieke autoriteit. Maar futuristen en constructivisten ontwikkelden een nieuwe visuele taal: de formele elementen van het boek of ander drukwerk zoals typografie, illustratie, lay-out en syntaxis krijgen veel aandacht. Soms wordt - op het eerste gezicht, althans - elke cognitieve betekenis totaal ontkend. Het communicatieve en artistieke potentieel van het boek daarentegen wordt zo efficiënt mogelijk geëxploiteerd."

Volgens De Coster "kunnen futuristische werken een dwingende, ritmische en zelfs agressieve dimensie bevatten. Constructivistische boeken daarentegen zijn meer gestroomlijnd, architecturaler. Ze introduceren de fotomontage en zijn in hun geheel gericht op communicatie. Voor Leonid Tish­kov bijvoorbeeld is het maken van kunst een vorm van voortbewegen; publicaties zijn 'stille voeten die over het afgelegde parcours een spoor nalaten, beelden op een ruggengraat van woorden...'"

Al kort na de Revolutie verdwenen de kleine uitgeverijen ten voordele van staatsbedrijven. Kunstenaars riepen een ondergronds circuit in het leven. Uit deze initiatieven groeide de Samizdat: sam- betekent 'zelf' en -izdat 'publiceren'.

:: Imprint - Russian artist-publishers, tot en met 19 april in de Bibliotheca Wittockiana, Bemelstaat 23. Open van dinsdag tot en met zaterdag (behalve op feestdagen) van
10 tot 17 uur. Meer info op 02-770.53.33. Bij de expositie hoort een Engelstalige catalogus met meer dan 100 zwart-witillustraties en uitvoerige bibliografie (71 blz., 20 euro of 15 euro voor de Vrienden van de BW)