Eerlijke dagelijksheid uit Brussel

Voor het sociaal-artistieke stadsproject Pôze werden Brusselaars aangezocht een foto van zichzelf en hun omgeving te nemen. De resultaten daarvan zijn te zien in twee tentoonstellingen. In de Ravensteingalerij vormt Inwoners van Sint-Joost-ten-Node een mozaïektapijt van meer dan drieduizend kiekjes, terwijl het Paleis voor Schone Kunsten de laureaten van een fotowedstrijd presenteert. De Brusselse kunstfotograaf Vincen Beeckman begeleidde beide projecten.

In oktober 2005 begon Vincen Beeckman in Sint-Joost-ten-Node te dolen. Hij bouwde er contacten op met gemeenschapscentra, jongerenorganisaties, migrantenverenigingen, vrouwengroepen en - eenvoudigweg - mensen van de straat. "We kozen voor Sint-Joost-Ten-Node omdat die gemeente vlak bij Bozar ligt," vertelt Beeckman. "Praktisch gezien komt dat dus mooi uit: ik hoefde slechts het park te doorkruisen. Maar er was een belangrijker beweegreden. Voor veel mensen uit de buurt was het museum onbekend terrein. De drempel lag bovendien te hoog: ze vonden het een statige, ontoegankelijke burcht. Die muur hebben we met dit project dus omver proberen te duwen. Voor hen was het alleszins al een hele ervaring in het museum te komen."

Beeckman vond 275 buurtbewoners bereid mee te werken aan het door Bozar Studio's geïnitieerde project Inwoners van Sint-Joost-ten-Node. In de ateliers van het museum kregen zij een initiatie in documentaire fotografie, en ze kregen een wegwerpcamera mee om alledaagse dingen met te fotograferen. Beeckman: "Sommigen gebruikten ook hun eigen toestel. Werken met digitale foto's is immers goedkoper en verloopt vlotter. Interessant is dat de groep van mensen bijzonder heterogeen was. Oud en jong, dik en dun, blank en gekleurd toonden zich allen erg enthousiast om mee te werken aan het project. Alles verliep dus in een vlotte, toffe en amicale sfeer. En naast het nemen van foto's was er veel ruimte voor discussie. Ook leerde ik mensen kneepjes aan om hun technieken bij te schaven."

Inwoners van Sint-Joost-ten-Node resulteert in een monumentaal mozaïektapijt van meer dan drieduizend foto's. In de Ravensteingalerij kreeg het werk een tijdelijke publiekelijke bestemming. De foto's tonen eerlijke dagelijksheid: de snapshots van situaties waarin burgers zich bevinden, vertellen over de grote én de kleine dingen in hun leefwereld. "De onderwerpen zijn enorm uiteenlopend," zegt Beeckman. "Van kinderen die zichzelf op weg naar school fotograferen, over mensen op het werk, tot Kongolezen die in hun thuisland foto's maakten. Er zitten beelden tussen van huisdieren en van persoonlijke objecten, maar ook van zaken die de deelnemers als onaangenaam ervaren. Iedereen vond een manier om foto's te nemen en om zodoende een stukje van zijn of haar leven bloot te geven."

Een sociale wedstrijd
Een tweede deel van Pôze is een wedstrijd die het Paleis voor Schone Kunsten samen met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in februari 2006 organiseerde. De inwoners van de negentien Brusselse gemeenten werden opgeroepen om foto's te maken van alledaagse dingen, plaatsen en mensen. Ook hier trad Beeckman als begeleider op. "Bozar vond het project in Sint-Joost-ten-Node zo geslaagd dat ze een wedstrijd voor heel Brussel wilden uitschrijven," zegt hij. "Ik vond echter ook hier de sociale dimensie belangrijk. Zo dienden deelnemers een infosessie en minstens drie permanenties bij te wonen. Daarin maakten ze kennis met elkaar én met elkaars werk. Sommige deelnemers wilden bestaande foto's tonen, maar we kozen ervoor om enkel werk op te nemen dat het dagelijkse leven in Brussel belicht. Van meer dan tachtig deelnemers bleven er zestien over."

Daaruit koos een jury, bestaande uit Vincen Beeckman zelf, Frank Vanhaecke, die de fotoprogrammering van Bozar verzorgt, en de galeriehouder Jacques Cerami, zes laureaten. Yves André, Elodie Cnockaert, Marion Duru, Laurent Jadot, Bruno Luckse en Matricia Mathieu stellen hun foto's in Bozar tentoon. Op de openingdag van de expositie wordt daaruit een winnaar gekozen. Beeckman: "De werken lopen ontzettend uiteen. Yves André maakt bijvoorbeeld ontzettend kleurige beelden die de wereld rondom hem op een ludieke, vrolijke en haast kinderachtige manier weergeven. Elodie Cnockaert werkt daarentegen met een grijspalet en concentreert zich op landschappen. Marion Duru kiest er dan weer voor om politiek getinte onderwerpen met een enigszins vrouwelijke blik door te lichten. Samen verhalen deze amateur-fotografen op eigengereide wijzen over Brussel en het dagelijkse leven in de hoofdstad."

:: 'Inwoners van Sint-Joost-ten-Node', 20.6 > 27.8.2006, Ravensteingalerij
:: 'Laureaten van de fotowedstrijd', 20.6 > 27.8.2006, Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel