Kapper verdedigt bedreigde cultuur

In zijn kapsalon in de Tweekerkenstraat runt de Assyriër Nahro Beth-Kinne een heus cultureel centrum. Met schaar en tondeuse in de hand denkt hij na over de inhoud van zijn volgende radioprogramma.

De Tweekerkenstraat heeft de laatste jaren een gedaanteverwisseling ondergaan. Verzorgde eettentjes - Portugese, Griekse en Italiaanse - openden er de deuren. Ook eurocraten komen er regelmatig. En tussen de restaurantjes huist een kapper die zich grondig onderscheidt van de andere (meestal Turkse) coiffeurs van Sint-Joost. Aan de muren van het kapsalon hangen niet de gebruikelijke fotomodellen die een haarsnit of verzorgingsmiddel aanprijzen, maar foto's van het archeologische erfgoed van Mesopotamië en een prachtige oude landkaart van prof. dr. Siegfried Lauffer: 'Les Anciennes Civilisations du Proche-Orient'. In een zaaltje daarnaast heeft de kapper een gespecialiseerde biblio­theek ondergebracht met boekwerken in verschillende talen, toegespitst op de cultuur van de Assyriërs. In mappen bewaart hij de correspondentie die hij voert met wetenschappers over de halve wereld.

Beth-Kinne wil meteen wat misverstanden rechtzetten. Over de naam van zijn volk alleen al bestaat er bijvoorbeeld een Babylonische spraakverwarring: "Etnisch gezien ben ik een Assyriër, maar veel van mijn volksgenoten zullen zichzelf Arameeër, Chaldeeër of Syrisch orthodox noemen, en ook de term Syriaaks wordt nu gebruikt. Volgens mijn bescheiden mening zijn dat eerder namen uit de religieuze sfeer. Men moet een duidelijker onderscheid maken tussen etniciteit en geloof, anders doet men aan desinformatie. Identiteit is een wonderlijk iets en iedereen presenteert zich zoals hij wil, maar ik zet graag de puntjes op de i. Zo steiger ik toch een beetje als een publicist eerst een proefschrift schrijft met een wetenschappelijk verantwoorde titel en dat dan later uitgeeft onder een andere noemer om meer exemplaren te kunnen verkopen." Beth-Kinne verwijst naar het boek Les derniers Araméens - Le peuple oublié de Jésus van Sébastien de Courtois. "Ik ken de auteur persoonlijk en de naamsverandering kwam er onder druk van zijn uitgever. Er moesten wat graantjes meegepikt worden van de heisa rond de spraakmakende Christus-film van Mel Gibson."

De Aramees-Assyrische taal is de oudste van de Semitische taalfamilie. In dit alfabet schreven heel wat volkeren hun volkstaal neer, en het heeft grote invloed gehad op de ontwikkeling van het Arabische en het Griekse alfabet. Eeuwenlang werd de taal ook voor administratieve doeleinden gebruikt door het hele Nabije en zelfs Midden-Oosten. Jezus zou vooral in het Aramees-Assyrisch gepredikt hebben.

De Assyriërs hebben tijdens hun lange geschiedenis heel wat meegemaakt. In het Ottomaanse rijk onderscheidde men 72 en een halve etnische minderheid: die 'halve minderheid' waren de Romazigeuners, die niet voor vol werden aangezien. De Assyrische minderheid of milet was een van de 72 andere. De Assyriërs beweren dat zij en niet de Armeniërs het slachtoffer waren van de eerste genocide van de twintigste eeuw. Zij kozen tijdens de Eerste Wereldoorlog de kant van de geallieerden, waarvoor de Turken hen zwaar lieten boeten.

Kort na de Tweede Wereldoorlog kwam een eerste golf van Assyriërs naar België. Ze kwamen terecht in de omgeving van Namen en gingen vooral in de aardbeienteelt aan de slag. Een tweede golf - die ook Beth-Kinne hierheen bracht - volgde in de jaren 1980. In België leven zowat 25.000 Assyriërs, schat Beth-Kinne, waarvan 15.000 in Brussel. Ze runnen textiel- of lederwinkels, zijn goudsmid of baten een café of restaurant uit. Die zaken, vooral geconcentreerd in Sint-Joost, hebben tot de verbeelding sprekende namen: Mésopotamie, Dans les Jardins de Babylone, Le Bon Samaritain.

Als er opgemerkt wordt dat hij eerder in een collegezaal dan in een kapsalon thuishoort, antwoordt Beth-Kinne heel bescheiden: "U doet mij te veel eer aan. Door de omstandigheden tijdens mijn jeugd in Zuid-Turkije heb ik alleen de lagere school afgemaakt. Ik ben een autodidact, maar ik kan wel zeggen dat we hier tijdens het knippen niet over het weer of over koetjes en kalfjes praten."
De cultuur van een stateloos volk dat vooral in de diaspora leeft, wordt permanent bedreigd. Kapper Beth-Kinne organiseert conferenties en heeft op Radio Panik (105.4 FM) een wekelijks programma, La voix des Assyriens.
Enkele jaren geleden kreeg hij een delegatie van een internationale mensenrechtenorganisatie over de vloer. Het commentaar luidde: "Dit is geen kapperszaak, maar een heuse vertegenwoordiging van een stateloos volk."