KFdA: Bruggen bouwen vanop een podium

Het Kunsten FESTIVAL des Arts is aan zijn tiende editie toe, en viert die verjaardag op zijn manier: niet met straatfeesten of fuiven, maar door andermaal de kunstenaars centraal te stellen. De aandacht gaat nog meer dan vroeger naar niet-westerse producties, en naast het luik met podiumkunsten wordt dat van films, installaties en performances almaar groter.

Het KunstenFESTIVALdesArts (KFdA) kiest nooit de gemakkelijkste weg en verdedigt bij monde van directrice Frie Leysen steevast het primaat van de kunstenaar. Ook dit jaar weer, na een periode waarin in het bijzonder de Vlaamse stadstheaters vanuit bepaalde hoek werden aangevallen omdat ze te elitair en te volksvreemd zouden werken.

Bij de voorstelling van het nieuwe programma ging het Festival in de tegenaanval. Het wees erop dat in een maatschappij waarin iedereen zich wel moet specialiseren in een of ander deelgebied van de kennis, het geen pas geeft één van die elites te beladen met alle zonden van Israël. "Wij hebben de pretentie een festival van podiumkunsten te organiseren. Wij hebben de pretentie dat we daartoe de deskundigheid, de vaardigheden, de kennis bezitten... De intellectuele en artistieke elite wil in deze stad, ongeacht de tegenstribbelende politieke structuren, bruggen bouwen tussen talen en culturen. Wie dat elitair noemt, vergist zich of is te kwader trouw. Wie dat elitair noemt, weet niet hoe die gelaagde, plezierige, ingewikkelde en steeds weer verrassende en vertederende Brusselse identiteit gekoesterd en gewaardeerd wordt, ook door de Brusselse volksmens, van welke afkomst dan ook."

36 projecten, 23 avonden, 19 lokaties
Even kijken op welke manier die intentieverklaring haar weerslag vindt in het programma. Een Brussels project dat bruggen slaat tussen talen en culturen is Zijden stad/Ville en soie. Dito'Dito, dat straks opgaat in de vaste artistieke kern van de KVS, verzamelde rond zich een bonte ploeg KVS-acteurs én stadsbewoners van divers pluimage. Acteurs Kadi Abdelmalek, Mohammed Ouachen, François Beukelaers en Katrien De Ruysscher, muzikante Dett Peyskens, Souterrain-rappers Rival en Defi J, regisseur David Strosberg, en Cécilia Kankonda en Yves-Marina Gnahoua uit de Afrikaanse GreenLight-groep van de KVS. Zachte zijde dient als metafoor voor het sociaal weefsel - in een stad wel eens afgedaan als een ruw lappendeken - van kostbare en intense relaties. Ook al stoten die in Brussel dan op taalbarrières. Daarom wordt dit een voorstelling van het gebaar, de geste, en de dans.

Nog een lijn die je zou kunnen trekken in het zeer diverse programma met 36 projecten verspreid over 23 avonden en 19 lokaties, is die van de tijd. De tijd komt op verschillende manieren en in verschillende producties aan bod. Het duidelijkst misschien wel in de superproductie Proust van Guy Cassiers en het ro theater. De vierdelige bewerking van Marcel Prousts A la recherche du temps perdu, wordt op het KFdA integraal vertoond. Proust 4: De kant van Marcel vervolledigt de krachttour die met Proust 1: De kant van Swann werd ingezet. De bewerking werd alom geprezen. Onder meer om de geslaagde manier waarop Cassiers nieuwe media in zijn voorstellingen wist te integreren.

Over nieuwe media gaat ook de vijfdelige installatie/performance II die Brusselaar Kris Verdonck maakte. Hij wil woorden als 'multidisciplinair' en 'multimediaal' aan een kritisch onderzoek onderwerpen, de technologische reproduceerbaarheid tegenover het hier en nu van de theatrale presentatie zetten en het hebben over de impact van technologie op het dagelijkse leven. II bevat vijf apocalyptische 'momenten of toestanden': Box kwam tot stand met ingenieurs van Philips en is een installatie met een enorm sterke lichtbron die zonder beschermde brillen niet kan bekeken worden. Man is een performance waarin een blind gemaakte danser op geluidsbronnen moet afgaan om zich te oriënteren. In Patent Human Energy speelt Verdonck met de idee om de bewegingen van het menselijk lichaam aan te wenden als energiebron. Rain is een installatie waarin het 'vuur' regent. En in Duet zijn twee dansers aan elkaar en aan roterende machines overgeleverd.

Ook de Française Lise Duclaux woont in Brussel. Zij gebruikt de leegstaande vitrine Comptoir du Nylon in de Sint-Katelijnestraat voor het project danse, danse, danse tant que tu peux. Twee dansers trachten met een waaier aan populaire dansen - rock, salsa, jive, swing, merengue, wals - van maandag tot zaterdag van 10 tot 18u om voorbijgangers uit de waan van alle dag te halen. Om een echte voorstelling gaat het niet.

Het is uitkijken naar Beginnings/Endings, de nieuwe voorstelling van Charlotte Vanden Eynde. Zij staat voor een keer niet mee op de scène maar maakte een voorstelling voor zes performers in de grote zaal. Naar verluidt wordt het een dansante voorstelling. Nog steeds staat het lichaam centraal bij Vanden Eynde, maar het komt opnieuw in beweging.

Ook de nieuwe grote creatie van Rosas en Anne Teresa De Keersmaeker wordt gepresenteerd in het kader van KFdA. In Raga for the Rainy Season/A Love Supreme vervolgt De Keersmaeker haar exploratie van zowel jazz als Indiase muziek die eerder in Bitches Brew/Tacoma Narrows (naar Miles Davis en Desh (met Indiase raga's) werd ingezet. De nieuwe voorstelling bestaat uit twee delen: Raga for the Rainy Season is een choreografie voor negen dansers die een reeks variaties brengen op de muziek van een Indiase raga voor het regenseizoen. A Love Supreme is een kwartet waarin twee mannen en twee vrouwen dansen op het gelijknamige album van John Coltrane.

Over de grenzen
Nu pikken we er wel weer de meest autochtone projecten uit, terwijl het KFdA ons elk jaar de kans geeft om een stapje in de wereld te zetten. Bij Manifiesto de Niños van het Argentijnse theatercollectief El Periférico de Objetos vinden we het thema van de tijd terug. In een voorstelling met een grote verzameling speelgoed uit de kindertijd, nemen de plushen konijnen en de elektrische treinen wraak. Een fascinerend schouwspel wordt ook BAR-Q-UES van La Cinémécanique, een collectief van een tekenaar, een lichtontwerper, een videast en een muzikant, die samen een 'mechanische cinema' creëerden waarmee live artisanale animatiefilmpjes kunnen gemaakt worden.

Een primeur op het festival is de eerste creatie New Production van The Forsythe Company, het nieuwe dansgezelschap dat de Amerikaanse choreograaf William Forsythe oprichtte nadat het Ballett Frankfurt waar hij twintig jaar lang directeur was, werd opgedoekt.

:: KunstenFESTIVALdesArts op verschillende locaties
Het festivalcentrum bevindt zich in de Beursschouwburg, Auguste Ortsstraat 20-28, 1000 Brussel - 070-222.199
datum: 6 > 28 mei
festival pass: 100 > 125 euro