KFDA: Verdonck over mens en machine

Dit weekend begint het KunstenFESTIVALdesArts. Op de affiche staat onder meer de Brusselse theatermaker en beeldend kunstenaar Kris Verdonck - al een aantal edities een vaste gast op het festival. Dit keer speelt hij met tien installaties een eindspel op het grote podium van het Kaaitheater.

"Ik werk met dezelfde basisprincipes als altijd," vertelt Kris Verdonck. "Het object, het lichaam en de zoektocht naar de verhouding tussen die twee. Als ik daar van zou afstappen, dan moet ik stoppen met theater maken. Dit keer zijn er tien installaties te zien. Zes waarin mens en machine tot elkaar veroordeeld zijn en vier met machines alleen. Die installaties evolueren als een carrousel over de grote scène. We hebben onze personages ook namen gegeven, ja. Namen die gebaseerd zijn op historische figuren die je als archetypes van de industriële revolutie zou kunnen beschouwen. Zoals Ludd van de Luddites - een Engelse revolutionaire groepering die in de negentiende eeuw ageerde tegen de industrialisatie en bijvoorbeeld weefgetouwen vernietigde. Daar tegenover staat dan bijvoorbeeld Stachanov, de Sovjet-mijnwerker die geroemd werd om zijn werkethiek.

"De tekst (gebracht door Johan Leysen, mb) die het geheel overspant, hebben Marianne Van Kerkhoven (dramaturge van het Kaaitheater, mb) en ikzelf gemaakt. Hij is gebaseerd op waargebeurde feiten: wantoestanden uit de geschiedenis van de mensheid van de laatste honderdvijftig jaar - Hiroshima, de volkerenmoord tussen Hutu en Tutsi, Tsjernobyl: zaken die hallucinant genoeg zijn om elke fictie te overtreffen, en die allemaal naar een eindfase verwijzen. Het woord 'apocalyps' probeer ik te vermijden, want dan verwachten de mensen misschien dat ze van hun stoel gestormd zullen worden, terwijl we nu eenmaal theater maken en geen film. De performance als kunstvorm is ontstaan na de atoombom. De eerste performances hadden plaats in Japan, en zijn dus sowieso gelinkt aan een einde-van-de-wereld-machine, aan de breuk tussen het lichaam en het object dat het lichaam niet meer in de hand heeft."

Domme machine
Sinds hij zijn opleidingen theater aan het Rits en beeldende kunst aan het Hisk beëindigde, kent Verdonck de machine dus bij herhaling een rol toe in zijn creaties. Maar zowel technisch als financieel ligt dat niet altijd zo voor de hand. Een machine bouwen die aan je dramaturgische wensen beantwoordt, is namelijk geen sinecure.

Verdonck: "Die restricties zijn zeer aanwezig tijdens het repetitieproces. Marianne doet de dramaturgie, ik maak een eerste voorstel voor een beeld of een machine, en dat ontwerp gaat naar de technici. De machinisten maken een eerste voorontwerp waarmee we repeteren en dat op basis van onze ervaringen nog eens moet worden aangepast. Pas in de laatste fase komt alles allemaal samen. Maar machines zijn tot nu toe nog altijd heel dom. We hebben vorige week voor een volgend project nog samen gezeten met Luc Steels, professor computerwetenschap aan de VUB. Ook als je met zo'n man praat, moet je al snel de conclusie trekken dat we nog lang niet aan de nieuwe patatjes zijn op het gebied van nieuwe media of interactie met robots. Wat machines echt kunnen is bitter weinig, dus zijn we nog ver af van het moment dat we er echt theater mee kunnen spelen - laat staan dat de machines op eigen kracht een dramatische lijn zouden kunnen uitzetten. Maar interactie met een machine kan wel. We hebben in deze productie een paar machines waarop de mens ongeveer voor vijftig procent macht kan uitoefenen terwijl hij voor de andere vijftig procent wordt beïnvloed door de machine. Dat is voor beiden een heel plezante situatie om in te spelen (lacht)."

:: End van Kris Verdonck op KunstenFESTIVALdesArts
wanneer: 9 > 13 mei 2008 om 20.30 uur (11 mei om 15.00 uur)
waar: Kaaitheater, Sainctelettesquare 20, Brussel - 02-201.59.59 - info@kaaitheater.be
tickets: 12/15 euro (E, boventiteld in N&F)