KlaraFestival: kiezen voor het avontuur

Forza Musica! Met die kreet dingt het zesde KlaraFestival opnieuw naar de aandacht van het publiek. Vijftien dagen lang kun je er niet naast kijken: met lunch- en avondconcerten in de vertrouwde muziektempels en performances in huiskamers, rondrijdende auto's en trein- en metrostations palmt dit festival de hoofdstad in.

Bovendien komt die oorverwennerij met een genereus geprijsde festivalpass nu binnen ieders bereik. Naar goede gewoonte wordt kiezen ook dit jaar een luxeprobleem. Creatief directeur Patrick De Clerck zet alvast de bakens uit.

Vanwaar die roepnaam voor deze editie van het KlaraFestival, Forza Musica?
Patrick De Clerck: "Het is een ironische referentie aan al die bewegingen met namen als Forza+, waaruit een eng nationalistisch denken blijkt. De kreet klinkt ook door bij het voetbal, denk aan Forza Milan of Forza Juve. We recupereren die naam, maar met een knipoogje. Geen nationalisme of voetbalkreten, maar pure muziek. Het bekt goed. En dingen die goed bekken, verkopen ook meestal goed. En wij willen goed verkopen. Niet vanuit een mercantilistisch standpunt, maar wel omdat we wat we doen zoveel mogelijk willen delen met andere mensen. Dat is ons belangrijkste uitgangspunt: we willen delen, delen en nog eens: delen. Maar Forza Musica is ook veel meer dan een slogan. We bieden ook heel veel inhoud aan, met veel muziek uit het verre oosten."

Dit is de zesde editie van het KlaraFestival. Waarin ligt de eigenheid van dit van oorsprong radio-omroepfestival?
De Clerck: "Het feit dat alles rechtstreeks en live op de radio te horen is? De energie die je in de zaal voelt, is onvergelijkbaar met wat je ervaart als je naar de radio of een cd luistert. Radio is dan weer net iets snediger dan een cd, want je kunt horen wat er in de zaal gebeurt. De fysieke energie die een musicus tentoonspreidt, kun je enkel in de zaal meemaken. In dat opzicht heeft het nog steeds zin om kaartjes te kopen in plaats van naar de radio te luisteren. (lacht) Alles wordt rechtstreeks uitgezonden op Klara, en, via de Europese Radio Unie, naar alle Europese buren en verder, wat ook betekent dat musici een immens platform krijgen. Op sommige concerten hebben we zo'n zes miljoen luisteraars! Welk festival kan dat zeggen?"

Opvallend zijn de dubbele ensembleprogramma's.
De Clerck: "Neem nu Ensemble Musiques Nouvelles en het Ensemble Timf. Dat zijn twee groepen die een soort van muzikale pingpong spelen. Aan de ene kant van de zaal staat Timf - dé referentie voor hedendaagse muziek uit het oosten, afkomstig uit Korea. En aan de andere kant plaatsen we het Ensemble Musiques Nouvelles. Het publiek circuleert en wordt door een danseres die een soort rituele dans uitvoert, van het ene naar het andere podium geleid. De Koreanen brengen Belgische muziek en vice versa. Ze brengen een ode aan elkaars muziekculturen."

Een gelijkaardig opzet is de affiche met het Symfonieorkest Vlaanderen en het Hong Kong Orchestra. Hoe gaat dat precies in zijn werk?
De Clerck: "Die staan wel niet samen en tezelfdertijd op het podium. Het publiek koopt eigenlijk een kaartje voor een dubbelconcert, net zoals bij Timf - EMN en de dirigentendubbel Esa-Pekka Salonen en Gergiev. Het opzet van het concert met het Symfonieorkest Vlaanderen is om op één concert twee verschillende klankwerelden te laten horen. De klassieke, westerse symfonische muziek, naast haar 'tegenhanger' uit het oosten. Het Hong Kong Orchestra is een filharmonisch orkest waar elke musicus speelt op klassieke oosterse instrumenten. Zo is er in de plaats van onze viool de erhus en zijn er Chinese contrabassen en mondorgels, van klein tot zeer groot. Voor onze oren levert dat zeer exotische klanken op. Zij zullen hier ook echte klassieke werken brengen, maar wel vanuit hun context. De wereld is groot en zeer verscheiden. Symfonische muziek zoals wij die kennen, is geen universele waarde en waarvan overal en altijd genoten kan worden. Andere culturen hebben andere uitdrukkingsvormen dan die wij kennen. Dit ensemble bijvoorbeeld speelt vanuit een heel ander klankidioom. Het belangrijkste dat ze in het PSK zullen brengen, voor mij althans, is een celloconcerto van iemand wiens naam ons totaal niks zegt: Zhoa Jiping. Die naam krijgt wel betekenis als je weet dat deze man de componist is van de filmmuziek van onder andere Farewell My Concubine en Raise the Red Lantern - bekende Chinese films. 'Onze' Marie Hallynck is de soliste. Ik ben benieuwd wat het publiek ervan zal vinden… Ons publiek weet dat het kiest voor een avontuur. Het beste bewijs dat het werkt is dat het publiek tijdens het KlaraFestival altijd zeer stil is. Bij andere concerten zie en hoor je het publiek kuchen, geeuwen en noem maar op. Maar niet zo bij het KlaraFestival. Ik verklaar dat door de grote aandacht die mensen hebben tijdens onze concerten, vanuit de dwingendheid van de concertvloer. De kwaliteit is zo hoog dat je er vanzelf stil van wordt. Het geeft niet van waar de muziek afkomstig is, als het maar goed is. Dat geldt dus ook voor het dubbelconcert met Gergiev en Salonen - artistiek verantwoorde krachtpatserij met twee topdirigenten."

Artistiek verantwoorde krachtpatserij?
De Clerck: "We stellen met dit soort concerten dingen in vraag. Waarom bijvoorbeeld betalen organisatoren, bijwijlen met plezier, heel veel geld voor één dirigent? We gaan er nu twee op één avond hebben. Zal dat orkest ook echt anders klinken? De dirigenten nemen een serieus risico. Ze hebben een zeer goed instrument in handen, het Swedish Radio Symphony Orchestra. Welk effect gaan die twee verschillende persoonlijkheden hebben? Hoor je bij Gergiev zijn Russisch temperament, en bij Salonen de drive die hij meestal heeft? Als het niet zo is... (twijfelt) zijn ze hun geld misschien net iets minder waard?"

AANRADERS
Toegegeven, ook wij hadden moeite met de keuze uit het enorme aanbod van het KlaraFestival. Het programma biedt zich aan als een avontuurlijke rollercoaster die grote, bekende klassiekers naast het werk van onbekende meesters plaatst. En evenzo voor de uitvoerders. Het Tawainese 20-koppige ensemble U Theatre

brengt op 29.8 'Sound of the Ocean', waarin ze met een voor westerse oren exotisch klank- en ritme-idioom beschrijven welke reis een waterdruppel van wolk tot (deel van de) oceaan aflegt.

Tot de wereldtop der symfonische orkesten behoort ontegensprekelijk het Seoul Philharmonic Orchestra, dat op 31.8 in het PSK optreedt onder leiding van publiekslieveling Myung-Whun Chung. Bartoks Derde pianoconcerto wordt uitgevoerd door de jonge, veelbelovende pianist Sunwook Kim, gevolgd door twee werken uit de Franse orkestrale school uit de 19de eeuw.

Op 4.9 treedt het fenomeen Martha Argerich aan, samen met het Royal Philharmonic Orchestra. Voor Argerich mogen we zonder blikken of blozen ronkende superlatieven van stal halen. Legendarisch, passioneel, impulsief en keer op keer verbijsterend. Met het concerto van Schumann kan Argerich haar zeggingskracht meer dan overtuigend demonstreren.

Mis op 7.9 ook zeker het pianorecital van Aldo Ciccolini niet. Dit 84-jarige monument speelt werk van Satie, Charbrier en Mozart dat, zoals vaak gesteld wordt, enkel door heel jonge of heel oude pianisten gebracht kan worden.

Esa-Pekka Salonen
mag op 11.9 het festival afsluiten, twee dagen na zijn bravourestukje met spitsbroeder Valery Gergiev. Salonen komt in goed, Zweeds gezelschap: het Sveriges Radios Symfonieorkester en het befaamde Orphei Drängar, het oudste Zweedse koor (foto). Op het programma staat niet alleen Salonens vioolconcerto, maar ook Stravinsky's monumentale oratorium 'Oedipus Rex'.

:: KlaraFestival - 28.8 > 11.9.2009 -PSK - Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel, 02-507.82.00 & Flagey Heilig-Kruisplein, 1050 Elsene, 02-641.10.20 & andere locaties, 070-21.02.17
Tickets: 5,50 > 25 euro, KlaraFestival Pass 49 euro

Evenementen, festivals en andere activiteiten deze zomer in Brussel, op www.zomeragenda.be