Lazarus brengt 'Kunstwerk' : wat is kunst?

Kunst, tja, wat is dat? En wanneer ben je een kunstenaar? Als je een dienaar van de schoonheid bent? Als je zegt dat je een kunstenaar bent? Als andere mensen zeggen dat je er één bent…? Het theatercollectief Lazarus heeft zich over deze en andere pregnante vragen gebogen, maar laat de antwoorden aan het publiek over.

Een paar jaar geleden maakte het Antwerpse gezelschap Lazarus de erg gesmaakte voorstelling Het uur van de waarheid, waarin acteurs Gunther Lesage en Pieter Genard als pseudowetenschappers de smalle grens tussen leugen en waarheid verkenden. Die productie was het eerste deel van De idealen-trilogie.

In deel twee, Kunstwerk, breken de theatermakers zich nu over het begrip 'schoonheid'. Lazarus serveert daarin eerder filosofische onderwerpen met een smakelijk sausje humor. Stichtend lid en acteur Gunther Lesage: "Ja, enige ironie is ons niet vreemd, maar dat neemt niet weg dat we echt wel geïnteresseerd zijn in thema's als schoonheid en kunst. We zijn nu eenmaal graag bezig met vragen waar geen sluitende antwoorden op te vinden zijn. Gelukkig hebben we tijdens het maakproces van dit stuk wel een manier gevonden om kunst eindelijk op een objectieve manier te beoordelen; de personages in Kunstwerk zullen die revolutionaire methode uiteenzetten voor het publiek (gniffelt)."

Onder het thema "kunst" valt er natuurlijk erg veel; hebben jullie jezelf tijdens de voorbereiding enige restrictie opgelegd?
Gunther Lesage: Ja, we zijn eigenlijk vertrokken van het enorme spanningsveld dat er momenteel heerst tussen kunstproductie en economie. Als je de astronomische bedragen bekijkt die soms worden neergeteld voor kunstwerken… Dat heeft ons aan het denken gezet. Maar we zijn nog dieper gaan graven tijdens de research en zo zijn we bij het fenomeen van de kunstvervalsing uitgekomen; en meer bepaald bij de Nederlandse schilder Han Van Meegeren. Omdat hij als kunstenaar te weinig erkenning kreeg, begon hij schilderijen te maken in dezelfde stijl en met dezelfde technieken als Vermeer. Geen kopieën maar zogenaamd onbekende werken. Het ophefmakende aan zijn werk is dat die doeken werden onderworpen aan een uitgebreid wetenschappelijk onderzoek en zelfs nog nadien was men ervan overtuigd dat het om echte Vermeers ging. Zo heeft die man zichzelf schatrijk gemaakt; we gebruiken die anekdote om tot een aantal pregnante vragen te komen.

Zoals?
Lesage: 'Wat is subjectief en wat is objectief?' 'Wat verstaan we onder authenticiteit?' 'Is goed nagemaakt minder echt dan echt?', enzovoort. Parallel aan die eerder filosofische lijn ontspint zich ook een meer persoonlijk verhaal. De vier personages/acteurs blijken ook een en ander voor elkaar te vervalsen. Het gaat ook over de hypocrisie om jezelf te willen uitgeven voor iets wat je niet helemaal kunt waarmaken; het leek ons wel relevant om het in een project over 'schoonheid' ook te hebben over de eerder lelijke kanten van de mens.

Hoe komt zo'n voorstelling tot stand? Er was geen bestaande tekst, hoogstens een verhaaltje over een meester-vervalser blijkbaar?
Lesage: Dat is slechts een zeer klein onderdeel van al het materiaal. We maken een voorstelling altijd collectief, en discussiëren er altijd lang over. Pas een dikke week voor de première gaan we effectief repeteren. Voor deze productie hebben we erg veel gelezen, interviews afgenomen van mensen als Willem Elias en Bernard Dewulf, films bekeken... Geleidelijk aan kristalliseert zich daar een soort scenario uit. Daarnaast is er ook nog het eerder autobiografische materiaal, dat we natuurlijk ook een beetje vervalst in de voorstelling hebben verweven.

:: Kunstwerk van Lazarus
wanneer: 4 en 5 juni 2008 om 20.30 uur
waar: Beursschouwburg, A. Ortsstraat 20-28, Brussel - 02-550.03.50 - info@beursschouwburg.be
inkom: 8,5 / 10 / 12 euro