Marie-Françoise Plissart in FotoMuseum Antwerpen

"Het FotoMuseum Antwerpen wou gewoon een overzichtstentoonstelling van mijn werk, en ik kreeg er nog een fotoboek, A world without end, bovenop. Vraag me niet waarom. Vraag het aan mijn foto's."

De aandacht op internationaal vlak blijft alsnog een beetje uit voor Marie-Françoise Plissart (geboren in 1954), maar sinds haar fotoboek over de restauratie van het Atomium (2006) is ze wel hot in eigen land. De Franstalige Brusselse, die eerst als taxichauffeur (1976-1978) aan de slag ging en aansluitend in de boekhandel Macondo werkte (waar ze haar eerste expositie, Antwerp: the Port, kreeg), heeft altijd al een laboratorium thuis gehad. Daar ontwikkelt ze foto's van het Sint-Katelijneplein, van spinnen in haar tuin, een zen-zicht uit Sjanghai of de terugkeer van het woord Semences (zie foto) op barakken in Kinshasa. Alles straalt eenzelfde intensiteit uit. Aan een website is ze nog niet toe, wel aan een retrospectieve van dertig jaar fotowerk.

Kan ik Plissart kennen door naar haar foto's te kijken?
Marie-Françoise Plissart: "Mijn privéleven wordt niet rechtstreeks getoond. Maar de wereld passeert langs ieders deur. In dat opzicht kun je me ontdekken in mijn werk. Ik vertrek vaak vanuit mijn intuïtie, al hebben mijn reizen wel een bestemming. Zonder goede voorbereiding kun je niet gaan fotograferen, al valt heel die voorbereiding weg als je eenmaal bezig bent. Neem nu de betoging in de Spastraat, gezien van op een dak. Al bij al iets alledaags en mottigs - tot de zon één minuut ging schijnen nadat iedereen een gele plastic anorak had aangetrokken omdat het regende. De magie van enkele seconden, die ik kon vatten omdat ik vooraf beslist had op een dak te gaan staan."

Is er een rode draad in al die foto's?
Plissart: "Een onderwerp an sich interesseert me niet; het gaat me om de spanning in het beeld of de situatie - of het nu twee glazen water zijn, een gebouw of mensen. Het resultaat moet altijd helder zijn, nooit ambigu. En achter die duidelijkheid mogen tal van gedachten opduiken. Een foto moet doen dromen, van het spanningsveld dat in die wereld vervat ligt."

Uw foto's zijn bijna nooit te dateren.
Plissart: "(glimlacht) Die uitspraak doet me plezier. Het zou super zijn mocht dat zo zijn. Hoe dat komt, weet ik niet. Niet alles over fotografie valt uit te leggen. En ook niet over de criteria die in je hoofd spelen als je als fotograaf op stap bent."

Dan ben je geen kind van je tijd - en daar dienen fotografen toch voor?
Plissart: "(lacht weer, nu uitbundiger) Ik toon nochtans veel uit de wereld. Neem nu Les parlementaires debout (coverbeeld van de tentoonstellingscatalogus, genomen op de Boulevard Lumumba, Kinshasa, 2001, red.): mensen die rechtopstaand een krant lezen die in bladzijden met wasknijpers aan een draad hangt. Wel, inmiddels is dit verboden, omdat die krantenlezers een soort van intellectuele macht konden uitstralen. Je ziet dit soort samenscholing nu niet meer in Kinshasa. Het maakt mijn foto tot een getuigenis."

Betekent dit dat u kritisch bent?
Plissart: "Wie ben ik om kritisch te mogen zijn? Ik bekijk mensen of de wereld nooit vanuit de vraag: 'Wie of wat is dat nu toch?' Het is niet mijn stijl van fotograferen om te tonen hoe anderen zijn. Ik heb zo maar één foto, een prentbriefkaart - die ik trouwens verborgen heb. Ik zou me nochtans in veel gevallen de vraag kunnen stellen: tiens, wat doen die nu? Maar dat zou te gemakkelijk zijn."

"Als fotografie dient om sociale problemen en miserie te tonen, dan versta ik dat Congolezen genoeg hebben van dé fotograaf. Hetzelfde met daklozen. Denk je dat die mensen geen schaamte hebben, dat ze zo graag hun toestand gefotografeerd zien? Ik wil een tegenwicht tonen, zoals mijn portretten van Congolese kinderen die beschuldigd zijn van tovenarij. Ik toon de kracht in hun gezicht. Ze fascineren me. En ze doen me zin krijgen om hen beter te leren kennen, in plaats van medelijden te hebben. Welk goed gevoel hou je over aan medelijden? Ik geef eerlijke aandacht. Met als gevolg dat de kracht en de spanning van het moment worden vastgelegd."

:: Marie-Françoise Plissart - Een wereld zonder einde, tot en met 4 janua­ri in het FotoMuseum, Waalse Kaai 47, 2000 Antwerpen.
Open van dinsdag tot en met zondag van 10 tot 17.30 uur (kassa). Meer info op 03-242.93.00 en www.fotomuseum.be