Marockin'brass: Universele muziektaal

De Krijtkring is een educatieve organisatie waarin muziekmakers van diverse pluimage denken, werken en creëren in de bewegende cultuur van Brussel. Hoofddoel is nieuwe, originele muziek te brengen los van globalisering en commercie. Het is in deze context dat de groep Marockin' Brass ontstaan is. In het verleden was dit kleurrijke gezelschap al een paar keer te gast op Couleur Café, zij het in de marge. Dit jaar krijgen ze de eer om het festival te openen op het Fiesta-podium.

Luc Mishalle, artistiek directeur van de Krijtkring maar tevens saxofonist bij de groep: "Marockin' Brass is een ensemble van zes blazers en vijf percussionisten. Deze laatsten zijn allemaal van Marokkaanse origine. We spelen enkel origineel materiaal. Het is ons doel om twee muziekstijlen samen te brengen: de populaire Marokkaanse muziek die onder allerlei vormen toch wel ruim aanwezig is hier in Brussel, en de Vlaamse traditie van brassbands en fanfares. Onze mix kan je nog het beste omschrijven als shabifunk. Shabi is Marokkaans voor volksmuziek. Het is dus een variant van dansbare feestmuziek, uitsluitend gebaseerd op traditionele Marokkaanse ritmiek, maar wel met een universele dimensie."

Dat Mishalle zich zo aangetrokken voelt tot de Marokkaanse muziekcultuur, was een heel logisch proces. "Als saxofonist beland je haast automatisch bij diverse vormen van jazz en improvisatie. Ik ben heel actief geweest in die middens, maar na een tijd stelde ik me vragen bij de relevantie ervan. Jazzstandards zijn eigenlijk een importproduct uit Amerika. In hoeverre is die jazz nu nog betekenisvol in Antwerpen of Brussel? Vandaar die drang om een nieuw soort jazz te maken. De Marokkaanse muziek intrigeerde mij omdat daar veel ruimte is voor improvisatie, zij het op een wat andere manier dan in jazz. En ook omdat die ritmiek veel Afrikaanse elementen bevat. Het is juist die Afrikaanse ritmiek die mij persoonlijk zo aantrekt, veel meer dan zeg maar de Chinese bijvoorbeeld. Je hebt bovendien een mooie voedingsbodem door de grote Maghrebijnse gemeenschap die hier aanwezig is."

Professionals versus autodidacten
Om muzikanten te kiezen, moest Mishalle niet ver zoeken: "Er zijn er hier genoeg rondom ons. Marockin' Brass is een groep van beroepsmuzikanten, maar dan wel in de brede zin van het woord. Je hebt echte professionals, met een diploma van het conservatorium of van een jazzafdeling. Maar er zijn ook autodidacten die een persoonlijk geluid hebben en voor een eigen inbreng zorgen. Van de Marokkanen heeft natuurlijk niemand een diploma. Daarom zou je kunnen zeggen dat het geen beroeps zijn. Toch is muziek maken hun voornaamste broodwinning en zijn het heel goede musici. We beschouwen hen dan ook als professionele volksmuzikanten. Je moet ze weliswaar niet vragen om iets anders te spelen want dan gaat het mis. We gebruiken de aanwezige kennis en die is heel groot. Aangezien ik al jaren in dit circuit werk, ken ik genoeg mensen die de nodige kwaliteiten hebben. Ik zoek enkel musici met een brede kennis van Marokkaanse ritmiek. We willen ons zeker niet beperken tot één bepaalde stijl of regio. Uiteindelijk is het een vrij internationale groep geworden in die zin dat de leden uit Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen, Luik en Brussel komen. Het is dus zeker geen plaatselijk vriendenclubje. De muzikanten werden allen geselecteerd op basis van hun kunnen."

Vorig jaar ging de groep op tournee in Marokko. Hoe was de ontvangst ginder? "Die was altijd enorm goed. De muziek is herkenbaar voor de bevolking, maar je hebt natuurlijk het element van verwondering omdat het geheel anders klinkt dan dat wat ze gewoon zijn. Dat samengaan van het herkenbare en het vreemde maakt ons net zo uniek. Deze tournee was bovendien een grote bonus voor ons omdat die veel meer betekent dan tien gewone repetities. We zijn sindsdien veel beter op elkaar ingespeeld."

Waar situeert Mishalle Marockin' Brass zich in de golf van populaire fanfares en brassbands, veelal met een rechtstreekse Balkan-link? "Natuurlijk staat niets op zichzelf en is alles wel ergens met elkaar verbonden. Toch ligt Marockin' Brass wel meer in het verlengde van wat ik persoonlijk de laatste tien jaar gedaan heb, met onder andere Al Harmoniah. Ook daar musiceren we op basis van Marokkaanse ritmiek en brengen we zo nieuwe nummers. Marockin' Brass is geënt op die ervaring. We passen natuurlijk in de golf van populaire blaasmuziek die je aanhaalt en waarbij er hier in Brussel heel wat Balkan-epigonen te vinden zijn. Wij staan daar los van omdat we een eigen repertoire hebben en ook een unieke percussiesectie. Maar het blijft allemaal akoestisch, vandaar dat we soms terecht in dezelfde hoek geduwd worden."

Grenzen overbruggen
In Brussel wemelt het van de multiculturele verenigingen en projecten. We wilden toch graag weten wat de Krijtkring nu onderscheidt van al de andere. "In eerste instantie verschillen wij van anderen omdat we nieuwe muziek creëren. We zijn een pool van muziekmakers, een gezelschap van mensen die uit verschillende richtingen en muziekdisciplines komen met elk hun eigen taal. Belangrijk is dat we graag grenzen overbruggen. We zijn geïntrigeerd door andere culturen. Zo zijn we momenteel bezig met een project waarbij Rwandese percussionisten betrokken zijn. Dat is een nieuw bewijs van onze doelstelling: een universele muziektaal ontwikkelen die niet alleen intercultureel is, maar evenmin in een hokje te plaatsen valt. Daarom verkies ik de term 'muziekmakers', want bij componisten hangt er een te beperkend klassiek geurtje aan. Het is ook zo dat bij andere organisaties iedereen bezig is met slechts een bepaald segment. Meestal hebben ze daarbij hun traditionele roots verloren en zijn ze helemaal opgeslorpt door de machinerie van de westerse muziekwereld. Er resten daar nog weinig referenties aan de oorspronkelijke eigenheid. Wij proberen die net te bewaren en er mee te communiceren. Zo zijn er organisaties die zich toeleggen op hiphop. Die zijn ook soms intercultureel maar blijven in een welbepaald hokje steken. In klassieke muziek heb je dat ook. Er zijn heel wat Aziatische musici maar die werken niet vanuit hun Aziatische traditie, wel vanuit de westerse. Bij ons kan iedereen zijn traditie behouden zonder vast te roesten in een segment of niche. Daarom ook dat we zowel op rock-, jazz- als folkfestivals terechtkunnen."

Een uithangbord voor Couleur Café
Een groep als Marockin' Brass levert het perfecte visitekaartje af voor Couleur Café. "Daar kan ik het enkel mee eens zijn. Beide zijn gegroeid vanuit de reflex dat je in een grootstad zit met diverse culturen waaruit we iets nieuws en relevants willen distilleren. We leven nu eenmaal samen. In deze context zoeken we naar manieren om te dialogeren, en dit niet enkel op maatschappelijk en politiek niveau. Je mag niet blijven vasthouden aan je eigen cultuur. Het is noodzakelijk om een dialoog op te bouwen en zo naar een concreet resultaat toe te groeien. Als een gemeenschap ergens aankomt, zoals in Vlaanderen, is de eerste natuurlijke reflex het behouden van een eigen culturele identiteit. Dat is een normale reflex en die is goed. Maar na een tijd ontstaan er vragen omdat de oorspronkelijke (plattelands-)tradities plots in een andere context geplaatst worden en niet meer dezelfde waarde hebben of zelfs niet meer van kracht zijn. In dat opzicht is onze muziek heel relevant omdat we vanuit een Brusselse situatie vertrekken en zo samenwerken met andere culturen en muziekstijlen."

Wie interesse heeft voor Marokkaanse feestmuziek uit Brussel, schaft zich best de splinternieuwe cd Qantara aan, verkrijgbaar bij de Krijtkring of in de betere platenzaak.

:: Marockin' Brass op Couleur Café: 30 juni, van 18u15 tot 19u15