Met-X publiceert boek over musiceren met minderheden

De kunsteducatieve organisatie Met-X (vroeger De Krijtkring) werkt al 27 jaar rond muziek maken met minderheden. Wat toen uniek was, musiceren met allochtonen, is vandaag goed ingeburgerd. Er zijn nog een heleboel dingen veranderd. Die staan opgetekend in het boek Een stoet van kleur en klanken aan de hand van de levensverhalen van Luc Mishalle en zijn reisgezellen.

B ij de 25ste verjaardag van De Krijtkring, twee jaar geleden, veranderde de organisatie haar naam in Met-X en begon ze haar historiek te schrijven. Het documentaireboek Een stoet van kleur en klanken beschrijft het verhaal van Met-X aan de hand van het muzikale en maatschappelijke traject van Luc Mishalle en verschillende van zijn compagnons de route. "Dit boek gaat over muziek maken met minderheden, geschreven vanuit de muziek en verweven in de maatschappelijke context," zegt Luc Mishalle, die als drijvende kracht en muzikant van Met-X al jaren met multiculturele stadsmuziek werkt. "Er is in dertig jaar tijd ontzettend veel veranderd: de plekken waar we optreden, de houding van de muzikanten, het beleid, de organisaties en de houding van het publiek ten aanzien van musiceren met minderheden."

De volledige naam van het boek is Een stoet van kleur en klanken - De muziek van Luc Mishalle & co. Het belang van die '& co' mag niet onderschat worden. "Muziek is samenspelen met mensen, in een democratische sfeer. Dus samen muziek maken, niet een klassieke partituur aflezen. In het boek lees je van een aantal van mijn compagnons de route het levensverhaal. Dat zijn voornamelijk mensen uit de diaspora die rare of noemenswaardige dingen meegemaakt hebben. Met die verhalen worden de verschillende thema's van het boek belicht, dat leest vlotter. Bijvoorbeeld het cultureel beleid van een stad aan de hand van Antwerpen 1993 en Brussel 2000, of de evolutie van subsidies."

Er komen zowel overwegingen over de muziek zelf als over de maatschappij aan bod. Welke muziek is juist in welke context? In hoeverre kan muziek van minderheden vermengd worden met andere muziek? Wat is de plaats van muziek in deze maatschappij? "We merken bijvoorbeeld dat het steeds moeilijker wordt om met dergelijke muziek op te treden. Waar we twintig jaar geleden nog overal terechtkonden, geraken we vandaag vaak niet verder dan de driehoek Muziekpublique, Zuiderpershuis en De Centrale (in wereldmuziek gespecialiseerde concertzalen in Brussel, Antwerpen en Gent, BT). Ook op festivals merken we dat: vroeger vond je jazz, rock en folk door elkaar, nu is dat allemaal verdeeld, waardoor je met dit soort muziek alleen nog terechtkunt op gespecialiseerde festivals, die dan weer niets anders spelen dan wereldmuziek."
De veranderingen van het beleid zijn dan weer minder nadelig voor minderhedenmuziek. "Twintig jaar geleden was het onbegonnen werk om subsidies aan te vragen om op te treden in Groot-Brittannië met een groep die voor de helft uit Marokkanen bestond. Toen vroegen ze zich af: 'Is dit wel Vlaamse muziek?' Minister Bert Anciaux (Vlaams SP.A-minister van Cultuur, BT) heeft interculturaliteit juist gepromoot."

Is de balans van de voorbije dertig jaar tijd dan positief of negatief? "We komen tot een resem vaststellingen. Het is aan elke artiest afzonderlijk om daar antwoorden op te formuleren. Het beleid probeert artiesten vaak in een bepaalde richting te sturen, maar dat heeft bijna geen effect op het veld. Artiesten gaan toch gewoon hun weg," zegt Mishalle.

Geen manenschijn
Het boek richt zich vooral op muzikanten en kunstdocenten die inspiratie zoeken voor hun creatieve en educatieve praktijk, maar het is ook interessant voor iedereen die geïnteresseerd is in reflectie over kunst in onze samenleving. "Ook voor hogescholen in de richting Maatschappelijk Werk is het interessant, want het boek is geschreven door mensen uit de sector. Het is geen naïef verhaal over hoe mooi interculturaliteit wel is, wel een waarheidsgetrouwe weergave van mensen op het veld en van allochtone muzikanten die tonen dat het niet allemaal rozengeur en maneschijn is."
Mishalle hoopt dat het beleid, zowel op stedelijk als op nationaal niveau, het boek ook leest, als evaluatie van het beleid van de laatste dertig jaar.
Het boek wordt nu donderdag 28 mei om 18 uur voorgesteld in het Huis van Culturen en Sociale Samenhang, Mommaertsstraat 3 in Sint-Jans-Molenbeek. Auteur Paul De Bruyne zal het boek voorstellen, waarna Luc Mishalle enkele beeldfragmenten over 25 jaar Met-X zal delen met het publiek. Tot slot volgt een rondetafelgesprek over 'muziek en onderwijs'. "Met-X is gesubsidieerd als kunsteducatieve organisatie," legt Mishalle uit. "Er zijn verschillende hia­ten in de kunsteducatie: minderheden komen niet aan bod in het kunstonderwijs. Daar stellen wij al jaren vragen over, maar een begin van een oplossing is nog niet in zicht."

:: Het boek Een stoet van kleur en klanken - De muziek van Luc Mishalle & co (215 blz., 20 euro) is geschreven door Paul De Bruyne en is een coproductie van Met-X met Fontys, het overkoepelende orgaan van hogescholen in Nederland. Meer info op 02-218.70.52 of www.met-x.be