Oorlogsverslaggever Teun Voeten stelt tentoon in Molenbeek

Hij is geen adrenalinejunk, zegt hij zelf, maar de personages op zijn foto's zijn dat vaak wel. De Molenbeeks-New Yorkse Nederlander Teun Voeten stelt oorlogsfoto's tentoon in zijn thuishaven: War.

War gaat over de rauwe én de meer subtiele kanten van oorlog. Van het dagelijkse leven in Sarajevo tijdens de Bosnische burgeroorlog tot de stoffige en apocalyptische landschappen van Afghanistan: Voeten was er, haalde er zijn camera boven en kaderde de realiteit. In zwart-wit.

Rauw, omdat je op een wel zeer voyeuristische manier binnenkijkt in een Colombiaans mortuarium, waar een familielid een verwant identificeert die naakt op de doodstafel ligt. Rauw, omdat je in een Bosnisch veldhospitaal twee dode soldaten ziet, de ene met doffe ogen, de ander vers gestorven.

Subtiel, omdat je in hetzelfde rauwe Colombia met zijn vele drugsmoorden twee legersoldaten ziet die in een stad patrouilleren. Je ziet slechts de schaduwen van wie ze zijn. Op de achtergrond een café waar bier geserveerd wordt. Subtiel, omdat je in een zanderig deel van Noord-Irak in de verte tanks voorbij ziet trekken, verloren in een zandstorm: je moet je even in de ogen wrijven om te weten dat het oorlog is.

Ravenzwart en melkwit
In het Huis van Culturen in de Molenbeekse Mommaertsstraat kun je het allemaal zien, ervaren ook. De foto's van Voeten hangen er op in de cafetaria en een belendend zaaltje. Bij aankomst was het zoeken naar tekst en duiding, die dan achteraf werd gevonden in een weggemoffeld boekje met enkele zinnen over de beelden. Geen echt professionele omkadering dus, maar daar kunnen we, gezien de locatie, begrip voor opbrengen.

De keuze voor zwart-wit is dan weer zeer raak. Hoewel heel wat beelden misschien omvattender zijn in kleur - we denken aan het Afghaanse ruïnelandschap, want Afghanistan gaat samen met kristalhelder licht, horen we de jonge fotograaf Pieter-Jan De Pue nog zeggen -, zorgen ravenzwart en melkwit ervoor dat er in de beelden weinig aan het toeval overgelaten wordt: je ziet wat je ziet, en oorlog is voor de uitvoerders nu eenmaal ofwel wit ofwel zwart, 'goed' of 'slecht'.

Er werd in Molenbeek geopteerd om de foto's vlak naast elkaar te hangen, en niet al te groot af te drukken. Dat is in het begin wennen, want wij nemen graag afstand van foto's, maar de keuze is verantwoord. De kijker krijgt een opeenvolgend salvo van beeld, haast een film die wordt afgespeeld. Met wisselend decor.

Een beetje gezeik: dat in de cafetaria een nogal frivole radiozender op stond, maakte het geheel nogal contrasterend. Gekwebbel op de radio gaat niet samen met twee jongedames die een kalasjnikov hanteren als toverstaf en de observator recht in de lens aankijken alsof er harde noten te kraken vallen - los van de vertwijfeling die in hun uitdrukking besloten ligt.

Drie foto's dan die onze speciale aandacht trokken, om te besluiten: een stel Sierra Leoonse ukjes van elf in de laadbak van een Toyota mét veel te grote mitrailleur, breed lachend als waren ze op schoolreis. Vervolgens: een voor zijn leven rennende Bosnische Kroaat die de sluipschutterkogels ontwijkt in Mostar, en ten slotte het beeld van de oprukkende tanks in korrelig flou artistique , omdat het waarlijk een van de beste oorlogsfoto's is die we ooit gezien hebben.

Molenbeek doet er goed aan Voeten ruimte te geven. Als deeltijdse inwoner van de gemeente (hij pendelt tussen New York en de kanaalgemeente) mag hij voor dit werk als ereburger worden beschouwd. De rest laten we aan uw oordeel over: de fotograaf zelf zegt niet graag te veel blabla te verkopen, maar liever hard te werken. Wij laten hem die eer.

:: War van Teun Voeten, tot en met 9 april, Huis van Culturen en Socia­le Samenhang, Mommaertsstraat 4, 1080 Sint-Jans-Molenbeek, 02-415.86.03. Meer op www.teunvoeten.com