Open Monumentendagen: de regels van de bouwkunst

De 24ste editie van de Open Monumentendagen staat in het teken van ‘de kunst van het bouwen’ en is de laatste in een reeks van drie die aandacht schonken aan de technische kant van het bouwen. Over het hele gewest zijn tachtig locaties te bezoeken. Vele ‘klassiekers’ op het programma worden vanuit dat andere, technische perspectief bekeken. Gezien het ‘specialistische’ thema is ook het vijftigtal speciale rondleidingen en begeleide buitenactiviteiten zeker niet te versmaden.

De 24ste editie van de Open Monumentendagen staat in het teken van 'de kunst van het bouwen' en is de laatste in een reeks van drie die aandacht schonken aan de technische kant van het bouwen. Over het hele gewest zijn tachtig locaties te bezoeken. Vele 'klassiekers' op het programma worden vanuit dat andere, technische perspectief bekeken. Gezien het 'specialistische' thema is ook het vijftigtal speciale rondleidingen en begeleide buitenactiviteiten zeker niet te versmaden.

1. Hoge torens

Brussel is een stad van niveauverschillen. Van natuurlijke niveauverschillen die door architecten moeten overwonnen worden, en van kunstmatige hoogteverschillen die juist door die architecten werden gecreëerd. De wandeling 'Altijd hoger, altijd sneller: van trap naar lift' gaat langs de bruggen, viaducten, ondergrondse doorgangen, liften en vooral trappen die werden aangelegd in Brussel tussen de middeleeuwen en de 21ste eeuw. (vertrek zondag om 12u. en 16u. aan het standbeeld van Guust Flater in de Zandstraat, reserveren verplicht 02/537.78.75 op werkdagen).

Vergelijkbaar maar iets minder vermoeiend is de bustocht 'Torens geven hun geheimen prijs' langs innoverende Brusselse torengebouwen. Op deze rit verneemt u alles over heipalen, gewapend beton, stalen structuren, en gordijnmuren, (zaterdag om 10.30u. en 14.30u. aan het standbeeld van kardinaal Mercier naast de Sint-Michiel-en-Sint-Goedelekathedraal, reserveren verplicht tijdens de werkuren 02-673.18.35, enkel in het Frans)

De rondleiding 'Orgels en techniek' (zaterdag vanaf 10u) besteedt dan weer aandacht aan de bouw en mechaniek van vijf opmerkelijke orgels in grote kerken die voor de gelegenheid ook worden bespeeld.

2. Ieder zijn huis

Iets voor de fijnproevers. Dit complex van 105 sociale woningen werd tussen 1959 en 1961 gerealiseerd door architect Willy Van der Meeren en Léon Palm. Het gebouw rust op betonnen pijlers en de appartementen zijn toegankelijk via 'binnenstraten' die telkens drie verdiepingen bedienen. Verschillende elementen van het gebouw werden geprefabriceerd. Beliris bereidt een grondige renovatie van dit referentiegebouw voor om het aan te passen aan de huidige normen op het vlak van isolatie, veiligheid en comfort (Platolaan 19-21 - Evere, za van 10 tot 16u., uitsluitend rondleidingen).

3. Naar de kerk

Er staan traditioneel heel wat kerken en religieuze gebouwen op het programma van de Open Monumentendagen. Maar speciaal aan deze editie is dat u er nu ook de fundamenten of de dakgebinten van zal kunnen inspecteren. Eén van de speciale rondleidingen, 'De fundamenten van de godsdienst', staat zelfs volledig in het teken van de evolutie van de bouwstijlen in de kerkarchitectuur. Wilt u voor eens en voor altijd weten wat een gewelfsleutel luchtboog, ship, dwarsbeuk, of travee is dan heeft u afspraak op zaterdag om 12u en 16u aan het standbeeld van kardinaal Mercier, buiten de Sint-Michiel-en-Sint-Goedelekathedraal (reserveren verplicht bij Itinéraires, ma-vr 02-537.78.75).

4. Koude kelders

Voor er sprake was van ijskasten, maakte men gebruik van monumentale ijskelders die tijdens de wintermaanden werden gevuld met ijsblokken uit de naburige vijvers.
De voormalige ijskelders van de VUB aan de Waverse Steenweg 1015 in Oudergem (za. en zo. van 10 tot 18u.) hebben de dimensies van een kerk. Ze dateren van het einde van de negentiende eeuw en zijn opgetrokken in muren van bijna 80 cm dik bestaande uit baksteen van het type 'Brusselse moef'. Er ging uiteraard veel aandacht naar isolatie en opvang van smeltwater. De ijskelders aan het Surlet de Chokierplein (zo. van 10 tot 18u.) bij Madou werden pas herontdekt in 1989. Brouwers en slagers kwamen er hun waren opslaan. De ijskelders van Sint-Gillis in de IJskelderstraat (za. en zo. van 10 tot 18u.) zijn met hun oppervlakte van 60 are en drie niveaus de grootste van Brussel.

5. Leve het water

Tot slot nog het oude waterreservoir van de Stad Brussel. Dat neemt bijna het volledige huizenblok tussen de Verlaatstraat en de Kloosterstraat in (bezoek za. en zo. van 11u. tot 17u.). Het reservoir stamt uit 1855 en heeft een capaciteit van liefst 20.000 m³. Het reservoir wordt nog steeds gevoed door water uit het Ter Kamerenbos, het Zoniënwoud en het Waals Gewest. Op de site staat ook een door 'skieven architek' Joseph Poelaert ontworpen paviljoen met meetapparauur. Het reservoir is nu in handen van het waterbedrijf Vivaqua, dat ter plekke een kleine tentoonstelling presenteert en ook haar maatschappelijke zetel aan de Keizerinlaan 17-19 in Brussel openstelt op zaterdag en zondag van 10 tot 17u. Het gaat om het voormalige gebouw van de RTT getekend door de architecten Léon Stynen en Paul De Meyer volgens het modernistisch rationalisme van Le Corbusier. Het terras op de vijfde verdieping biedt een panoramisch zicht op Brussel.

Open Monumenten Dagen
wanneer: 15 & 16 september 2012, van 10 > 18.00 uur
waar: verschillende locaties
info: Sint-Gorikshallen, Sint-Goriksplein 1, Brussel
brochure: jdp-omd@mbhg.irisnet.be
info tijdens het weekend: 0800-40.400