Passion!, muziekspektakel van Dick Van der Harst

Passion!, het nieuwe muziekspektakel van Dick Van der Harst en Dirk Proost, vertrekt vanuit de processies van de Semana Santa in Spanje om een nieuwe passie te creëren. Geen oratorium of kerkelijk vertoon, wel muziek en zang opgedragen aan het herboren leven: de lente.

Dick Van der Harst is muzikant, arrangeur en componist. Hij maakte verschillende muziektheaterproducties voor onder meer Thierry Salmon, LOD, Guy Cassiers, Alain Platel en Eric De Volder. Dirk Proost is hoboïst met een grote passie voor hedendaagse en etnische muziek.

Beiden zoeken steeds naar verruiming in de nieuwe muziek. Ze werkten voor het eerst samen in Banda Azufaifo, een hoogst originele 33-koppige fanfare/bigband onder leiding van Van der Harst, waarbij Proost met een groep enthousiaste hoboïsten kwam aandraven om de tible en tenora (Catalaanse dubbelrietblazers) te komen leren en spelen.

Die fanfare is inmiddels ontbonden, maar de muzikale vriendschap tussen Van der Harst en Proost is blijven groeien. "Twee jaar geleden vroeg Dirk me een uitvoering te maken voor zijn Orkest van de Reizende Maan, dat bestaat uit leerlingen van zijn hoboklas in de Lierse muziekschool," vertelt Van der Harst aan de telefoon vanuit Ath, waar hij sinds een paar jaar woont. "Er waren workshops met schalmeien, Bretoense bombarden en Catalaanse tibles, gevolgd door een concert in de Jezuïetenkerk van Lier. Allemaal tijdens de paasvakantie, omdat de kinderen dan vrij waren om te repeteren."

Vandaar het idee om een voorstelling te wijden aan Pasen?
Dick van der Harst: De dramaturg Eddy Vaes vroeg ons waarom we niet eens iets over Pasen zouden doen. Toen is de Semana Santa gevallen. De processies van de Goede Week in Spanje vormen de basis, maar onze voorstelling heeft geen religieus karakter. Spanje dient als muzikale inspiratie, voornamelijk Baskenland, Galicië en Catalonië, omdat daar ook dubbelrietblazers worden gebruikt.

De bijhorende poster met het Mariabeeld doet wel erg religieus aan.
van der Harst: Ja, dat is eigenlijk te religieus vergeleken met de voorstelling. De titel, Passion!, passie, verwijst niet meteen naar de passie van Christus, maar naar de 'lentepassie'. De voorstelling gaat tekstueel gezien vooral over het voorjaarsfeest, de komst van de lente.

We krijgen dus geen oratorium in de vorm van een mis?
van der Harst: Nee, het is een gewoon concert met als thematiek het voorjaarsfeest en enkele Spaanse elementen, zowel qua klankkleur, met hobo's en bombarden, als qua deelnemers. Zo horen we de dochters van de zangeressen van Ialma, meiden van 16 à 17 jaar, zingen over de herboren liefde. De flamencozanger Antonio Paz brengt siguerias, klaagzangen over de nabijheid van de dood en de winter, gevolgd door bulerias, die het herboren leven en de ontluikende lente verheerlijken.

Dus het dynamisme van de processie komt er niet aan te pas?
van der Harst: Toch wel, Jo Zanders van het Brusselse huis voor muziekmakers
Met-X zorgt voor beweging met een percussiegroep die gevormd wordt uit deelnemers van de voorafgaande percussieworkshop. Al spelend op Braziliaanse en Marokkaanse percussie-instrumenten verplaatsen ze zich door de ruimte. De percussionisten komen langs achter de zaal in, dat geeft een mooi akoestisch effect in de kerk (de première van Passion! vindt op 26 maart plaats in de Jezuïetenkerk van Lier, bt). De deelnemers van de workshop bombarde zullen ook in de zaal spelen.

Dat zij mogen meedoen vind ik het mooiste aan deze voorstelling. Het zijn amateurs, dat betekent dat ik de muziek anders moet schrijven, maar ik leg de lat wel hoog. Daartegenover staat een zeer groot speelplezier. Ik sta echt versteld van het enthousiasme van de jonge muzikanten van Dirks orkest. We bouwen de muziek samen op, dat geeft een ongelooflijke power!

Is die vergelijkbaar met de Semana Santa?
van der Harst: Die Semana Santa leeft echt bij de mensen. De Mariaverering zit daar heel erg in, maar het is vooral mooi om zien hoe het hele dorp of de hele streek er maanden naartoe leeft. De mensen repeteren, maken speciale dingen voor de optocht. Dat maatschappelijke staat bijna los van het religieuze. Die socioculturele opbouw vind ik er zo mooi aan. Je vindt dat ook nog terug in Binche. Het samenzijn maakt van het carnaval van Binche wat het is.

Het doet me denken aan het carnaval van Brazilië, ook een belangrijke sociale gebeurtenis.
van der Harst: Ja, dat is hetzelfde. Dat samenzijn heeft de mens nodig. In de loop der jaren is in elke streek zoiets ontstaan. In onze westerse wereld zijn die feesten veel lichter van aard geworden. Een concert van Michael Jackson zat qua devotie in dezelfde buurt. Er zijn weinig momenten waarop zoveel mensen samenkomen, allemaal voor hetzelfde.

U won in 2001 de Louis Paul Boonprijs voor uw maatschappelijk engagement en de binding met de mens in uw oeuvre. Vanwaar uw gevoeligheid voor maatschappelijke thema's?
van der Harst: Als muzikant fascineert het me hoe mensen muziek beleven. In Bretagne of Galicië wordt muziek nog gemaakt vanuit het dorp zelf, op redelijk hoog niveau. Daar is het bij wijze van spreken de bakker die muziek speelt. Het heeft er een sociale functie.

Die sociale functie is bij ons zo goed als verloren gegaan.
van der Harst: Bij ons wordt muziek gemaakt voor een concert of café, je gaat ernaartoe om naar muzikanten te luisteren. Maar de sociale functie is aan het terugkomen dankzij de maatschappelijke integratie van nieuwe Belgen van Marokkaanse, Turkse en andere origine. Zij hebben hun muziek meegebracht. In Gent is er een belangrijke Turkse gemeenschap die muzikaal sterk is. Ik herinner me een ober van een restaurant die als er geen bestellingen waren, op zijn saz (Turkse langhalsluit, bt) zat te spelen. Dat is fantastisch, het is een verrijking van onze cultuur.

Een positieve stem over migranten, dat is zeldzaam…
van der Harst: Ten onrechte, want migranten brengen ons veel nieuwe dingen bij. Niet alleen op muzikaal, maar ook op culinair en sociaal vlak. Alleen al het feit dat mensen nu eindelijk de Koran gaan lezen of zich afvragen wat dat is. Migratie bestaat al eeuwenlang. Amsterdam is gesticht door de protestantse elite uit Antwerpen. Er is altijd kruisbestuiving tussen culturen geweest.

:: Passion! - Dick Van der Harst
wanneer: 2 april 2010 om 20.00 uur
waar: Muziekpublique, Naamsepoortgalerij, Bolwerksquare 3, Elsene, 02-217.26.00 - info@muziekpublique.be
inkom: 7 / 10 / 12 euro