Rode lap voor Sjostakovitsj

Mozart mag dan al een heel jaar muzikaal in de kijker staan, ook de herdenking van het honderdste geboortejaar van Sjostakovitsj gaat niet ongemerkt voorbij. Een componist die met zijn sociale en politieke haat-liefdeverhoudingen trouwens veel intenser verweven is met onze leefwereld.

Het legendarische Quatuor Danel voerde in Brussel nog maar pas de integrale strijkkwartetten van Dmitri Dimitrijevitsj Sjostakovitsj (1906-1975) naar aanleiding van hun cd-box of de Russische componist wordt met de nodige pump and circumstances alweer gehonoreerd. Sjostakovitsj' oeuvre werd nochtans tijdens zijn leven afwisselend bewierookt en verdoemd. De Sint-Petersburger bleek nog geen twintig jaar of hij oogstte al groot succes met zijn Eerste Symfonie, een sovjetexportproduct van jewelste. Het leverde hem als 21-jarige al de functie op van muzikaal adviseur aan het Meyerhold Theater in zijn geboortestad. Al snel waagde hij zich aan nog meer symfonieën en muziek voor theater en film (50 werken voor die twee sectoren), ballet, piano en opera. De Oktober Symfonie en de Een Mei-symfonie zijn wellicht de bekendste. Terwijl andere componisten die niet veel meer vernieuwend werk aanbrachten, naar het buitenland vluchtten, gooide Sjostakovitsj onverstoord de karikaturale opera Nos (De neus) naar Gogol op de scène en Lady Macbeth uit het district Mtsensk. In 1936 echter viel het sovjetblad Pravda hem zwaar aan: zijn werk zou een opstapeling van dissonanten zijn en een formalistisch streven vertonen naar modernisme. De scheldnamen ketter en volksvijand klonken bedreigend. Deportatie en moordopdrachten vulden in die dagen onbestraft de annalen van het 'ideale gemeenschapsregime'.

Een jaar later echter temperde de storm en leek het of de rehabilitatie van de componist het tij voorgoed voor vrije creatie kon doen keren. Tien jaar later (1948) kwam andermaal een 'berisping' - net als voor Prokofjev trouwens - waarna Sjostakovitsj zich voorgoed schikte naar de decretale sovjetregels voor kunstnormen. De man had een broertje dood aan de 'broodroof' die hem te beurt viel door het uitvoeringsverbod van enkele symfonieën en dus gaf hij toe. Na de dood van Stalin (1953) zou de wereld van Sjostakovitsj een publieke ommezwaai hebben verwacht, maar hij bleef zich schikken naar de cultuurpolitiek. Als een architect die op het meest onmogelijke terrein zijn boeiendste constructie neerzet, wist Sjostakovitsj blijvend te scoren, getuige de Zevende 'Leningradse' Symfonie midden de Tweede Wereldoorlog. Ook zijn vijftien kwartetten die een tegengewicht vormen voor de zeventien van Beethoven, zijn van die kracht.

Volgend weekend krijgt u de integrale van zijn composities voor piano en stem te horen in drie concerten tijdens één weekend. Larissa Gergieva, zus van Valery Gergiev, de muziekdirecteur van het Mariinsky Theater, brengt een schare topzangers van de nieuwe lichting naar Brussel voor poëzie van Shakespeare tot Poesjkin. Maar eerst treedt de 26-jarige Bulgaarse Plamena Mangova aan, die sinds oktober een postgraduaat aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth volgt en in 2007 deelneemt aan de voorselecties van de Elisabethwedstrijd. Ook het concert van het Vlaams Radio Orkest met trompettist Andrej Kavalinski - in een humoristische rol voor het Concerto n°1 - is een aanrader tijdens Sjostakovitsj hommagejaar.

:: Plamena Mangova, piano - 27/10, 12.30 - Flagey, Heilig-Kruisplein, 1050 Elsene - 02-641.10.20
Tickets: 5 euro

:: Larissa Gergieva (piano) & Russische zangers: Metodie Buzhor, Ekaterina Sementchuk, Daniil Shtoda - 27/10, 20.00 - Munt, Muntplein, 1000 Brussel - 070-23.39.39
Tickets: 8/32 euro

:: Larissa Gergieva (piano), Ekaterina Sementchuk, Metodie Buzhor, Irina Mataeva - 28/10, 16.00 -
Conservatorium van Brussel, Regentschapsstraat 30, 1000 Brussel - 070-23.39.39
Tickets: 22-32 euro

:: Larissa Gergieva (piano) & Russische zangers: Metodie Buzhor, Ekaterina Sementchuk, Daniil Shtoda, Irina Mataeva - 28/10, 20.00 - Conservatorium van Brussel, Regentschapsstraat 30, 1000 Brussel - 070-23.39.39
Tickets: 22-32 euro

:: Vlaams Radio Orkest & Andrej Kavalinski (trompet) - 24/11, 20.00 - PSK, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel - 02-507.82.00
Tickets: 8,50-32 euro
+ wandeling Russen in Brussel door OPB