Saxofonist Jeroen Van Herzeele op Festival Marni Flagey

De saxofonist Jeroen Van Herzeele staat volop in de belangstelling. Zopas verschenen twee nieuwe cd's, vrijdag geeft hij een duoconcert met Erik Vermeulen op het jazzfestival Marni Flagey en volgende maand is hij de speciale gast van het Eve Beuvens Trio in de Sounds.

D oor alles wat Jeroen Van Herzeele doet, loopt één rode draad: de zoektocht naar vrijheid in zijn muziek, al dan niet rechtstreeks gelinkt aan de erfenis van John Coltrane. Met Van Herzeele praten over jazz zonder Coltrane te vernoemen, gaat haast niet.

"Steve Lacy en John Coltrane blijven grote inspiratiebronnen, al beluister ik hen nu toch wel minder. Het voordeel als je met lange tussenpauzes naar hun muziek teruggrijpt, is dat je dan weer nieuwe dingen ontdekt. En je evolueert zelf ook als muzikant, waardoor je bijkomende inzichten krijgt."

Coltrane komt dus wat meer op de achtergrond, en een ander hoofdstuk dat voorlopig afgesloten is, is dat van de improvisatieavonden in de Gentse Negocito. El Negocito geldt als het ontmoetingscentrum van de alternatieve Belgische jazz (en heeft een uitstekende keuken). Een jaar lang trad Van Herzeele daar tweewekelijks op met de drummer Giovanni Barcella, een van de boegbeelden uit de Gentse improvisatiescene.

Om die perio­de af te ronden, verscheen een titelloze cd waarop Van Herzeele en Barcella ruim drie kwartier improviseren, nooit in het wilde weg, maar aan de hand van bakens die ze zelf uitzetten. "Een duo met drum en sax is boeiend: je maakt de harmonie zelf, en vanuit de melodie geef je de vorm."

Voor het duoconcert met Erik Vermeulen, binnenkort in Flagey, is de aanpak anders. "Hier spreken we wel degelijk een aantal dingen af. Het is natuurlijk zo dat we al veel samenwerkten. We zullen een aantal composities van hem en een aantal van mij spelen, en dat aanvullen met enkele vrije stukken."

Vorig jaar was er ook de JazzLab-tournee met Van Herzeeles nieuwe kwartet. Van Herzeele werd omringd door de Franse bassist Jean-Jacques Avenel, pianist Fabian Fiorini en natuurlijk door zijn vaste kompaan Giovanni achter het drumstel. Het concert in de Beursschouwburg was de aftrap. Alle aanwezigen waren het er roerend over eens: dit was hot stuff , en dan moest de tournee nog beginnen.

Een paar maanden na afloop doken de heren de studio in met als resultaat de cd Da Mo . "De titel is een afkorting van Bodhi­dharma, een Indische monnik die het zenboeddhisme introduceerde in China. Hij wordt ook beschouwd als de aartsvader van een bepaalde kungfu-stijl en hij leerde de monniken in de Shaolintempel extreme vormen van meditatie aan. Dat alles intrigeert mij enorm, ik lees er ook heel veel over. Zelf beoefen ik qigong, een ideale manier om geest en lichaam sterk te maken."

Dit alles weerspiegelt zich natuurlijk in Van Herzeeles muziek. "De opbouw en volgorde van Da Mo zijn uitgewerkt volgens de principes van yin en yang. Het klinkt tegelijkertijd heel rustig en heel hevig, terwijl er toch een sterke samenhang is. Dat laatste aspect wordt nog scherper gesteld doordat we niet de traditionele werkwijze hanteerden van solo's die los staan van het groepsspel. Die hechte band is vooral te danken aan Jean-Jacques (Avenel, bas) , die voor structuur zorgt." Verwonderlijk, want was Avenel nu niet de man die in het verleden bijvoorbeeld musiceerde met Steve Lacy, niet meteen een vurig voorstander van een tot in de puntjes geordend geheel? "Klopt. Avenel zat in die hele Parijse free -beweging met naast Lacy ook Archie Shepp en Paul Bley, maar juist door zijn jarenlange ervaring weet hij hoe je een juiste constructie en thematiek in de stukken kunt bereiken."

Dat de cd zo evenwichtig opgebouwd is, komt niet alleen door de achterliggende filosofie, het is ook een bewuste geste naar de luisteraar. "Het moet toegankelijk blijven als je de muziek thuis opzet. Live kun je veel meer energie kwijt, op cd moet je doseren. Dat was ook voor ons een interessante oefening: je speelt zachter en hoort veel meer details."

:: Da Mo van Jeroen Van Herzeele Quartet is uit op het W.E.R.F-label, Barcella/Van Herzeele Duo op El Negocito Records. Jeroen Van Herzeele & Erik Vermeulen live, op 22 januari (12.30 uur) in Flagey (www.jazzfestivalmarniflagey.be) en 26 februari (22 uur) in de Sounds (www.soundsjazzclub.be)