VCA verliest en wint

Het Vlaams Centrum voor Amateurkunsten (VCA) moet na jaren de ondersteuning van de amateurkunsten in heel Vlaanderen afstaan aan een nieuwe vzw. In de nieuwe structuur verwacht het VCA een specifiek 'Brusselse' opdracht, uitgetekend door de ministers Pascal Smet en Bert Anciaux.

Het steunpunt-korset van het VCA wordt definitief in twee geknipt, en dat terwijl het centrum weer zonder directeur zit, voor de zoveelste keer in drie jaar tijd. De nieuw opgerichte vzw Forum voor Amateurkunsten (FAK) wordt de Wonderbra die het hele amateurkunstenveld in Vlaanderen steun moet geven.
Dat Forum wordt in feite gedragen door de tien landelijke organisaties (werkzaam in de vijf kunstdisciplines die actief zijn in het amateurkunstenveld). Wat overblijft, is voor de Brusselse amateurkunstenwerking en moet zorgen voor een nieuwe bekoring. Op dit moment overleggen de kabinetten van de bevoegde ministers Pascal Smet (SP.A, voor het Brussels Gewest, waartoe de Vlaamse Gemeenschapscommissie of VGC behoort) en Bert An­ciaux (Spirit, als minister van Cultuur voor Vlaanderen).

De opsplitsing van de steunpunt-functie past in de invulling van het Decreet voor Amateurkunsten (2000), dat tegen 1 januari 2007 inhoudelijk duidelijkheid wil scheppen. Het VCA verwacht op zijn eerstvolgende bijeenkomst van de beheerraad, op 28 september, echter al een duidelijke richtlijn. Een naamsverandering van het VCA hangt ook in de lucht. Meteen biedt de herstructurering een antwoord op de noodkreet vanuit de sector, dat het stuurloze VCA de verwachtingen niet meer inloste. Een stoet van nochtans hoogaangeschreven directeurs passeerde de jongste jaren de revue, maar ze hielden het nooit lang vol. Ook de oprichtster en promotor van de Week van de Amateurkunsten stapte enkele jaren geleden al op.

Europees
Inmiddels werkte de administratie van Cultuur aan een nieuw decreet (dat nog niet ter stemming werd voorgelegd) waarin de overdracht van de taken van het VCA voor het Vlaamse luik in handen komen van het nieuwe forum FAK. De vzw VCA blijft op dit moment een bestuurlijk orgaan voor de Brusselse werking en voor het beheer van de infrastructuur. Zodra er een nieuwe raad van bestuur samengesteld is, met vooral (zo hoopt men) Brusselaars, krijgt de 'Brusselwerking' van het VCA duidelijke nieuwe taakomschrijvingen. Het VCA zou zich meer gaan toespitsen op een ruimere werkingsopdracht voor het gebouw; versta: het moet zijn zalen verhuren. Daarnaast verwacht het VCA een officiële opdracht tot invulling van een doelgericht Brussels programmeringsbeleid, dat zich zal richten op Brusselse amateurkunstenaars en aanstormend jong professioneel talent. Naast de amateurkunstenverenigingen die door de VGC erkend zijn, blijft een karrenvracht aan kunstenaars in de kou staan, in sectoren als dans, pop en circuskunsten. Die krijgen nu al steun 'op maat' van de Brusselwerking van het VCA. En hier horen dus ook 'taalgemengde doelgroepen' bij, wat typisch is voor het Brusselse landschap en minder voor het hinterland.
Meteen een kans voor het nieuwe VCA om binnen Europa een toonbeeldfunctie te gaan vervullen in de 'gekleurde', multiculturele sector van de amateurkunsten.

Vlaams terrein
Zoals gezegd wordt het Forum voor Amateurkunsten (FAK) het nieuwe steunpunt voor Vlaanderen. Met een totaal nieuwe opdracht geeft die vzw bijstand aan zo'n zevenduizend lokale groepen. De grootste wijziging is dat de tien landelijke organisaties een forse vinger in de pap hebben; geruggensteund door hen kan het Forum belangenbehartiging, bemiddeling en beleidsvoorbereidend werk voor heel de amateurkunstensector in zijn takenboek schrijven. Al wordt het formuleren van beleidsadviezen nog steeds gezien als 'tweedelijnswerking'.
Het is nog niet uitgesloten dat Brussel hierin nog betrokken blijft. Of het nieuwe FAK fysiek in Anderlecht aanwezig blijft, is anders zeer de vraag. Er wordt nog overlegd om het FAK uit de hoofdstad van Vlaanderen weg te halen (hoewel een aantal Vlaamse steunpunten ook al in de Arenbergstraat zit) en het onderdak te geven in een andere Vlaamse stad, zoals Gent of Antwerpen.
In het VCA zal het Forum zeker niet gaan resideren, tenzij dit bedongen wordt in het Convenant van Steden.

Dujardin-profiel
De hele uitklaring en herprofilering van de werking tilt het Brussel-gerichte VCA op een nieuw echelon. Uitsluitend werken voor en met Brusselaars - zoals vroeger het geval was voor het VCA - past beter bij de identiteit van het multiculturele landschap van de hoofdstad. In vele opzichten sluit de creativiteit van 'Brusselse' kunstenaars nauwer aan bij het nieuwe Europa en zijn cultuurverscheidenheid. Afgestemd op Brusselse doelgroepen en een publiek uit Brussel en de nabije Rand kan die opdracht prominenter verwezenlijkt worden. De enorme niet-professionele 'Brusselse' (amateur)kun­stenaarssector kan er alleen maar baat bij hebben.
Wat Brussel nu alleen nog nodig heeft, is - zoals Bozar - een Paul Dujardin van de amateurkunsten.