Bernard Vandewalle: Choreografie van de blik

Hoe interpreteren we beweging wanneer zowel de omgeving als ons standpunt ingrijpend worden bespeeld? Choreograaf-danser Benjamin Vandewalle en zijn drie ‘dans-partners’ onderzoeken het in de voorstelling ‘Point of view’.

Geen conventionele dansvoorstelling wordt het, eerder een kruising tussen een live-performance en een cinematografische installatie. Een oefening in (anders) kijken ook. Vandewalle, ex-student van Parts, kent een diepe fascinatie voor het fenomeen van 'de waarneming' en voor de recente ontwikkelingen in de kwantum-fysica. En zo komt hij voor 'Point of view' uit bij een samenspel van live dans, camera's en projecties, waarbij echte en virtuele lichamen zich verstrengelen tot een intrigerend universum vol paradoxen.

Vandewalle: Wat we meestal vergeten is dat we beweging pas kunnen waarnemen omdat de ruimte rondom statisch is. De relatie tot de omgeving is van cruciaal belang. Als ik bijvoorbeeld op identiek hetzelfde moment vertrek als een trein naast mij en in kijk ernaar, dan zal er van beweging geen sprake zijn. Het is interessant om te bekijken wat er gebeurt als je de ruimte zelf ook doet bewegen, en tegelijk ook de blik van de toeschouwer.

Hoe moeten we ons dat concreet voorstellen?
Vandewalle: De dansers bewegen vaak per twee, waarbij de ene danser voortdurend een lichte camera met zich meedraagt. Die is vastgemaakt aan een stok en de stok is op zijn beurt met een band op borsthoogte verbonden met het lichaam. De andere danser zal die camera bovendien tegelijkertijd manipuleren. Waardoor je bijvoorbeeld een beeld krijgt waarbij danser 1 stil staat, maar het lijkt alsof hij een salto maakt omdat danser 2 met de camera ronddraait. De specifieke beelden die zo ontstaan tussen danser 1 en de dansende cameraman/vrouw, worden op een scherm geprojecteerd.

Om op die manier het perspectief van de toeschouwer te wijzigen?
Vandewalle: Inderdaad, ik probeer in feite de oogballen van het publiek uit de kassen te halen om hen door de ruimte te doen bewegen. Beweging zelf wordt zo hét uitgangspunt van de waarneming. Dat creeërt een heel andere, meer gelaagde beleving dan bij een klassieke theater-opstelling.

Is zo'n opstelling met één vastgelegde kijkrichting te bepalend voor jou, te eenduidig geworden?
Vandewalle: Het is niet een reageren tegen, maar heeft eerder te maken met mijn eigen persoonlijke fascinaties, zoals voor de nieuwe bevindingen vanuit de kwantumfysica, of de relativiteitstheorie. We kunnen niet meer terugvallen op het wereldbeeld dat Newton ons ooit heeft doorgegeven. De realitiet zit veel complexer in mekaar dan we op het eerste zicht denken, en dat probeer ik in kaart te brengen. Want de manier waarop we naar de wereld kijken, bepaalt ook hoe we erover denken. Door een andere, meer pluriforme kijk toe te laten, kunnen we ervaren dat de realiteit een specifieke invulling is van een hele reeks mogelijke invalshoeken. En dat de interpretatie ervan niet ligt in een soort universele, enig geldende waarheid. Misschien is een gedurig navigeren tussen verschillende gezichtspunten wel een interessanter alternatief.

We hebben het vooral over een visuele benadering gehad. In hoeverre kunnen geluid of muziek ook een rol spelen als het op waarneming aankomt?
Vandewalle: We hebben voornamelijk gewerkt met minimalistische muziek van de Amerikaanse componist Terry Riley. Dat is muziek die naar zichzelf verwijst, en dat sluit aan op deze dans, die ook op zichzelf reflecteert. Maar muzikant/dramaturg Alain Franco laat nu en dan klassieke muziek door de repetitieve klanken van Riley sijpelen. Dat contrast moet de toeschouwer wakker schudden. Dus ook vanuit het auditieve proberen we de stabiliteit regelmatig te ondermijnen.

Benjamin Vandewalle/CAMPO: Point of View
25 & 26/10, 20.30, €8/12/16, Kaaitheater, Sainctelettesquare 19, Brussel. 02-201.59.59. www.kaaitheater.be