De Parade viert 25-jarig bestaan

Het Brusselse gezelschap De Parade viert zijn 25e verjaardag met de uitgave van een boek met negen toneelteksten van auteur en regisseur Rudi Meulemans, en de opvoering van een dertien jaar oud stuk rond Virginia Woolf op locatie in Hôtel Wielemans.

De Parade staat op een kruispunt. Praktisch heeft de vaste samenwerking met het Kaaitheater plaatsgemaakt voor samenwerkingsverbanden met andere huizen zoals Bozar (dit najaar). Op thematisch vlak hebben Rudi Meulemans en co de steven recent van Europa naar het Midden-Oosten gewend. Maar eerst halen ze nog een nooit opgevoerde tekst uit de kast, en is er eindelijk dat boek met het verzamelde werk.

Rudi Meulemans: "Ik heb de boot lang afgehouden, maar we zitten nu met De Parade op een punt dat een bepaalde periode is afgesloten. Bij de selectie van de teksten voor het boek zijn we op zoek gegaan naar een geheel waarin je ook de onderlinge verbanden kunt lezen die minder opvallen als je als toeschouwer naar de stukken kijkt. Een hele eerste periode waarin ik samen met Willem Carpentier heb geschreven is niet opgenomen. Ook niet de tussenperiode waarin ik stukken schreef die zeer documentair waren. We starten op een punt dat het schrijfproces nog wel vertrekt vanuit research en een documentaire laag, waar dan verschillende lagen op gebouwd worden, autobiografische en fictieve.

Het beginpunt van een stuk lijkt meestal een persoon die u interesseert: Caravaggio, Mapplethorpe, Manet, de Habsburgers...
Rudi Meulemans: Ik vertrek vanuit een affiniteit die ik voel voor een of andere figuur. Die kies ik dan ook heel snel en intuïtief. Maar naarmate de research vordert, kan die figuur uiteindelijk maar een beperkt aandeel krijgen in de tekst.

Uw teksten zijn inderdaad monologisch van aard, maar wel meerstemmig.
Meulemans: Het materiaal wordt verknipt onder verschillende personages. Het sluit aan bij het schrijven van een essay, waarbij dat essay over verschillende stemmen wordt verdeeld.

Is het essentieel om te reizen naar de plaatsen die voor de reële figuren achter de personages belangrijk waren?
Meulemans: Dat reizen is begonnen bij de eerste teksten die in het boek zijn opgenomen. Daarvóór had ik het idee dat ik mij ook gewoon kon baseren op documenten. Vanaf het moment dat ik de emotionele laag ben gaan toelaten, vond ik dat ik die plekken ook moest bezoeken om na te gaan wat voor ervaring dat is en wat dat met mij deed. De reizen zijn dikwijls bepalend voor de sfeer van een tekst.

Heel aangrijpend waren de reizen die we de afgelopen jaren naar het Midden-Oosten hebben gedaan naar aanleiding van het stuk Dhakara. Die tekst is niet in het boek opgenomen omdat hij toch een heel nieuw hoofdstuk in ons werk aankondigt.

Deze week gaat De verkaveling in première, een stuk dat u dertien jaar geleden schreef maar nooit ensceneerde.
Meulemans: Regisseren wat je zelf geschreven hebt, is niet altijd evident. Onlangs zag ik pas in wat we met dat stuk konden doen, en vermits we dit jaar ons 25-jarig bestaan vieren dacht ik dat het misschien goed was om naar zo'n oudere tekst terug te grijpen. Het feit dat we het op locatie spelen, maakt dat we het spel niet moeten uitvergroten en projecteren naar de toeschouwers. Het gaat hier echt om gesprekken tussen de drie personages, terwijl de personages in de andere stukken zich altijd tot het publiek richtten.

Het stuk speelt tijdens de laatste levensdagen van Virginia Woolf in Sussex, waar zij revalideerde van een 'aanval van influenza' maar op 28 maart 1941 zelfmoord pleegde.
Meulemans: Er is over de ziekte van Virgina Woolf al veel gepubliceerd en ook nadat ik het stuk geschreven had, is daar nog een massa literatuur bij gekomen. In de tijd waarin zij leefde is er nooit een diagnose gesteld zoals die vandaag zou worden gesteld, maar je kunt je wel verdiepen in wat ze in haar dagboeken en brieven over haar ziekte heeft geschreven. Vermoedelijk zou men er vandaag het label manisch-depressief op kleven.

Maar dat is maar één aspect van haar persoonlijkheid. Hermione Lee heeft het in haar dikke biografie herhaaldelijk over het feit dat we haar niet mogen zien als een slachtoffer. Woolf is vaak ingeschreven in een feministisch discours als slachtoffer van haar victoriaanse opvoeding en de mannen in haar leven, maar ook ik ben van mening dat je het zo niet moet zien. Zij past voor mij in het rijtje van de mensen in mijn stukken die op zoek gaan naar een andere manier van leven. Ik zie in haar een vitale vrouw die heeft geprobeerd om van haar ziekte nog iets positiefs te maken en ze zelfs aan te wenden voor haar literatuur.

Maar het stuk draait niet alleen om haar, maar om een drietal.
Meulemans: Alle drie fantastische figuren. Bij ons is Virginia Woolf de bekendste, maar in die tijd was Vita Sackville-West als dichteres en auteur van bestsellers vele malen beroemder. Leonard Woolf was zeer gerespecteerd als schrijver en ook politiek actief. Als je teruggaat naar hun tijd, dan zie je dat de verhouding tussen die drie er een is van gelijkwaardigheid. Bovendien was de relatie tussen Leonard en Virginia geen klassiek huwelijk, terwijl in de relatie tussen Vita en Virginia ook een grote aantrekkingskracht speelde. Ze hadden geen klassieke lesbische verhouding want zoiets bestond toen nog niet als dusdanig, maar ze zochten een eigen manier voor de omgang met hun gevoelens. Ze voelen zich alle drie op een andere manier een buitenstaander in de samenleving. Voor mij is dat een interessante positie om naar de wereld te kijken en er iets over te zeggen.

De verkaveling verwijst naar het stuk grond dat Virginia en Leonard willen vrijwaren. Vergeefs, zoals in Tsjechovs De kersentuin?
Meulemans: Dat denk ik niet. Ondanks de zelfmoord eindigt het stuk toch op een positieve noot. Het is nooit vergeefs om op te komen voor de schoonheid en de waarden waar je voor staat.

Kozen jullie daarom ook voor een erfgoedsite als Hôtel Wielemans als locatie?
Meulemans: Het is een plek waar je het verleden voelt, en het belang om dat te bewaren. De woning stamt uit de art-decoperiode waarin het stuk zich afspeelt en merkwaardig genoeg combineert de architectuur ook Europese en Arabische invloeden. Dat is net het kruispunt waar De Parade zich na 25 jaar thematisch bevindt.

Rudi Meulemans verzameld: 13 maart 2012 • 20.00 uur, €4/5, PASSA PORTA, A. Dansaertstr. 46, Brussel
De verkaveling: 22 > 25 maart 2012 + 27 > 29 maart 2012 • 20.30 uur (+ 25/3: 15.00 uur), €10/12, Hôtel Wielemans, Defacqzstr. 14, Elsene