Efterklang: Denen gaan klanken tappen in Noorwegen

Met zijn vorige album waagde Efterklang zich aan klassieke popsongs, maar met Piramida begeeft de groep zich weer op het vertrouwde terrein van wonderlijke klanken en avontuurlijke arrangementen. In Brussel schildert de groep zijn unieke klanklandschappen met de hulp van het Rotterdam Sinfonia.

"We zijn muzikanten, componeren met gemak de ingewikkeldste stukken, maar hoe we een klassieke popsong met strofe en refrein in elkaar moeten boksen, dat weten we niet. Daar voelden we ons lang slecht over, alsof we geen complete muzikanten waren. Magic Chairs was daar een reactie op, we namen de uitdaging aan om toch een popband te zijn. Ik ben blij dat we dat gedaan hebben, maar ik voel meer verbondenheid met het nieuwe album."

Terwijl de Dansaertstraat zich op een zonnige nazomerdag met veel rumoer door de ochtend worstelt, vergelijkt Rasmus Stolberg, bassist en een van de drie kernleden van Efterklang, hun vorige werkstuk met het nieuwe Piramida.

Geïnspireerd door de film An Island die ze vorig jaar maakten met de Franse filmmaker Vincent Moon over Als, het eiland waar ze opgroeiden, trokken Stolberg en zijn kompanen Casper Clausen en Mad Brauer voor hun nieuwe, vierde album naar het Noorse eiland Spitsbergen. Een onherbergzame archipel in de Noordelijke IJszee. Ze streken er negen dagen neer in Pyramiden, een verlaten mijnstadje dat jaren door de Russen werd uitgebaat tot het in 1998 halsoverkop achtergelaten werd. Sindsdien lijkt de tijd er bevroren. Zelfs de vleugelpiano staat er nog te blinken in de oude cultuurhal.

"De natuur in Pyramiden is bijzonder woest. Het is geen plek voor mensen, en toch proberen we ze te veroveren. Zo'n plek roept existentialistische vragen op. Je beseft hoe nietig je bent. (Wijst naar de straat) Deze wereld van beton en asfalt is onze realiteit, maar hoe lang bestaat die al? In het leven van de aarde is dat peanuts."

Hoe hebben jullie die confrontatie naar muziek vertaald?
Rasmus Stolberg: We werden vooral geconfronteerd met leegte en eenzaamheid, en dat gevoel wilden we overbrengen door van allerlei voorwerpen en natuurlijke elementen klanken te tappen. We liepen daar rond met microfoons, terwijl we met hoofdtelefoons met elkaar verbonden waren. Het zag eruit als een gigantische octopus! (Lacht) Het is trouwens verbazend hoe de wereld klinkt wanneer je hem versterkt. (Wrijft met een theelepeltje over een bord) Deze klank hoor je amper, maar in je hoofdtelefoon wordt dat een waanzinnig intrigerend geluid. Sommige sounds zijn helemaal iets anders geworden, andere zijn min of meer behouden.

In 'Dreams today' wordt de ritmetrack gevormd door Caspers loopritme en het stappen van Mads door het hoge gras loopt. In 'Between the walls' hoor je keien over elkaar buitelen. Het is fantastisch om leven te blazen in dingen die normaal in stilte gehuld zijn.

We vonden het heel belangrijk om een gezamenlijk startpunt te hebben - we hadden op voorhand geen songs geschreven - en dan thuis aan de slag te gaan met onze field recordings. Alles is ontstaan uit wat we daar gehoord en gezien hebben.

Jullie verzamelden een duizendtal klanken. Hoe begin je die in godsnaam te classificeren?
Stolberg: Dat is onmogelijk. We hebben ons laten leiden door ons geheugen, terugdenkend aan wat ons een kick gaf. Het was ons ook niet te doen om een soort classificatie of documentatie van die plek. Piramida is geen wetenschappelijk project, het is een kunstwerk. We hebben lang getwijfeld om de plaat ook zo te noemen, omdat je ook ontroerd moet kunnen worden zonder het hele verhaal erachter te kennen. Pyramiden is een inspiratie en een skelet, maar het is niet de essentie. En toch weer wel. (Lacht)

Tegenover die klanklandschappen staan heel persoonlijke teksten van Casper.
Stolberg: Caspers relatie is stukgelopen in de aanloop naar de plaat. Hij zag in de op- en neergang van Pyramiden een metafoor voor de manier waarop een relatie werkt, hoe langzaamaan iets wordt opgebouwd dat dan plots in elkaar stuikt. Je zult die relatie nooit vergeten, zoals je de sporen van die stad altijd zult zien. Casper toont niet snel zijn gevoelens, de muziek helpt hem om dingen te plaatsen.

"Look at the way you / Look at where you are / What kind of fish you are" luidt het in 'The ghost'. Dat lijkt me een fundamentele vraag.
Stolberg: In het Deens hebben we een uitdrukking (in het Nederlands vertaald, red)."een speciale vis zijn'. Tussen de miljoenen vissen in de zee valt die op, omdat hij tegen de stroom in zwemt of er een beetje anders uitziet dan de rest. Voor mij is dat iets heel positiefs, andere mensen zullen het gewoon vreemd vinden.

Stel dat je een vis was, welke zou je zijn?
Stolberg: (Lacht) Goeie vraag. Vooral omdat je een vis geen persoonlijkheid toedicht. We willen allemaal uniek zijn en ons eigen pad uitstippelen, maar we zijn allemaal deel van systemen waar we geen controle over hebben. In se gaat het over wat je gelukkig maakt. Ik dacht vroeger dat ik om gelukkig te zijn anders dan de anderen moest zijn. Maar ik denk nu dat de sleutel vooral ligt in aanvaarden wie je bent en de wereld waarin je leeft.

Jij woont in Kopenhagen, Casper en Mads in Berlijn. Maar jullie zijn opgegroeid in Als, een klein eiland voor de Deense kust. Hoe belangrijk is die gemeenschappelijke jeugd?

Stolberg: Als heeft ons een onbreekbare verbondenheid gegeven. Op ons achttiende beslisten we om samen naar Kopenhagen te trekken om er muziek te gaan maken. Die energie drijft ons nog steeds. We willen nog altijd bewijzen dat die beslissing de juiste was.

Piramida ging in mei in première in het Sydney Opera House, en in de AB spelen jullie met het Rotterdam Sinfonia. Jullie houden van orkestrale bewerkingen.
Stolberg: We werken op onze albums graag met strings en koper, inderdaad. Maar Piramida wilden we uitgepuurd en elektronisch houden. Dat voorstel voor die orkestrale bewerking in Sydney kwam eigenlijk goed uit, zo konden we orkestrale ideeën opsparen voor dat concert en verder focussen op het album. Maar goed, door toe te zeggen voor die samenwerking hadden we ons wel een ongelooflijk krappe deadline op de hals gehaald, terwijl we ons net voorgenomen hadden om lang met de klanken die we ginds opgediept hadden te experimenteren. Bovendien begin je met het oog op een concert anders, praktischer te denken. Dat beïnvloedt je composities en dat wilden we vermijden. Weet je, een nederzetting bouwen op een onherbergzame plek is een moment van hybris. Maar opnemen met een orkest is dat ook. (Lacht)

Efterklang: The Piramida Concert featuring Sinfonia Rotterdam

20.00, €20/23