Guy Cassiers: Hamlet versus paranoia

Na Mefisto for ever, Atropa en Bloed & rozen pakken Guy Cassiers en Tom Lanoye Shakespeares Hamlet aan. Cassiers regisseert de donkere bewerking van het tijdloze stuk in vijfvoetige jamben met acteurs van Toneelhuis en Toneelgroep Amsterdam.

Met Tom is er altijd veel dialoog," zegt Guy Cassiers over de stukken die hij maakte met Tom Lanoye. Ze hebben zijn parcours aan het hoofd van het Toneelhuis mee gedefinieerd. "We gaan altijd voor de verantwoorde bewerking. Dit keer was het feit dat we het personage Hamlet zouden laten spelen door actrice Abke Haring het vertrekpunt. Niet zozeer omdat we het over gender wilden hebben, maar vooral om iemand op de scène te zetten die nog niet heeft gekozen wat zijn of haar identiteit gaat worden. Hamlet is iemand die nog niet gevormd is, maar tegelijk wel ontzettend ambitieus is, iemand die zich verzet tegen de vorige generatie, maar die tegelijk te weinig draagvlak heeft om er een nieuw ideaal tegenover te zetten."

Het Denemarken van Hamlet staat voor onze huidige wereld: overal is er wel iets aan het rotten.
Guy Cassiers: En er is sprake van een groot gebrek aan geloof. Het fatalisme door het gebrek aan idealen of politieke alternatieven maakt handelen moeilijk. Die elementen vind je terug in de jeugdige Hamlet. Ik denk dat we ons allemaal goed kunnen identificeren met een weeskind dat op zoek is naar de onderliggende betekenis, dat voelt dat er van alles scheef groeit, maar te weinig kracht heeft om zich daar een mening over te kunnen vormen. Enerzijds voelen we een grote verantwoordelijkheid om iets te doen, anderzijds is er die onmacht. Een ander element, dat we versterkt hebben ten opzichte van Shakespeares origineel, is de paranoia die de machthebbers parten speelt, en die vandaag zo actueel is door de afluisterpraktijken. Je voelt je nooit meer veilig en hebt het gevoel dat er altijd iemand meeluistert.

Die spanning zit ook in het decor vervat, dat donker en claustrofobisch, maar tegelijk transparant labyrintisch is.
Cassiers: Ik laat de acteurs letterlijk over de rottenis heen stappen. Die is zichtbaar op de vloer, maar omdat er een glaspartij over is gelegd, bevuilt ze de machthebbers niet. En verder worden de strakke muren van die burcht geleidelijk aan uit elkaar getrokken tot een doolhof of spinnenweb waarin iedereen verstrikt raakt, en dat de coulissen biedt van waarachter de personages elkaar bespieden en afluisteren.

Suggereert Hamlet vs Hamlet ook ergens een uitweg?
Cassiers: Ik moet eerlijk toegeven dat Tom het stuk nog iets zwarter heeft gemaakt dan het al was. Hij toont een bijna dictatoriale maatschappij, en de meditatie over de dood zit natuurlijk al in de genen van het stuk. Maar wat Lanoye en Shakespeare daar tegenoverstellen is hun grote liefde voor het theater. Bijna alle teksten die Tom heeft geschreven handelen ook over theater, maar Hamlet doet dat natuurlijk expliciet. Een belangrijke ingreep is dat we de nar Yorick, die in het origineel al jaren dood is, laten praten en fungeren als een soort reisgids van de verbeelding voor Hamlet. En Hamlet zelf tast ook de mogelijkheden van het acteren af. Met het theaterstukje waarin de moord op zijn vader voor de ogen van zijn oom wordt geënsceneerd, beoogt hij zelfs een machtsgreep. Hij mislukt daarin, maar toont toch hoe het theater en de kunsten indirect impact kunnen hebben als werktuig om de realiteit beter te begrijpen en zelfs voor een deel te sturen.

Hamlet vs Hamlet

data: 28 > 31/5, 20.30

tickets: €8/16/20

taal: NL (surtitré en FR)

waar: Kaaitheater, Brussel