Hautekiet en De Bodt lichten selectie Theaterfestival toe

Het Theaterfestival - dat afwisselend in Antwerpen en Brussel plaatsvindt - maakt dit jaar weer de overgang van zomerregime naar nieuw theaterseizoen in Brussel. Festivalleider Els De Bodt is toe aan haar derde editie, Jan Hautekiet mag debuteren als juryvoorzitter.

U leidt het festival nu voor de derde keer. U maakt geen deel uit van de jury, maar volgt die wel van nabij, en de formule van Het Theater Festival draagt uw stempel.
Els De Bodt: Ik heb drie jaar geleden de jury uitgebreid van drie naar vijf leden, die ook uit verschillende domeinen komen. Er zit altijd een programmator bij (dit jaar Cees Vossen, CC Berchem), een theatermaker (Natali Broods, De Koe), een journalist (Evelyne Coussens, De Morgen) en een Nederlander (Robbert van Heuven, Trouw). Daar voegen we als voorzitter ook nog iemand aan toe die niet hoofdzakelijk bezig is met theater of dans, maar er wel een grote liefde voor heeft. Die 'liefhebber' zorgt voor een andere kijk en verruimt altijd de discussie. Dat was zo met Eva Brems en Bert Anciaux, en nu ook met Jan. Het Theaterfestival moet mensen aanspreken die graag naar het theater gaan, maar daar niet altijd de tijd voor vinden of in de programma's door de bomen het bos niet meer zien.

Het is een soort best of - in de wetenschap dat die altijd voor discussie vatbaar is. Het gaat om voorstellingen waarmee je goed zit, die tonen wat theater kan betekenen en zo ook helpen om het maatschappelijke draagvlak voor de podiumkunsten groter te maken.

Was u blij dat u gevraagd werd om juryvoorzitter te zijn?
Jan Hautekiet: Ik was zeer vereerd. Ik vond het om te beginnen een unieke kans om weer veel meer te kunnen gaan bekijken, want dat kwam er de laatste jaren minder van. In de positie van voorzitter kun je ook steunen op de ongelooflijke knowhow, de expertise en het grote referentiekader van de juryleden. Als jury kun je je ook niets anders permitteren: in alle disciplines hebben mensen tegenwoordig nood aan gidsen en curatoren die hen wegwijs maken. Het Theaterfestival kan die rol vervullen voor een breed theaterpubliek, door te tonen waar de artistieke kwaliteit en de maatschappelijke relevantie zit.

Ik was heel benieuwd om de discussies met de juryleden mee te maken. Een voorstelling zal je niet meteen een andere maatschappijvisie bezorgen, maar ze kan je wel doen nadenken. Daar moet een theaterbezoeker zichzelf ook toe uitdagen, want ik weet niet of hij dat wel al genoeg doet. Onze discussies hebben me doen beseffen dat de nabesprekingen dikwijls de helft van het plezier uitmaken.

De jury heeft elk jaar een vette kluif aan de prospectie.
De Bodt: De jury heeft tussen 1 mei 2012 en 30 april 2013 511 voorstellingen in Vlaanderen en Nederland gezien. In Vlaanderen zien we echt alles. In Nederland zoveel mogelijk, maar daar werken we ook met informanten en de mensen van de Nederlandse jury. Een deel van het werk kunnen we verdelen. De meeste juryleden zien zo'n honderd voorstellingen. Wie een goede voorstelling heeft gezien, kan die meteen op de longlist zetten - waardoor alle andere juryleden ernaar gaan kijken - of een tweede mening van een ander lid vragen. De voorzitter ziet in principe alleen de longlist, wat ook al neerkomt op een dertigtal voorstellingen.

Mogen we uit het juryverslag afleiden dat er dit keer weinig eensgezindheid was onder de juryleden?
De Bodt: In die zin dat er weinig voorstellingen waren waarvan we allemaal meteen zeiden: "Die moet erin." Maar elk jurylid kan zich wel vinden in de selectie.
Hautekiet: Als je een festival maakt, kun je ook niet zomaar de twee favoriete voorstellingen van ieder jurylid selecteren. Je maakt een staalkaart voor het publiek en daar zit dan best wat variatie in. Maar we hadden ook geen premissen. In de selectie zit bijvoorbeeld maar één dansvoorstelling. Er stonden er meer op de longlist, maar uiteindelijk is alleen Built to last van Damaged Goods/Meg Stuart overgebleven. Dat heeft niets met quota of wat dan ook te maken.

De Bodt: In Nederland kiest de jury sowieso vijf grotezaal- en vijf kleinezaalproducties. Wij hebben daar geen afspraken over. Ik wil trouwens reageren op de berichten in de pers als zou de jury het werk van de grote stadstheaters niet geapprecieerd hebben. De jury had het over een klein aandeel van de grotezaalproducties, dat is iets anders. Er stonden van de grote theaters voldoende producties op de longlist, maar inderdaad weinig grotezaalproducties. De KVS had dit seizoen geen grotezaalproducties, maar heeft wel mooie dingen gedaan met Tok Toc Knock. We zouden er het Huis van de Europese geschiedenis in ballingschap van Thomas Bellinck graag bij hebben genomen, maar die première viel na onze prospectieperiode op 30 april. Omdat ze volgend jaar praktisch gezien wellicht niet meer hernomen kan worden, ondersteunen we nu in onze communicatie de herneming in september die de KVS sowieso al gepland had.

De ontgoocheling van de jury ligt vooral in Nederland.
De Bodt: Daar is zo gesnoeid in de subsidies, dat we daar toch een soort antwoord op hadden verwacht. Maar men is gewoon voortgegaan met relatief ongevaarlijk, degelijk theater. Het theater in Nederland zit toch wel in crisis, vind ik. Je ziet het ook aan hun eigen selectie, daar zitten heel veel Vlamingen in.

Wat ook opvalt is dat er veel persoonlijke verhalen van individuele makers in in de selectie zitten.
Hautekiet: Wat mij als relatieve buitenstaander inderdaad opvalt, is dat sterke voorstellingen meestal die zijn waarin de maker - of dat nu de regisseur of een acteur is - een eigen stem laat horen. Voorstellingen waarin je spelplezier ziet, en waarbij je niet te veel uitleg behoeft om de kracht ervan gewaar te worden. Maar er is ook repertoire bij dat de vertaalslag naar het nu kan maken: Nora van tg STAN en Platonov van Luk Perceval.

Er wordt in Vlaanderen veel theater gemaakt. Zaten de zalen waar jullie gingen kijken ook vol?
De Bodt: Heel vaak wel. Zeker niet altijd, maar vaker dan wordt gedacht. Ook als het gaat om werk dat helemaal niet zo bekend is.
Hautekiet: Op een avond moest ik naar het nieuwe cultuurcentrum Den Amer in Diest, op een weekdag waarop het ook nog eens sneeuwde. Ook toen zat het goed vol.

En Het Theaterfestival zelf?
De Bodt: Twee jaar geleden was in Brussel zestig procent van de voorstellingen uitverkocht. Vorig jaar in Antwerpen hebben we ongeveer alles uitverkocht. Antwerpen is nog altijd makkelijker dan Brussel omdat het publiek voor Nederlandstalig theater er groter is en omdat men er ook makkelijker van elders naartoe komt. Daarom zijn ook deze keer in Brussel weer enkele voorstellingen toegankelijk gemaakt voor een anderstalig publiek.

Theaterfestival, van 29 aug. tot 7 september in Bronks en Kaaitheater.