Squarepusher of de terugkeer van de gekke beats-professor

Tom Jenkinson aka Squarepusher is de voorbije vijftien jaar uitgegroeid tot een van de uithangborden van het gereputeerde Warp-label. Met gemiddeld één langspeler per jaar op de teller en tussendoor ook nog talloze ep’s kan hij ondertussen terugblikken op een oeuvre dat andere electronica-artiesten stinkend jaloers kan maken. Komt omdat hij zoveel meer is dan een deejay of een producer die een plaatje wilde maken.

Drum-'n-bass, house, rave, hiphop, jazz: het kreeg op tijd en stond allemaal een plek in het universum van deze gekke professor van beats en blieps, die daarnaast ook nog een niet onverdienstelijk bassist is, iets wat hij zowel in de studio als op het podium bewees.

Glorieuze terugkeer
"Ik heb nooit een onderscheid gemaakt tussen elektronische muziek of muziek gebaseerd op echte instrumenten en vocalen," zegt hij. "Ik vond dat niet relevant. Sprak het geluid me aan? Vond ik het harmonisch goed in elkaar zitten? Die vragen stelde ik me. De laatste zeven, acht jaar is live instrumentatie sowieso een steeds prominentere rol gaan spelen op mijn platen. Maar op mijn nieuwe album wilde ik daar weer afstand van nemen."

'Ufabulum' betekent inderdaad een glorieuze terugkeer naar de bij wijlen naïeve elektronische beats uit zijn beginjaren. Noem het retrofuturisme, progtronica of gewoon science fiction met een beat. Het geeft en vreet energie en is in al zijn hectiek en zenuwachtigheid zowel vernuftig als vermoeiend.

"Je hoort dit keer geen bas, maar ook geen andere gitaren of drums. Alle tracks zijn puur elektronisch geprogrammeerd," klinkt het tevreden. "Door me die beperking op te leggen, creëerde ik gek genoeg weer meer vrijheid. Praktisch voelde ik me niet meer gebonden aan een instrument, en mentaal hoefde ik me er niet meer druk over te maken. Weet je, als kind had ik zo'n Commodore VIC20-computer, waarop ik op een keer 'Hey Joe' van Jimi Hendrix probeerde te recreëren. Het wilde me echter niet lukken om vast te leggen wat ik in mijn hoofd had. Door de apparatuur werd het uiteindelijk iets totaal anders. Dat was een wijze les. Het leerde me dat omgaan met beperkingen ook zijn voordelen heeft. De dingen die ik nu doe zijn een miljoen keer meer gesofisticeerd dan wat ik in mijn kindertijd kon verbeelden. Maar je moet ook niet alles tegelijk willen, dan dreig je verloren te lopen."

Taperecorder
Jenkinson was op jonge leeftijd al in de ban van geluiden en de schier eindeloze technische mogelijkheden om ze vast te leggen. "Het simpele feit dat je een geluid zomaar uit de lucht kon plukken fascineerde me mateloos. Ik moest weten hoe een radio of een taperecorder werkten." Die nieuwsgierigheid lag aan de basis van een carrière die los van genres in het teken stond van muzikaal experiment. Jenkinson deed vaak zijn voordeel met de ongelukken die tijdens het (opname)proces gebeurden en waarmee hij ook zijn luisteraars af en toe op het verkeerde been kon zetten. "Maar voor 'Ufabulum' was het plaatje op voorhand duidelijk. Dat heeft zijn consequenties voor de live show. Ik breng telkens andere remixen van de nieuwe tracks, zodat elk concert een alternatieve interpretatie van het originele album wordt. Ik heb me voorgenomen nooit twee keer hetzelfde te spelen. Dat houdt het materiaal ook voor mij fris."

Waar het na deze plaat naartoe moet? "Het is een instinctief proces," besluit Jenkinson. "Ik zie meestal gewoon wat er gebeurt. Maar mocht ik het nu al weten, dan nog zou ik het je niet vertellen, want vertellen betekent altijd een beetje verliezen."

20.00, €22/25,