Tjerk Ridder en Peter Bijl maken van hun reis ‘theatrale roadmovie’

Twee Nederlanders liften in 2010 van Utrecht naar Istanbul: de Turkse stad is die zomer Culturele Hoofdstad van Europa, de Domstad zou die titel graag krijgen in 2018. Autoloze Nederlanders zijn het, maar ze hebben wél een caravan. En dus is hun vraag, door heel Europa: “Hebt u toevallig een trekhaak voor ons?” Tjerk Ridder en Peter Bijl on the road, en straks in de Beursschouwburg.

I n mijn caravan, cara-caravan, ben ik superman, super-superman! Oh jee...

Zo denkt menig Nederlander. Onze noorderburen die zo krenterig zijn dat ze hun eigen huis mee op reis nemen? Het is een cliché als zovele andere waar we maar al te graag aan denken als er ons in de zomer op weg naar het zuiden weer eens een sleurhut passeert.

Nu hebben de meeste Nederlanders die een caravan hebben, ook een auto om die caravan te trekken. Logisch, hoor ik u denken, maar in de Beursschouwburg kunt u volgende dinsdag kennismaken met het project van twee autoloze Nederlanders die toch van Utrecht naar Istanbul getrokken zijn met hun caravan. Nu ja, de eerlijkheid gebiedt mij erbij te vertellen dat er ook een hond in het spel was. Sta me toe dit even te verduidelijken.

Reis door Europa in 53 etappes
In januari 2010 staat singer-songwriter en theatermaker Tjerk Ridder met zijn autoloze caravan in Utrecht op het Domplein. Hij heeft zijn hond Dachs meegebracht en een bordje met daarop 'Trekhaak gezocht'.

Het doel van de reis is de Europese hoofdsteden van 2010 aan te doen en te eindigen in Istanbul. Utrecht is de perfecte uitvalsbasis omdat de stad in 2018 ook graag de titel van Culturele Hoofdstad zou dragen. Tjerk heeft voor deze geïmproviseerde reis wel de hulp van anderen nodig. Alleen haalt-ie het niet. Al helemaal niet zonder trekhaak.

Het enige wat Tjerk wil, is een lift voor zichzelf, zijn hond en zijn caravan. Op die manier wil hij inspiratie opdoen voor de muziek die hij maakt. Hij is niet echt een avonturier en hoopt onderweg mensen tegen te komen en ook een beetje zichzelf.

Geef toe, het is een vreemde, 'ongewone' manier van reizen. De eerste etappe door Nederland verloopt vlot. In Essen in het Ruhrgebied klimt Peter Bijl aan boord. Het tweetal had elkaar eerder leren kennen via een ander cultureel project. Ze konden elkaars gezelschap en ervaring goed gebruiken. Peter zou oorspronkelijk maar een paar dagen meereizen, maar die paar dagen worden twee weken.

Na die twee weken zwaait Tjerk Peter uit en gaat hij alleen verder. Oeps, alweer die dekselse hond vergeten. Die hield Tjerk uiteraard de hele tijd trouw gezelschap. Ik kom later nog op de hond terug.
Als Tjerk in Midden-Duitsland ergens in de buurt van Würzburg aankomt, vriest het dat het kraakt. Het is min zeventien: niet meteen bevorderlijk voor de feestvreugde. Hij komt gigantisch vast te zitten. Letterlijk. Het lukt hem maar niet om een lift te pakken te krijgen. Hij staat op dat moment op het terrein van een desolaat Duits tankstation. Er zijn leukere plekken om stil te staan. Hij beslist om Peter weer aan boord te halen. Samen staan ze sterker. Op heel wat vlakken. Dat is meteen ook het motto van het hele project: je hebt anderen nodig om vooruit te geraken.

De reis verloopt verder zonder veel incidenten. Ze krijgen het samen nog even moeilijk, in het zuiden van Servië, maar dan hebben ze al het vertrouwen van de vele kilometers die ze al liftend afgelegd hebben. Er komt hoe dan ook wel weer schot in de zaak.

Niet afhaken
Onderweg verandert het doel van de reis. Niet zozeer wat de eindbestemming betreft - die is en blijft Istanbul -, wel wat het resultaat betreft. De jongens komen zoveel hulpvaardige, warme mensen tegen, dat ze besluiten iets terug te doen. Voor wat, hoort wat. Na het loskoppelen van de caravan nodigen ze de respectievelijke 'trekkers' uit in hun zithoek. Lekker gezellig wat kletsen bij een kopje koffie of thee. Niet over koetjes en kalfjes, ho maar! Er wordt gepraat over het leven, over de liefde, over angsten en dromen. En over het verwezenlijken daarvan. Blijkt dat heel wat medemensen, mede-Europeanen, vaak dromen hebben die ze al jarenlang stiekem met zich meedragen. In de caravan wordt erover gepraat en er wordt een stappenplan besproken om die dromen waar te maken. Zodra dat plan uitgetekend is, wordt de droom ingeblikt. Er komt een vervaldatum op en het blik gaat mee met de weldoener naar huis. Daar kan hij of zij het een plaatsje geven. Ernaar kijken en opnieuw dromen, of ernaar kijken en de droom proberen waar te maken.

Toegegeven, dat van die dromen klinkt wat klef, maar is het niet. Tjerk en Peter hebben ondertussen al heel wat mails gekregen van 'trekvrienden' die er iets van gemaakt hebben. Zo kregen ze na een halfjaar een mail van een fanatiek sporter, wiens droom het al altijd was om eens aan de Iron Man mee te doen. Dat de medaille binnen was, zei hij! En nog een van een wat oudere man die ervan droomde met een klein sportvliegtuig te kunnen vliegen. Hij vertelde trots dat hij weldra zijn eerste vliegles had.

Geven en nemen
Trekhaak? Qué? Was? Wieso? Schto? Ik zou het nog hebben over Dachs, de hond. Die heeft een belangrijke rol gespeeld in het geheel. Want hoe geraak je in godsnaam aan een lift voor een caravan als je de taal niet spreekt van de mensen van wie je graag die lift zou krijgen?

Tot in Oostenrijk konden de jongens zich met Duits uit de slag trekken, maar daarna, in Kroatië, Servië, Bulgarije en Turkije, werd het moeilijker.

Hier komt Dachs op het toneel. Dachs is een allerschattigste teckel, met een hoge aaibaarheidsfactor. Mensen beginnen dus eerst met de hond te praten en pas daarna met de baasjes. De overgang is dan, zo blijkt, iets makkelijker. Dan hoef je alleen nog maar naar de caravan te wijzen en het woordje trekhaak in het Bulgaars, Kroatisch, Servisch of Turks uit je strot proberen te krijgen, en voor je het weet, word je 250 kilometer mee op sleeptouw genomen.

Het bleef overigens vaak niet alleen bij de lift. Niet zelden eindigde de trektocht met een kennismaking met de rest van het gezin of bij uitbreiding met het hele dorp. Er werd aangeboden om te blijven eten, te komen douchen...

Trekhaak gezocht gaat over veel meer dan van Utrecht naar Istanbul liften met een caravan. Trekhaak gezocht is het bewijs dat Europa beter aan elkaar hangt dan we in deze tijden van eurocrisis vaak denken. Trekhaak brengt een bijzonder optimistische boodschap. Het gaat over openstaan voor elkaar, over menselijkheid, over elkaar helpen.

Wat staat u te wachten in de Beursschouwburg? Een transmediale vertelling van een reis. Een roadmovie , maar dan op de planken, dat is het geworden. Want de inspiratie die Tjerk zocht, heeft hij gevonden en daarnaast nog veel, veel meer. Verwacht dus een muzikale reis en stel u open voor het ongewone. O ja, nog dit: of de hond komt, is niet bekend.

------------------------
Trekhaak gezocht, 13 maart om 19.30 uur in de Beursschouwburg (Ortsstraat 20), gratis. Mede georganiseerd door het Vlaams-Nederlands Huis deBuren. Na de show is er een debat over Europese dromen en grenzen met Jean-Jacques De Gucht en The Bear That Wasn't (die rondtrok met zijn '365 dagen').

Trekhaak gezocht (boek/cd/dvd) van Tjerk Ridder en Peter Bijl is te koop in de boekhandel, of voor 27,50 euro (incl. verzendkosten) op www.shopcultuurbewust.nl.

Meer op www.trekhaakgezocht.nl