Artsen openbare ziekenhuizen sluizen rijke patiënten door

Artsen uit de Brusselse openbare ziekenhuizen behandelen rijke patiënten in duurdere ziekenhuizen. Hierdoor lijden de openbare ziekenhuizen een aanzienlijk inkomstenverlies. De patiënten en de Brusselse belastingbetaler draaien al jaren op voor die praktijk.

Verschillende artsen die door een medisch statuut aan de Brusselse openbare ziekenhuizen - de zogenaamde Irisziekenhuizen - verbonden zijn, versluizen al jaren rijkere patiënten naar andere ziekenhuizen. Het gaat onder meer om privéziekenhuizen als Kliniek Edith Cavell en Kliniek Park Leopold, maar ook om het academische Erasmusziekenhuis. Irisartsen voeren hier onder andere ingrepen uit in specialisaties als oogheelkunde, orthopedie en neus-, keel- en oorziekten. In deze ziekenhuizen gelden hogere tarieven. De patiënt betaalt meer, de arts ontvangt meer en de openbare ziekenhuizen derven inkomsten.

De verliezen lopen op. Vorig jaar tekenden de Irisziekenhuizen een tekort op van 21 miljoen euro, in 2006 ging het om 23 miljoen euro, een jaar eerder om 15 miljoen euro. Die put past het Brussels Gewest - dus indirect de Brusselse belastingbetaler - telkens bij. Geneesheren uit de privé- en de openbare ziekenhuissector hekelen de doorverwijzingen die mee zorgen voor de tekorten. "Geen enkel ziekenhuis kan overleven als het alleen de armere patiënten houdt en de meer gegoede patiënten ergens anders laat behandelen. Dat is een absoluut nefaste situatie," zegt Myriam De Bie, algemeen directeur van de Europaziekenhuizen, een privé-ziekenhuisgroep die bestaat uit Sint-Elisabeth, Sint-Michiel en 2 Alice. "Onder meer artsen uit het Sint-Pietersziekenhuis en het Brugmannziekenhuis doen dat, maar het geldt ook voor artsen uit andere ziekenhuizen."

De Bie staat niet alleen met haar kritiek op het beleid van de Brusselse openbare ziekenhuizen, die verenigd zijn in de Iriskoepel. Een Brusselse huisarts, die alleen anoniem wil getuigen, stelt zich vragen: "Ik weet dat iemand uit het Brugmannziekenhuis ingrepen uitvoert in Kliniek Park Leopold. Dan vraag ik me af in hoeverre zulke artsen hun privépraktijk niet laten voorgaan op hun functie in het openbaar ziekenhuis. Het is een ongezond systeem."

Ook Mark Bosquet, orthopedisch chirurg in Sint-Elisabeth, laakt de praktijk: "Aan de ene kant zeggen de Irisziekenhuizen dat ze een heleboel arme patiënten verzorgen waar niet veel aan te verdienen valt, want ze hebben geen geld. Maar al wie wel kan betalen, bij voorkeur patiënten met een privéhospitalisatieverzekering, neemt de dokter mee naar een andere kliniek om er daar flink aan te verdienen. Zo verspelen de Irisziekenhuizen heel veel geld."

Selectief
Sinds zijn oprichting in 1996 is de Iriskoepel verlieslatend. Yvan Mayeur (PS), die onlangs aftrad als voorzitter van de Iriskoepel, verwees steevast naar de sociale functie van de openbare ziekenhuizen wanneer het ging om de miljoenendeficits. Toch zijn het niet alleen de slechte betalers die hierin een rol spelen; behoud van goede betalers is ook belangrijk. De doorverwijzingen naar een ander ziekenhuis zijn doorgaans niet medisch noodzakelijk, maar financieel getint, aangezien de geneesheren hogere ereloonsupplementen (zie kaderstukje 'Prijsverschillen') mogen aanrekenen in die ziekenhuizen.

Het gaat dan ook om rijkere patiënten. Patiënten met een privéhospitalisatieverzekering zijn ook gegeerd. Die patiënten hoeven de meerprijs niet uit eigen zak te betalen, het is in de eerste plaats de hospitalisatieverzekeraar die de extra ziekenhuiskosten op zich neemt. De praktijk wijst uit dat de verzekeraar uiteindelijk de prijs van de verzekering optrekt. Zo is de verzekerde weer de dupe van het systeem. "De patiënten die veel geld hebben, verwijzen ze door naar bijvoorbeeld Edith Cavell, en daar vragen ze drie of vier keer de prijs van het ziekenfonds. Meestal zijn het artsen die esthetische of plastische ingrepen doen. Maar ook andere specialisten passen dit toe," aldus dokter Mark Bosquet.

'Politieke moed'
Op het aantal Irisartsen dat zich met deze lucratieve doorverwijzingen inlaat, durft niemand een cijfer te plakken. Ondanks het feit dat de praktijk wel degelijk bekend is binnen de sector, kwam er nooit onderzoek naar. De doorverwijzingen bestaan al sinds de Iriskoepel het leven zag.

Het schoentje wringt bij het artsenstatuut. Dit statuut dateert uit de jaren 1960. Maar in de loop der jaren is de geneeskunde drastisch veranderd, waardoor artsen tegenwoordig veel meer winstgevende ingrepen kunnen uitvoeren buiten het ziekenhuis waaraan ze verbonden zijn. Dokter Myriam De Bie vraagt zich dan ook af waarom de Iriskoepel het statuut van haar artsen niet aanpast. "Wij hebben dat probleem in de Europaziekenhuizen meer dan twintig jaar geleden al aangepakt. Als een arts uit de Europaziekenhuizen toch in een ander ziekenhuis zou werken, dan wordt die arts gewoon ontslagen. In de openbare ziekenhuizen weten ze dat het artsenstatuut een zwak punt is, maar ze hebben niet de politieke moed om daar iets aan te doen. Het is een kritiek die wij altijd geven: ze krijgen zoveel extra geld van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest - tegenover niets voor de Brusselse privéziekenhuizen -, en ze slagen er zelfs niet in om een statuut uit te werken waardoor hun eigen artsen hen geen concurrentie aandoen."

De doorverwijzingen lokken ook kritiek uit binnen de Iriskoepel zelf. Een goed geplaatste Irisarts, die anoniem getuigt uit vrees voor zijn baan, bevestigt de praktijk. "En het hoort niet. Ik hoor daar regelmatig klachten over. Zelfs van personeel uit het ziekenhuis. De directie van de openbare ziekenhuizen heeft de laatste twintig jaar al verschillende pogingen ondernomen om het artsenstatuut te wijzigen, maar ze is er nooit in geslaagd."

Philippe Close (PS), de voorzitter van de Irisziekenhuizen, blijkt - geconfronteerd met de aantijgingen - een overvolle agenda te hebben net als het woord 'Irisstatuut' valt. Zijn persmedewerkster, Perrine Marchal, wil alleen het volgende kwijt: "Er is gisteren (donderdag 12 juni, red.) een akkoord bereikt met de medische raad. Philippe Close zelf heeft daar hard aan meegewerkt. Wat er precies in staat, mag ik nog niet meedelen. Het probleem was dat bepaalde artsen ook nog privé-activiteiten hebben. Nu willen we op papier zetten wat kan en wat niet kan voor artsen binnen de Irisstructuur."

Begin april 2008 beloofde Yvan Mayeur, de vorige voorzitter, al een aanpassing van het statuut. Dat bleef tot op heden dode letter.

Deze reportage kwam tot stand met de steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek (www.fondspascaldecroos.org)