Cartonnage F. Chaudoir: De kunst van het verpakken

Iets inpakken kan iedereen, denken velen. Mis. Verpakken is een vak en Frédéric Chau­doir beheerst dat vak tot in de puntjes. "Een voorwerp is pas goed verpakt als het geen millimeter meer beweegt, ook niet als je flink met het pak schudt," zegt Chau­doir, die behalve inpakker ook handelaar is in verpakkingsmateriaal.

Cartonnage F. Chaudoir, zo staat te lezen bij de ingang van nummer 26 van de Fabrieksstraat. Wie de grote poort van het uit 1895 daterende pand betreedt, keert meteen honderd jaar terug in de tijd. Je wandelt langs het oude toilet in de openlucht en door de oorspronkelijke keuken en de paardenstallen, waar nu overal kartonnen dozen en ander verpakkingsmateriaal opgeslagen liggen. Chaudoir heeft het gebouw nauwelijks gemoderniseerd. Ook in de directeurskamer op de eerste verdieping - het enige lokaal dat verwarmd is - heerst de sfeer van het pre-computertijdperk. Hoewel Chaudoir in verpakking doet, hecht hij duidelijk meer belang aan de inhoud dan aan de vorm van zijn business.

21 jaar geleden kocht Chau­doir het gebouw van de familie Mandelbaum. In 1928 vestigde de uit Polen geëmigreerde Jood Joseph Mandelbaum zich in de Fabrieksstraat als kartonfabrikant. "In die tijd wemelde het in de nabijgelegen Bara- en Brogniezstraat van de Joodse lederhandelaars. Mandelbaum produceerde vooral grijs karton, dat gebruikt werd om leren tassen te beschermen of om ze op te vullen en vorm te geven. Hij leverde ook dozen aan de textielnijverheid. In die tijd zat elk hemd nog verpakt in een doos," vertelt Chaudoir.

Na verloop van tijd nam zoon Marc Mandelbaum de zaak over. Toen die op een gegeven moment besloot om in Israël te gaan wonen, werd een overnemer gezocht. Frédéric Chaudoir ("Zeg maar Fred"), die tot dan beheerder van gebouwen was, toonde interesse.
De overnamegesprekken verliepen ongewoon. "Ik stelde allerlei vragen over de rentabiliteit van het bedrijf. Maar de familie was heel gesloten. Ze vroegen alleen hoeveel kinderen ik had. Vier had ik er toen. Ja, met een gezin met vier kinderen zou het geen probleem zijn om goed rond te komen, dat was alles wat ze kwijt wilden. Ik heb de gok gewaagd en heb er geen moment spijt van gehad. Het waren heel eerlijke mensen."

Stofjas
Toen Chaudoir de zaak en het gebouw in 1986 overnam, was de fabricage van dozen al een paar jaar gestopt. Hij maakt zelf ook geen kartonnen verpakkingen meer in de Fabrieksstraat, maar beperkt zich tot de handel in dozen. Hij levert ze vooral aan verhuizers, logistieke bedrijven, textielhandelaren en voedingsproducenten.

Bij hem vind je dozen in alle soorten, maten en kwaliteiten. Om een zo ruim mogelijk aanbod in voorraad te kunnen hebben, kocht hij tien jaar geleden de aanpalende loods van een voormalige garage op en verbond die met het oorspronkelijke gebouw.
Het gros van de dozen koopt Chaudoir in bij grote fabrieken. Maar hij heeft ook zelf een kleine werkplaats in Leuze in Henegouwen, waar drie werknemers dozen uit kartonplaten maken. "Zo'n eigen atelier is heel handig voor de kleinere bestellingen, die snel geleverd moeten worden," zegt Chaudoir.
Ook in Brussel werken ze met zijn drieën, Chaudoir zelf, zijn echtgenote, die zich om de paperassen bekommert, en Baudouin, met grijze stofjas, het manusje-van-alles dat al achttien jaar in dienst is van de Chaudoirs.

Baudouin helpt ook mee als er kostbare voorwerpen verpakt moeten worden. Want dat is zo'n beetje de specialiteit van het huis: het verpakken op maat van antieke voorwerpen en kunstobjecten. "Daar zijn voorwerpen bij van vijftigduizend dollar. Die moeten natuurlijk intact aankomen om de plaats van bestemming."

Zopas nog heeft Chaudoir een hele lading etnische kunstvoorwerpen ingepakt die naar San Francisco moesten voor een tentoonstelling. "Daar waren beelden bij van vogels met scherpe bekken. Die fragiele uitsteeksels zijn het lastigst. Je moet er schuimrubber of zijdepapier tegenaan duwen zodat er geen vierkante millimeter meer vrij is, maar het mag natuurlijk niet breken."

Een voorwerp zorgvuldig inpakken vraagt tijd en is dan ook niet goedkoop. "Een simpele verpakking kost al gauw vijftig tot zestig euro," zegt Chaudoir. Hij weet precies welke inpakmaterialen geschikt zijn voor welke voorwerpen. "Een olieverfschilderij mag je bijvoorbeeld niet verpakken met noppenfolie, want dat kan afdrukken nalaten. Je gebruikt dan beter polyethyleenschuim." Hij let er ook altijd op dat de gebruikte beschermingspapieren zuurvrij zijn. Een zuurhoudend papier kan immers chemische reacties geven.

Hofleverancier
De kwaliteit van zijn werk is inmiddels bekend tot bij het koninklijk hof. In 2003 werd hij Hofleverancier. Wat hij levert of doet voor het hof, mag hij niet verklappen. "Maar ik werk regelmatig voor hen, anders had ik het brevet niet gekregen."

Chaudoir, die binnenkort 58 wordt, is de eerste jaren nog niet van plan om uit Brussel weg te trekken. "Mijn vergunning loopt tot 2013. Misschien zouden we beter naar een industriegebied buiten de stad verhuizen, maar ik heb daar weinig zin in. Ik hou van het centrum en de helft van mijn clientèle is in de buurt gevestigd. Dringende bestellingen kunnen we binnen het kwartier bezorgen. Maar er is één groot probleem: als gevolg van de talrijke paaltjes in deze omgeving kunnen grote vrachtwagens bijna niet meer tot bij ons geraken. Ik vrees dan ook dat als mijn tijd erop zit, het moeilijk zal zijn om de zaak hier nog open te houden."