Casablanco bouwt Paviljoen van het Tijdelijk Geluk

Voor het Atomium verrijst het Paviljoen van het Tijdelijk Geluk, een bouwwerk opgetrokken uit gele bierkratten. Het stapelen en stevig vasthechten van de kratten gebeurt door de arbeiders-in-opleiding van Casablanco, een vzw die moeilijk plaatsbare mensen, door werkervaring in de bouwsector, aan een reguliere baan wil helpen.

Het is hard aanpoten op de werf van het paviljoen. In amper vijf weken moeten de zestien arbeiders van Casablanco klaar zijn met hun opdracht: het optrekken van de muren, het overschilderen van het opvallende Jupiler-logo op de gele kratten en het bouwen van een Gyproc-constructie waarin vanaf 17 april filmprojecties zullen plaatsvinden. Het stormachtige voorjaarsweer helpt niet echt mee. Bij de eerste storm, eind februari, viel meteen een stukje muur om. Daarom wordt de tijdelijke constructie nu extra verstevigd. In elke stapel kratten zit een ijzeren staaf waar een spanning van negen ton op staat.

Casablanco doet deze klus voor de vzw Atomium, die met de bouw van een nieuw tijdelijk paviljoen de vijftigste verjaardag van de Wereldtentoonstelling wil vieren. Voor Casablanco is het een hoogst uitzonderlijke opdracht. De vzw werkt doorgaans voor sociale verhuurkantoren, sociale woningbouwverenigingen en ook wel voor andere verenigingen. "Maar we willen altijd dat er een sociale meerwaarde is. Wij krijgen subsidies en willen dus geen rechtstreekse concurrent zijn van de commerciële bouwbedrijven. Meestal doen we dan ook renovaties die zonder ons gewoonweg niet zouden gebeuren," zegt Simon Verstraeten, die sinds 2005 algemeen coördinator van Casablanco is. Verstraeten heeft zelf een beton- en metselopleiding gehad
en werkte zes jaar in de klassieke bouw voor hij overstapte naar de sector van de sociale economie.

Casablanco aanvaardde de opdracht voor het paviljoen omdat de vzw al eerder had samengewerkt met het architectenbureau V+, bij de renovatie van Cinema Nova. "We doen deze klus ook omdat het belangrijk is om af en toe te tonen wat de sociale economie vermag en wat onze werknemers kunnen. De mensen die wij aannemen, zijn uiteindelijk toch mensen die niemand anders wil," aldus Verstraeten.

Onder de marktprijs
Casablanco, dat zijn hoofdkwartier aan de Nijverheidskaai in Molenbeek heeft, werd een achttal jaar geleden opgericht met verschillende bedoelingen: kansarme jongeren aan werk helpen, mensen met een lage opleiding en zonder werkervaring leren werken, en een antwoord bieden op de huisvestingscrisis in Brussel. De missie van Casablanco bestaat er dan ook in om huizen en gebouwen te renoveren voor verenigingen met weinig middelen en hierbij mensen in te zetten die moeilijk werk vinden.

Sinds een jaar werkt Casablanco ook voor particulieren. "Niet voor iedereen," zegt Verstraeten. "We renoveren alleen voor mensen die in aanmerking komen voor een sociale woning, maar er geen vinden omdat de wachtlijst zo lang is."

De tarieven die de vzw hanteert, liggen vijftig tot vijfenzestig procent lager dan de marktprijs. Casablanco is dan ook aangewezen op subsidies om te overleven. "We halen een kwart van onze middelen uit de bouwprojecten, de rest zijn subsidies," aldus Verstraeten. Zo doet Casablanco een beroep op verschillende tewerkstellingsmaatregelen en is de vzw ook door het Brussels Gewest erkend als plaatselijk initia­tief voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid. Voorts heeft de vzw een klusjesdienst voor kansarmen opgezet in het kader van het wijkcontract Sint-Denijs in Vorst en renoveert Casablanco gevels voor het wijkcontract Werkhuizen in Molenbeek. "Tot dusver kregen we ook altijd een mooie subsidie van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC). Dit jaar, met de veranderingen in het Stedenfonds, valt die mogelijk weg."

Casablanco stelt 42 arbeiders-in-opleiding te werk. Ze zijn tussen de twintig en vijfenveertig en hebben de meest diverse nationaliteiten. "Het is een mix van migranten van de eerste en de tweede generatie. Momenteel zijn er Marokkanen, Congolezen, Rwandezen, Senegalezen, maar ook Kosovaren en Oekraïners. Ze hebben gemeen dat ze hoogstens lager middelbaar onderwijs gevolgd hebben, en/of twee jaar werkloos zijn of een leefloon krijgen van het OCMW."

Wie bij Casablanco wil werken, moet echt solliciteren. "De drempel ligt niet heel hoog," zegt Verstraeten. "Kennis is voor ons niet belangrijk, motivatie wel. Eigenlijk hebben we het liefst dat iedereen toch wel een minimumervaring in de bouw heeft - dat mag privé zijn. De bouw is immers een zwaar beroep en we willen vermijden dat mensen er met een verkeerd beeld aan beginnen."

De arbeiders-in-opleiding krijgen vier uur per week theorie en zijn voor het overige altijd aan het werk op een werf. Daar leren ze pleisteren, cementeren, binnenschrijnwerk maken, schilderen en vloerbekleding leggen. Per vier leerlingen is er steeds een ploegbaas.

Hoewel de arbeiders van Casablanco een contract van twee jaar krijgen, zijn de meesten na achttien tot twintig maanden weg. "Meestal geeft de ploegbaas aan wanneer hij vindt dat iemand rijp is voor een reguliere baan in de bouw. Dan kan die arbeider gaan solliciteren. We helpen hem daarbij. Zo kunnen alle sollicitaties vanuit ons kantoor gebeuren."

Een baan vinden na een werkervaring bij Casablanco is doorgaans geen probleem. "Negentig procent van onze arbeiders vond het afgelopen jaar meteen een baan." Nochtans stelt Verstraeten vast dat de eisen van de bouwsector steeds hoger worden. "De sector vraagt meer en meer autonomie, zelfs voor een hulparbeider." Voorlopig slaagt Casablanco er nog altijd in om goed gekwalificeerde mensen af te leveren. "De mensen die hier weggaan, hebben misschien wat minder theoretische bagage dan de afgestudeerden van een reguliere bouwopleiding. Maar ze zijn de hele tijd aan het werk geweest op bouwwerven, waar ze voortdurend geconfronteerd zijn geweest met allerlei kwaliteitseisen. Je kunt ze meteen een klus toevertrouwen."