Experts arbeidsrecht pleiten voor vrij verkeer Poolse werknemers

De kans is groot dat België de grenzen nog twee jaar dichthoudt voor werknemers uit de nieuwe Europese lidstaten. Federaal minister van Werk Joëlle Milquet (CDH) stuurt daarop aan. Arbeidsrechtexperts vinden het geen goed idee.

Het zou de derde keer dat België uitstel vraagt voor het vrij verkeer van werknemers uit landen als Tsjechië, Polen, Hongarije, Slovenië en Slovakije. Ook in 2006 besliste de federale regering de grenzen dicht te houden omdat het toelaten van werknemers uit die lidstaten voor een te grote verstoring van de Belgische arbeidsmarkt zou zorgen. Anders gezegd: eerst de eigen werkloosheid aanpakken, dan pas (nieuwe) arbeidsmigranten toelaten.

België kan nog een laatste keer uitstel vragen, voor nog eens twee jaar. Eind april moet het de Europese Commissie hierover inlichten. Volgende week dinsdag zitten de gewesten en de sociale partners samen om tot een gemeenschappelijk standpunt te komen.

De Brusselse regering heeft nog geen officieel standpunt ingenomen, maar minister van Werk Benoît Cerexhe (CDH) ziet geen reden om de overgangsmaatregel op te heffen. "De omstandigheden zijn niet veranderd in vergelijking met 2007," zegt Cerexhes kabinetschef Vincent Henderick, "integendeel, er is ook nog de economische crisis bijgekomen." Meerderheidspartijen PS en SP.A zitten op dezelfde lijn. "We moeten eerst de Brusselse werklozen en illegalen aan een baan helpen," zegt minister Pascal Smet (SP.A). Open VLD lijkt er geen halszaak van te maken. "Dit is iets voor de ministers van Werk," klinkt het bij minister Guy Vanhengel.

Maar experts in arbeidsrecht zijn tegen een nieuw uitstel gekant. Uit een studie van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen (CGKR) van 2006 blijkt dat de migranten uit de nieuwe lidstaten hoedan­ook in België verblijven. En dat ze dus maar beter legaal in de sociale zekerheid kunnen worden opgenomen. "De echte arbeidsmarktverstoring bestaat er juist in dat de grenzen gesloten blijven voor werknemers uit de nieuwe lidstaten," zegt migratiespecialist Koen Dewulf van het CGKR. "Ze kunnen aan de slag als zelfstandige of schijnzelfstandige, of in het zwart, maar niet als werknemer. Daardoor hebben ze niet dezelfde arbeidsrechten als de andere Europese burgers. Dat is geen gezonde situatie."

Herwig Verschueren, hoogleraar Europees Sociaal Recht (VUB en UA), noemt een nieuw uitstel ronduit asociaal. "Het argument dat de Brusselse werkloze nadeel zou ondervinden van een instroom aan Poolse werkkrachten, houdt geen steek. De Polen zijn er al. En ze zijn hier alleen aan de slag omdat ze goedkoper zijn, bijvoorbeeld via detachering uit Polen. Als ze in België als werknemer ingeschakeld worden, verdwijnt ook de concurrentie tussen de Pool en de Brusselse werkloze. Nederland heeft in 2007 de overgangsmaatregel opgeheven. Dat heeft een spectaculaire daling van detachering uit Polen tot gevolg gehad." Verschueren voegt er nog aan toe dat de Europese Raad onlangs heeft beslist dat de economische crisis niet als argument mag worden aangehaald.

Wie ook niet gelukkig is met de evolutie van dit dossier, is Tsjechië, nu voorzitter van de EU. Het vrij verkeer van werknemers uit de nieuwe lidstaten is een van de speerpunten van het voorzitterschap. Oostenrijk en Duitsland zouden de grenzen nog twee jaar dicht houden, en België ook. "Al hebben we begrepen van mevrouw Milquet dat het nog alle kanten uit kan," zegt woordvoerder Radek Honzák. "We kunnen niets anders dan de beslissing van een lidstaat respecteren, maar we zijn geen voorstander van een nieuw uitstel. Uit tal van studies blijkt dat de impact van het vrij verkeer op de economie in Europa, maar ook in de betrokken lidstaten, alleen maar positief is en dat het de sociale structuren noch het welvaartssysteem in gevaar brengt."