Goed Gerief: Son & Lumière

Al enige tijd op zoek naar een naald voor een anders perfect geoliede Dual-platendraaier van midden jaren 1970, strandden we toevallig bij Son & Lumière, volgens de uitbater Tom Van Antro een van de twee tweedehandszaken in audio- en videoapparatuur die België rijk is.

Muziekinstallaties zijn net als wagens. Rond de nieuwste topmodellen zoemt er altijd een zwerm mannen, die erop kicken, maar het geld niet hebben om zich het ding aan te schaffen. De zielenpoten weten niet dat dezelfde audiotuigen enige tijd later al bij Son & Lumière voor een prikje voorhanden kunnen zijn.
De speciaalzaak koopt 'eindereeksen' op (nieuw spul dus), showroom- en demonstratietoestellen (van bijvoorbeeld een maand oud) en gebruikte apparatuur. Mensen die hun deftige radio, platendraaier, bandopnemer, filmprojector, cassettedeck, video- of dvd-speler van de hand willen doen, raken die kwijt aan Son & Lumière, of geven hun verouderde materiaal er in depot tot iemand er wat voor biedt. Alles wat degelijk is - want dat is een voorwaarde -, vindt vroeg of laat wel een klant, ondervindt de bedrijfsleider, Tom Van Antro. "Ik nam de winkel over van mijn broer, die nu in Johannesburg woont en die hier in 1982 begon met het concept van tweedehands muziekinstallaties en herstelwerk van beeldprojectoren, geluidsversterkers en luidsprekers. Wat we vandaag verkopen, zijn toestellen die zowel vijftig jaar oud als gloednieuw kunnen zijn. We herstellen alle modellen met lampen, vooral die van de jaren 1970. Daar is meer en meer vraag naar, ondanks het feit dat de consumentenmarkt voor nieuw materiaal een explosie kent, met de mp3-modelletjes op kop. Ook luidsprekers herstellen we, iets waarvan mensen verkeerdelijk denken dat ze niet te herstellen zijn."

Een blik in de volgestouwde kleine winkel leidt ons langs de Madonna's onder de platendraaiers, de Dolly Partons onder de Stereo Integrated Amplifiers en een harem backingvocalisten: de onmisbare luidsprekers. Een dvd-video-cd-speler van MAD, een McIntosh stereo play amplifier C-27 en een resem gelauwerde stereo­fonische installaties van Marantz, Spendor, Technics, Sony en Philips staan er kriskras door elkaar geëtaleerd.

De clientèle van Son & Lumière is vrij verscheiden. Van Antro: "We hebben klanten die gehecht zijn aan hun eerste, of dure, muziekinstallatie en die hopeloos op zoek zijn naar vervangstukken, zoals een weerstand, een lamp of andere bestanddelen; de onderdelen die nu eenmaal verslijten. In bijna alle gevallen krijgen we dit gemaakt, of het nu om nieuwe of decennia oude toestellen gaat. Daarnaast komen mensen langs die afstand moeten doen van hun omvangrijke apparatuur omdat ze verhuizen naar een veel kleiner appartement. Of omgekeerd: ze betrekken een groot huis en hebben een versterker en luidsprekers nodig. Anderen wisselen graag van eigendom, voor het plezier van de nieuwe klankervaring. Zo ben ik overigens ook. En tot slot, ruilen kan eveneens."

Waarom tweedehands in klank- en beeldmachines werkt? Wat destijds duur en degelijk was, is bij een hedendaags nieuw equivalent bijna onbetaalbaar geworden voor de meeste mensen. Voor tweehonderd euro loop je hier al met een machtig toestel buiten, dat een nieuwwaarde van zevenhonderd euro heeft. Vandaar de interesse en het grote verloop in toestellen. Zeker voor platendraaiers, nu het vinyl in Engeland opnieuw fors aangemaakt wordt, na een periode van desinteresse in de jaren 1990, toen het kopiëren van cd's de geesten gefocust hield.

Ietsje anders gaat het natuurlijk met de collectiestukken: wat zeldzaam heet, blijft geld kosten. Vaak gaat het om Amerikaanse installaties, zoals McIntosch, die amper of niet gecommercialiseerd werden in België of Europa. Wat ons verder opvalt in de zaak, is dat het gros van de luidsprekers - doorgaans in prachtig fineerhout - volumineus zijn; sommige hebben haast de afmetingen van een koelkast. Technologisch blijkt met de dwergluidsprekers van vandaag dus een grote stap gezet. Van Antro: "Toch zweer ik bij de aparte sensatie die de grote luidsprekers toevoegen aan het luisteren naar een plaat. Al moet je er natuurlijk wel de plaats in huis voor hebben." Een koppel luidsprekers B&W 808 - een zeldzaam geworden type van de late jaren 1980, destijds bestemd voor studiowerk - schijnt een pareltje te zijn dat voor vibraties in het lichaam zorgt. Al geeft Van Antro toe: "Iedereen droomt ervan om dit in huis te halen, maar niemand waagt zich eraan, door het volume."

:: Son & Lumière, Vleurgatsesteenweg 34, 1050 Elsene, 02-649.02.76
Open: van dinsdag tot en met vrijdag van 9.30 tot 12 uur en van 13 tot 18.30 uur, op zaterdag van 10 tot 17 uur