'Maak de Brabantstraat autovrij'

"Investeer in de bereikbaarheid en leefbaarheid van de meest kosmopolitische handelswijk van Brussel," zegt Matthias Van Wijnendaele. Hij noemt zichzelf 'trotse inwoner van Schaarbeek', is lid van de SP.A en werkt als beleidsmedewerker Mobiliteit en Stedenbouw.

"Wie alle aspecten van de Turkse, Marokkaanse, de oosterse cultuur in Brussel wil zien, heeft veel dagen nodig. Maar wie in één dag van deze mengelmoes wil proeven, moet in de Brabantstraat in Schaarbeek zijn.

De straat achter de hoerenbuurt begint aan het Liedtsplein met een grote toegangspoort die aangeeft dat je in een andere wereld terechtkomt: le Marché d'Ali Baba. Als enig permanent kosmopolitisch toevluchtsoord kan de Brabantstraat de vergelijking met de Zuidmarkt en de Molenbeekse Marché de Marrakech aan. Klanten uit heel België, uit Duitsland en Nederland vinden er de meest gevarieerde koopwaar zoals kleurrijke tegels, luchters en exotische snuisterijen. Schoenen koop je er vanaf vijf euro. Vooral de kleurrijke stoffen springen in het oog. Er worden danskostuums, gordijnen en stoelovertrekken van gemaakt. Er zijn genoeg cafés en eethuisjes, vaak met fastfood.

De Brabantstraat is een sociale ruimte waar culturen elkaar ontmoeten en ondernemende winkeliers nog een betaalbare winkelruimte vinden. Het is de enige winkelstraat die nog niet ten prooi is gevallen aan de eenheidsworst van de winkelketens. Ze ademt een volkse sfeer uit. Niet iedereen heeft immers het geld voor Abercrombie & Fitch, en een op de twee Brusselse gezinnen heeft geen auto. In de Brabantstraat kom je gemakkelijk met het openbaar vervoer of te voet. De stadswijk is uitgegroeid tot een essentieel stuk DNA van Brussel. Dat mag niet verloren gaan.

De authentieke stad
Ondanks de internationale reputatie en de 7,4 miljoen bezoekers per jaar is de toekomst van de Brabantstraat onzeker. Consumenten worden veeleisend en Brussel speelt hierop in. Vandaag is de Brabantstraat de vijfde drukste Brusselse winkelstraat. Dit jaar werd de Kleerkopersstraat volledig autovrij, en voor Picnic the Streets! mag de Anspachlaan binnenkort volgen. Het zijn net deze twee winkelstraten die in 2009 de Brabantstraat uit de top 3 stootten.

Ondertussen werd het doorgaand verkeer omgeleid op de Leuvensesteenweg voor Walking Madou en wil de Louizalaan het foutparkeren aanpakken. In de Sint-Katelijnekerk zou een fruit- en groentemarkt komen, en de nv Abatan wil van de Anderlechtse Slachthuizen de 'Buik van Brussel' maken. Het is duidelijk: Brussel zit niet stil om zijn potentiële klanten te verleiden.

Hoe zal de Brabantstraat uit deze ratrace komen? Vandaag lopen consumenten meer en meer weg van de artificiële monocultuur van winkelcentra. Ook toeristen willen op hun citytrip de authentieke stad ontdekken. De Brabantstraat beschikt over troeven, maar kreunt tegelijkertijd onder haar eigen succes.

Ten eerste is er een totaal gebrek aan visie op mobiliteit in de wijk. Dat blijkt uit de permanente autofile en aan de parkeerplaatsen langs beide kanten van de Brabantstraat. Fietsen is er onmogelijk, en een gepland Villo-station werd er ontmanteld nog voor het operationeel was. Ondanks de ideale ligging is de Brabantstraat slecht bereikbaar. Ten tweede heeft het feit dat de auto meer dan zestig procent van de openbare ruimte inneemt, een negatieve impact op de sfeer in de drukke handelsstraat. De mensenmassa wordt gedwongen te manoeuvreren op een benepen ruimte tussen geparkeerde auto's en uitgestalde waar.

De Brabantstraat leeft volledig op bij de jaarlijkse - autovrije - handelarendag. De rest van het jaar laten de uitstraling, de sfeer en de bereikbaarheid te wensen over. De Brabantstraat barst uit haar voegen en snakt naar een oplossing.

De straat permanent autovrij maken zou de eerste cruciale stap zijn naar een oplossing. Zo'n ingreep vergt wat paaltjes, politieke moed en een slim mobiliteitsplan. Doorgaand verkeer hoort hier niet thuis, maar op de Kleine Ring. Vooral in het weekend staan ondergrondse parkeergarages van de kantoren in de Noordwijk leeg, terwijl auto's toertjes maken in de wijk, op zoek naar een parkeerplaats in de Brabantstraat. Stel een beheerder aan en maak de garages toegankelijk. Naast laad- en loszones kan er geïnvesteerd worden in een laadkar die grote aankopen van de winkel naar de auto brengt. Richt de uitgang van het Noordstation op de Brabantstraat met een rode loper, noem een bushalte 'Soukh de Bruxelles' en bouw een Villo-station.

Zodra het Rogierplein af is, kan de verbinding met de Nieuwstraat hersteld worden. De vrijgekomen kostbare ruimte komt de handelaars en klanten toe. Een volledige heraanleg is minder belangrijk dan investeringen in groen, verlichting, terrasjes en straatmeubilair. Ook etalages kunnen aantrekkelijker worden gemaakt door typische koopwaar achter in de winkel naar voren te halen.

De Brusselaars koesteren hun exotische winkelstraat nog niet zoals de Turken hun Ĭstiklal Caddesi. In de meeste steden zijn autovrije winkelstraten een evidentie. Door de Brabantstraat autovrij te maken sluit Brussel zich aan bij de groten zoals Brick Lane in Londen. Naarmate het besef groeit dat deze gemeenteweg van grootstedelijk belang is, zal ook de trots van de handelaars en inwoners toenemen."

Matthias Van Wijnendaele