Project winkelcomplex Guldenvlieslaan in het slop

De Britse Heron Group ziet geen brood meer in de bouw van een nieuw groot winkelcomplex op de Guldenvlieslaan. Zopas verkocht de vastgroepmaatschappij het project aan de Nederlandse winkelinrichter Prowinko. De bouw van het complex zit al drie jaar in het slop. Het braakliggende terrein op de Guldenvlieslaan is daarvan de pijnlijke getuige. Het is nog maar de vraag of Prowinko snel schot in de zaak krijgt.

Het Nederlandse Prowinko, sinds enkele weken eigenaar van het vastgoedproject op de Guldenvlieslaan, is niet aan zijn proefstuk toe. Het richtte eerder het Zilverpand in Brugge in en vormde op de Guldenvlieslaan al (met succes) de ter ziele gegane horecazaak Adrienne om tot een nieuw restaurant en handelszaken waarin vandaag grote kledingmerken huizen. Het nam in Elsene ook al de Inno en de bioscoop Pathé Empire onder handen.

Met Heron Plaza erft de Nederlandse handelsinvesteerder een dossier met een 'moeilijk' verleden. De Britse groep Heron, die eigenaar was geworden van bijna de volledige huizenblok tussen de Laken­weversstraat en de Riddersstraat, stelt in 2000 een project voor met een oppervlakte van maar liefst 30.000 vierkante meter. Heron City behelst dertien filmzalen, fitnessruimtes, kantoren, een zwembad. Al gauw blijkt dat het megalomane project niet in overeenstemming is met de gewestplannen en in 2001 heeft Heron een aangepast project klaar voor Heron Plaza. Een jaar later krijgt het dan ook een vergunning van gemeente en gewest.

Maar dat gebeurt niet zonder slag of stoot. Buurtbewoners, maar ook de handelaarscomités gaan in het verzet. In de winter 2001 komt het zelfs tot een hardhandige aanvaring tussen krakers van enkele huizen in de Lakenweversstraat en de politie. Een deel van het bewonerscomité sluit later een compromis met de promotor en verwerft zo enkele woningen die aan sociale huurprijzen verhuurd kunnen worden. Ook de handelaars nemen een bocht als het nieuwe project behalve meer woningen - een zestigtal appartementen en een hotel van 120 kamers - toch nog 8.000 vierkante meter winkels voorziet. Architect Sefik Birkiye van de Ateliers de l'Art Urbain staat in voor het ontwerp.

Sloophamer
Heron heeft in 2002 wel de bouwvergunning op zak, maar de echte saga moet dan nog beginnen. De erfgoedvereniging Pétitions Patrimoine, de Brusselse Raad voor het Leefmilieu (Bral) en Inter-Environnement Bruxelles blijven zich verzetten tegen het project dat een hele woonblok in hoog Elsene van de kaart veegt. Voor de bouw van het complex moeten tientallen huizen die in goede staat zijn tegen de vlakte. Dat geldt ook voor vijftien neoklassieke huizen in de Lakenweversstraat en één huis op de Guldenvlieslaan waarvan de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen oordeelde dat het de moeite was om een beschermingsprocedure voor te starten.

De erfgoedverdedigers worden echter in snelheid genomen. Nog voor er een definitieve uitspraak is over de bescherming van het herenhuis, hebben de sloophamers al het hele terrein met de grond gelijk gemaakt. Een postume bescherming voor het negentiende-eeuwse huis is onwaarschijnlijk.

Protest blijft
Heron heeft een eerste strijd gewonnen, maar heeft het project nooit uit het slop te kunnen halen. Na een klacht van Pétitions-Patrimoine, Bral en Inter-Environnement schort een uitspraak van de raad van state in 2003 de bouwvergunning op. Volgens de indieners van de klacht is het project in strijd met het Gewestelijk Bestemmingsplan. Dat bepaalt het toegelaten aantal vierkante meters woningen, kantoren en handel op dat perceel. Heron Plaza voorziet echter meer winkelruimtes dan toegestaan. Die afwijking kan alleen, zo schrijft het GBP voor, als de woningen die er voordien stonden onbewoond waren. De actiecomités kunnen aantonen dat de panden wel degelijk bewoond waren en krijgen hierover al een eerste keer gelijk van de Raad van State.

Sindsdien tracht Heron Plaza de actiecomités te overtuigen om de klacht bij de Raad van State te laten vallen. Zonder succes. Voor de comités is de uitspraak van de Raad van State immers een testcase dat verstrekkende gevolgen kan hebben voor andere vastgoedprojecten.

Nieuwe eigenaar, nieuwe plannen
Onlangs heeft de auditeur van de Raad van State de indieners van de klacht wéér gelijk gegeven. Als dat auditeursverslag gevolgd wordt door de Raad van State, dan wordt de bouwvergunning vernietigd. Die juridische onzekerheid heeft Heron blijkbaar doen besluiten om er de brui aan te geven en het project te verkopen. Volgens waarnemers heeft Heron daar niet noodzakelijk grote verliezen geleden. De Britten hebben een groot leeg terrein kunnen verkopen op een toplocatie waar een groot complex kan herrijzen.

De nieuwe eigenaar Prowinko, zo blijkt uit een artikel in La Libre Belgique van eind juli, wil nu met enkele aanpassingen het project terug op de rails krijgen. Zo zouden de ruimtes die voorzien waren voor fitnesszalen winkelruimtes worden. Het is de vraag of dat volstaat. Het definitieve oordeel van de Raad van State wordt ten vroegste volgend jaar verwacht. Als die het advies van de auditeur volgt, zal Prowinko de plannen grondig moeten herzien.