Van kantoor tot school

Zo'n tweehonderdduizend vierkante meter leegstaande kantoren kan (in theorie) tot scholen omgebouwd worden. Dat blijkt uit een studie in opdracht van minister-president Charles Picqué (PS).

I n 2015 zullen de Brusselse scholen, Franstalig en Nederlandstalig samen, 23.000 leerlingen meer dan dit schooljaar tellen. Dat willen althans de prognoses. Meer dan 20.000 leerlingen extra impliceert bijkomende klassen in bestaande scholen, én nieuwe scholen. Omdat de grond schaars is, heeft Picqué een eerste screening laten maken van leegstaande kantoorgebouwen die in aanmerking komen om tot school (of kinderdagverblijf of een andere vorm van collectieve voorziening) verbouwd te worden. Als je er rekening mee houdt dat vijftien vierkante meter per leerling de norm is, dan biedt 214.000 vierkante meter plaats aan 15.000 leerlingen.

Meer dan een eerste aanzet is de studie niet. Stel dat er geld komt voor bijkomende scholen, dan moet een tweede selectie gemaakt worden volgens de noden per gemeente. En dan moet de eigenaar nog bereid gevonden worden om zijn pand te verhuren, te verkopen of in erfpacht te geven. En ten slotte moet er ook nog een inrichtende macht gevonden worden om de school uit te baten. Met de studie heeft Picqué vooral willen aantonen dat de vraag naar extra geld voor de bouw van scholen geen vraag in het luchtledige is.

Leegstand
Met de bevolkingsaangroei wordt ook een tekort op de woningmarkt verwacht. In het gewest staan 514 kantoorgebouwen (971.000 vierkante meter) langer dan een jaar leeg. Van die 514 zijn er 74 geschikt om tot woningen verbouwd te worden. Het zou gaan om 1.450 woningen. Het verbouwen van kantoren tot woningen gaat jaar na jaar in stijgende lijn: van 18.000 vierkante meter in 2003 tot 116.000 in 2009.

De studie van Picqué toont ook aan waar kantoren een andere bestemming hebben gekregen: de meeste situeren zich in de Vijfhoek of aan de Louizalaan. Het betreft vaak (maar niet altijd) appartementen die destijds tot kantoren verbouwd werden en nu dus opnieuw hun oorspronkelijke bestemming krijgen.

De vraag rijst of het - met al die herbestemmingen - dan zo slecht gaat met de Brusselse kantorenmarkt. Nee, zegt Picqué ferm. Althans niet als je vergelijkt met de Vlaamse Rand rond Brussel. De leegstand in de hoofdstad wordt geraamd op tien procent, in de Rand op twintig en in de zone rond de luchthaven zelfs op dertig procent. De verklaring ligt in het dalende aantal bouwvergunningen voor kantoren en het stijgende aantal kantoren die gerenoveerd worden. In 2009 werd maar 20.000 vierkante meter vergund, dat is minder dan de helft van 2008. Sprekend is het cijfer van 2006: toen werd voor 180.000 vierkante meter nieuwe kantoorruimte vergund.

Ten slotte lijken de ergste gevolgen van de economische crisis voor de kantorenmarkt achter de rug. Tijdens de eerste drie kwartalen van 2009 werd maar 50.000 vierkante meter kantoren in gebruik genomen, in het laatste kwartaal steeg dit tot 200.000 vierkante meter.