Atelierbezoek: Bram Algoed

“In ’t verleden ligt het heden, in het nu wat worden zal,” schreef Bilderdijk. Animator, illustrator en stripmaker Bram Algoed put in die wetenschap gretig uit de grote en kleine geschiedenis, met als gevolg: Na zondag was het opnieuw maandag en andere wijsheden. “Terug naar het begin van de vorige eeuw!”

“Ik lijd aan de opzoekziekte. Ik blik graag terug op momenten uit het verleden, omdat de mensen uit die periodes al iets doorgeworsteld hebben, iets waar wij nog volop mee bezig zijn. Neem nu een thema als identiteit, dat bij ons grotendeels is verengd tot het fenomeen Facebook. Dat is een manier van kijken naar relaties die niet strookt met de werkelijkheid. Het ontbreken van de vind-ik-niet-leukknop alleen al is een metafoor voor het feit dat je enkel en voortdurend positieve dingen deelt met elkaar. Alles is fantastisch. Nu, mét een vind-ik-niet-leukknop zou het ook weer snel fout aflopen.” (Lacht)

Dat het verleden zijn plaats heeft in het werk van Bram Algoed is wel het minste wat je kunt zeggen. Voor zijn animatiefilms en beeldverhalen put hij rijkelijk uit de grote en kleine geschiedenis. Voor Ascona, zijn afstudeerproject aan het Gentse KASK, vervlocht hij eigen tekenwerk met video-opnames van zijn grootvader tot een gloedvol, melancholisch en omineus vakantieportret van een gezin. En voor Na zondag was het opnieuw maandag, zijn eerste gepubliceerde verkenning van het stripmedium, baseerde hij zich op interviews met zijn vader en diens generatiegenoten voor een bildungsverhaal dat langs breuklijnen van geloof, maatschappelijk engagement en gezin loopt.

The Big Night, zijn tweede beeldverhaal dat net voor de zomer verscheen, vertrekt van even historische, zij het minder persoonlijke wortels. Nu ja... “The Big Night gaat over de ontmoeting tussen een blanke jongen en een zwarte soldaat in het Frankrijk van het jaar 1917. Een ontmoeting van vijf minuten, that’s it,” vertelt Bram Algoed. “Maar het verhaal – het resultaat van een seminarie in Berlijn dat Europese stripmakers verzamelde rond de koloniale strijdkrachten uit de Eerste Wereldoorlog – handelt ook over oppervlakkig racisme: racisme dat niet noodzakelijk slecht bedoeld is, maar wel racisme is. En dat leeft, vind ik, vandaag nog steeds. Mijn vriendin is van Aziatische afkomst, en de vraag die onvermijdelijk altijd komt, is: ‘Waar kom je vandaan?’ Als mijn vriendin dan zegt: ‘Van Schaarbeek,’ dan is het altijd even stil… (Lacht) Als hoofdpersonage heb ik voor een kind gekozen, omdat kinderen daaroverheen gaan. Kinderen zijn gewoon direct verbaasd, die doen niet voorzichtig of steken niets weg.”

The Big Night © Bram Algoed

“Er zit ook duidelijk racisme in mijn beeldverhaal. Dat was een gok, maar ik wou niet ontwijken wat er toen werd gezegd, en de geest van de tijd intact laten. Daarom ben ik er recht op afgelopen. Daarom laat ik ook de stem van de jongen horen, en niet van de zwarte soldaat. Voor de jongen is het de eerste keer dat hij een zwarte ziet. De Senegalese askari waren koloniale strijders die via rassenselectie werden gekozen. We hebben op het seminarie teksten gelezen die het hadden over het feit dat Afrikanen een beperkt zenuwstelsel hebben, en daardoor minder pijn voelen. Ze zouden ideaal zijn om lange afstanden te lopen en vele kilo’s te dragen. Heel choquerend om te lezen. Een dierlijke manier van denken.”

De vorm waarin Bram Algoed zijn verhaal giet is sober, uitgepuurd. Eén bladvullende tekening op de rechterpagina, en tekst – indien aanwezig – onderaan op de linkerpagina. Alles in blauwtonen in een (heel toepasselijk op Hergés Kuifje in Congo geïnspireerde) grove korrelstructuur en een onopgesmukte taal, die doet denken aan het timbre van Koenraad Tinel. “Tinel! Zoon van een zwarte familie tekent zijn persoonlijke geschiedenis in één bui van razernij van zich af. Het had simpelweg niet anders kunnen worden verteld: Scheisseimer is echt het perfecte boek... dat ik nu wel niet vind in het rek, maar...”

Wel in de kast: de ruggen van Chris Ware, Olivier Schrauwen, Brecht Evens, Dominique Goblet & Nikita Fossoul, Blexbolex, Hergé, Bendik Kaltenborn, Atak en Stephane De Groef die zich trots tonen in het boekenrek; en Hitchcock die een flink deel van het dvd-schap overschouwt. Een luttele twee weken nadat Bram Algoed samen met zijn vriendin zijn intrek nam in hun Vorstse appartement, hebben the bare essentials hun noodzakelijke plaats al veroverd. The bare essentials voor iemand die uit pure fascinatie in de strip is gerold. “Ik ben pas twee jaar geleden begonnen aan mijn master beeldverhaal in Sint-Lukas, na studies animatiefilm aan het KASK, dus ik sleep een hele filmische beeldtaal met me mee. Ik heb geen achtergrond in de echte strip, die Franse cultuur is mij volledig ontgaan, en dat heeft zo zijn effect: ik houd het superbasic, saaie structuur, droog, terug naar het begin van de vorige eeuw. (Lacht) En ik zoek voortdurend, met vallen en opstaan, naar manieren om te vertellen, manieren om de parallelle lijnen van tekst en beeld samen te brengen in één geheel. Met elk project leer ik bij. Dat doe ik ook met strips uit de alternatieve scene, met werk van graphic novelists als Chris Ware, Winshluss en Olivier Schrauwen: dat zijn echte lichten geweest voor mij.”

Illustratie voor Brussel Deze Week © Bram Algoed

Een ander licht staat oogverblindend op een tafel in de met onuitgepakte kartonnen dozen gevulde leefruimte: een enorme lichtbak, waar Bram Algoed binnenkort aan een nieuw beeldverhaal begint te werken. “Over Leopold II en zijn zoon, die is verdronken in de tuin van het paleis. Een zwaar verhaal over een ellendige figuur, die met dingen moet worstelen die je niemand toewenst. En een heel krachtig beeld, dat ik wil vatten in een tragikomisch verhaal. Denk anachronismen, scènes uit De leeuwenkoning en ontroering wanneer je het niet verwacht.” Of iets totaal anders. De enige zekerheid: na zondag is het gewoon opnieuw maandag.

Gemeente: Vorst
PUBLICATIES: The Big Night, eigen beheer (100 exemplaren), 2014, 44 p., €15; Na zondag was het opnieuw maandag, eigen beheer (100 exemplaren), 2013, 44 p., €13
Info: www.bramalgoed.be / bramalgoed.tumblr.com

Photos © Heleen Rodiers