Atelierbezoek: Gorik Lindemans

“Zoals je naar een bakker gaat om een brood te kopen, zo is het de bedoeling dat je hier komt aankloppen om een kunstwerk te kopen. Rechtstreeks bij de schilder. En als je een blauwe taart wilt, dan zal ik wel een smurfenschilderij maken... bij wijze van spreken.” Gorik Lindemans (1956) betrekt zijn Schilderij, een kunstwinkel waar hij ook tijdelijk zijn atelier heeft ondergebracht, in de Hopstraat sinds 1 april. “Het blijkt een symbolische datum,” verzucht hij. Zijn werk vliegt niet als zoete broodjes de deur uit. “De crisis helpt natuurlijk niet. Misschien heeft iedereen het als een grap beschouwd. Het was nochtans ernstig bedoeld. Ik ben er nog altijd.”

En dat is al een hele tijd. Gorik Lindemans woont sinds 1978, toen hij afstudeerde aan Sint-Lukas, in Brussel. Over die dertig jaar heeft hij zowat alle artistieke wateren doorzwommen. Als grafisch vormgever van affiches en programmaboekjes voor onder andere Rosas en De Munt, als illustrator van kinderboeken, en als kunstenaar met een heel aparte kijk – denk aan de dia’s die hij maakte van paddenstoelen in het gras die hij tot enorme proporties opblies voor een bijzondere kijkervaring –, met veel aandacht voor het boek, voor natuur en de compositie. “Tot 1988 heb ik mijn bustickets gedaan. Daarna waren het meer ‘fotosettings’, composities die ik maakte van foto’s en ander vintage drukwerk. In beide gevallen draaide het echt om de compositie: kleur, lijnen, vlakken... Zo ben ik dan in de videokunst terechtgekomen, omdat bij dat vintage bronnenmateriaal soms ook bewegende beelden zaten. Het resulteerde in composities waarin een verhaal, tijd zat. En dan ben ik op boeken gebaseerde werken beginnen maken, om uiteindelijk in de jaren 1990 te belanden in de installatiekunst.” In 2000 zei hij de kunstwereld vaarwel met het boek Om te stelen, een resem artistieke voorstellen aan andere kunstenaars. Maar de zin om het schilderen uit zijn studie- en beginperiode weer op te pikken bleek te groot. “Een paar jaar geleden ben ik teruggekeerd met de wens om iets met die schilderkunst te doen. Daarvan zijn hier een aantal resultaten te zien.” De voorbije twee jaar hield de ReGoriktion – zoals hij zijn wederopstanding noemt – huis in de voormalige brouwerij Belle-Vue. Tot de verbouwingen. Daarna vatte hij het plan op voor De Schilderij. “Ik schilderde toen naar foto’s die ik in mijn tuin had genomen. Maar het plaatje op het einde, het mooie prentje stoorde mij. Door die werken dan middendoor te zagen en anders samen te zetten, kwam het schilderen zelf, de manier waarop de verf wordt aangebracht, naar de voorgrond en maakte het plaatje plaats voor een schilderij.” Nu werkt Gorik Lindemans op fotokopieën van eigen foto’s. “Omdat ik het belangrijk vind dat de precisie van het origineel ook in het schilderij zit. Ik maak zwart-witfotokopieën van de foto’s, ik vergroot ze uit, druk ze af, en kleur ze dan in als een gewoon kleurprentje. Dat kan heel naturalistisch zijn, met weinig verf of net heel veel.”

Het idee om de beelden uit elkaar te halen, een soort compositie na de compositie, creëert mogelijkheden. “Ja, ik laat het ook voor een stuk vrij voor degene die met dat werk moet leven. Alhoewel ik er ook het gevaar van inzie. Mensen kunnen dingen doen met je werk die je niet wil. In de hedendaagse kunst heb je zulke clichés als het omdraaien van een kunstwerk om alleen de achterzijde nog te tonen... Ik vind die achterkant ook schoon, hoor. Daarover gaat het niet. Maar ik ben bezig met een onderzoek naar de schilderkunst: de kunde en het plezier.” Binnen dat onderzoek wil Gorik Lindemans zich zo lang mogelijk amuseren. “De meeste schilderijen zijn fantastisch in het begin: hoe minder hoe beter. Als je eraan blijft werken, bestaat de kans dat je het gaat verknoeien. Om dan uit dat moeras te raken moet je weer risico’s gaan nemen. Me amuseren is het doel, ongeacht of het schilderij mooi of lelijk wordt, het plezier zo lang mogelijk aanhouden. Al kan dat op een bepaalde manier ook weer geen plezier worden. Dilemma’s!” (Lacht)

Het zijn die dilemma's, die momenten waarop de praktijk vastloopt, die Gorik Lindemans expliciteert op zijn uitgebreide website. Het is een interessante benadering om het (vallen en opstaan van het) creatieproces bloot te geven. In die artistieke dynamiek en weerbaarheid ligt misschien de essentie van Gorik Lindemans' kunstenaarschap. "Je hebt gelijk, mislukking zit er wel 100% in. De vraag is of er plezier schuilt in het mislukken. Het is niet mijn bedoeling om per se te mislukken. Ik wil wel ergens zijn en erkend worden voor wat ik doe, zoals elke kunstenaar. Maar het is zeker zo dat het falen openingen creëert naar wegen waar je niet eens aan zou hebben gedacht. Je moet voortdurend alert zijn."

In tegenstelling tot zijn bustickets, waar het concept van tevoren was uitgedacht en de praktijk zelf uitvoerend was, vergen zijn huidige schilderijen meer van hem. "Het is een constante evolutie, echt zwoegen." Gorik Lindemans toont enkele zelfgemaakte fotoboeken, verzamelingen eigen foto's die hij heeft gegroepeerd per seizoen en die als basis dienen voor zijn werk. "Het inkleuren verloopt soms ook op een narratieve manier: je kiest lijnen en vlakken uit om in te kleuren. Zo kom je tot iets figuratiefs. De bedoeling van dat inkleuren is om te benadrukken wat er niet te zien is. Met behulp van bestaande lijnen wordt een nieuw verhaal zichtbaar gemaakt."

Dat speelse zoeken en vinden is een rode draad in het kunstenaarschap van Gorik Lindemans. Of het nu om de artistieke focus gaat, of over de randvoorwaarden van de praktijk. Ook De Schilderij is een experiment, en een kunstwerk op zich. De ruimte aan de straatkant op de eerste verdieping bestaat uit twee delen. De voorkamer is Gorik Lindemans’ werkruimte. Tegen de muren hangen grote beschilderde bladen met punaises aan de muur. In de grote ruimte daarachter staan de muren volgestouwd met afgewerkte schilderijen op deurpanelen, om centraal plaats te maken voor een grote tafel met daarop de resultaten van een onderzoek dat hij doet naar de verborgen kanten en subliminale boodschappen van Marcel Duchamp. Zijn nieuwsgierigheid werd geprikkeld door een boekje dat Gorik Lindemans vorig jaar cadeau kreeg. “Het was een heel dun boekje met veel beelden, dat opent met de beschrijving van Etant donnés, een bewust postuum werk waar Duchamp twintig jaar aan heeft gewerkt, maar dat pas na zijn dood mocht worden vrijgegeven.” Gorik Lindemans vermoedde een persoonlijk geheim achter dat geladen schilderij en zag het bevestigd na ontleding van het beeld. Zijn vondst stimuleerde hem om het werk van Duchamp aan een grondige visuele analyse te onderwerpen op basis van de twee étants données met de biografie van Duchamp ernaast. Zijn bevindingen zijn verbluffend. “Duchamp, ik was er geen fan van, maar hij is écht een genie. Dat is ook net wat hij wilde bereiken met zijn Étant donnés: zoals een supermoordenaar die wíl gepakt worden, omdat zijn moorden werkelijk geniaal bedacht zijn. Maar dat is une autre histoire!”

GEMEENTE: Brussel
SCHILDERIJ LINDEMANS: Hopstraat 63, Brussel
1-2-3-DUCHAMP: eentweedrieduchamp.wordpress.com
INFO: goriklindemans.wordpress.com

Foto's © Heleen Rodiers