Gwendolyn Lootens

Elke week gaat AGENDA op zoek naar de sound & vision van Brussel. Deze week halen we de Werkschwamm boven voor een bezoek aan de Wunderkammer van Gwendolyn Lootens.

De tijd sijpelt binnen in het werk van Gwendolyn Lootens (1981). Ongedwongen, onbewust, maar onweerlegbaar. In het speelse universum dat ze bewoont en voortdurend verbouwt, nestelen soms explosief getextureerde, dan weer bedaarde, intieme tekeningen, objecten en video’s zich als sedimentlagen, als vloeibare momenten in een onderzoek dat vanuit de vrijheid van de hand opereert en meermaals wordt herbezocht met nieuwe, rijkere ogen. Het is niet de tijd die dagelijks tikt, maar de tijd die blijft duren en bij elke nieuwe blik wordt herwonnen.

De tijd die zich manifesteert als een interval, tussen zien en herzien, tussen maken en kijken, tussen creatie en besef, en tussen mogelijkheid en wording. Op de grens tussen de kleine greep uit de werkelijkheid en de daaruit voortvloeiende, aanwassende wereld van het papier, het beeld, de verzameling zit een organische methodiek die langs onderlinge connecties de ruimte doet uitdijen en de tijd ophoopt. Connecties die de fragiele enkeling in een verband leggen, een web van ‘beeldspelingen’, dat zich – zoals moet blijken uit Werkschwamm/Éponge de travail/Werkspons/Working sponge, haar expo in Wiels, waar ze voor het eerst tekeningen en videowerk samen toont – opspant vanuit de vertaling, de transformatie.

Zo wordt duidelijk in het atelier van Gwendolyn Lootens, een ruimte die broeit van de spanning tussen olieverftekeningen die aan een bord te drogen hangen, netjes weggestoken en tentoongespreide objets trouvés en figuranten uit videowerk, allerlei soorten papier, potloden... “Ik pak iets op, leg het weer neer, neem iets anders. In dat intuïtieve heen-en-weer ontstaan vaak dingen, raakt mijn werk gerelateerd. Hetzelfde geldt voor mijn tekeningen. Ik werk veel, snel, zonder plan. Pas na het tekenen neem ik afstand en ontstaan selectie en interferenties. En komt alles terecht in de cirkel van tekening over object naar video.”

“Tijdens mijn residentie in Wiels hebben we een kast gemaakt om de vele tekeningen in te kunnen bewaren. Voor het overzicht deel ik die in verschillende sequenties in, op basis van een geste, een moment, een temperament, een vorm of een kleur. Het is geen rigide indeling; mijn tekeningen kunnen, net zoals de objecten die hier zijn uitgestald, verhuizen in de loop van de tijd, afhankelijk van het spel dat op dat moment centraal staat voor mij, de compositie die zich aandient. De mislukte tekeningen hou ik ook bij. Daar zitten altijd bepaalde vormen, lijnen of stukken in die ik nog kan gebruiken. Door die elementen eruit te halen en te verknippen, ben ik ook meer naar de abstractie toe gegroeid. Ik kom uit een periode van zeven jaar figuratief werk. Toen ik drie, vier jaar geleden die herhaling van herkenbare en terugkerende figuren moe was, ben ik beginnen te zoeken naar iets anders, meer een allusie of iets denkbeeldigs, iets wat je denkt te zien of niet te zien. Door veel te werken, het tekenen te laten gebeuren, dingen te zien lukken en falen, kom ik tot werk dat kan bestaan en groeien. Het is heel arbeidsintensief, maar voorlopig is dat de manier waarop ik werk.”

De voortgang in de tijd is een conditie om tot werk – altijd een compositie van verschillende tekeningen, nooit een enkele – te komen. Het is een hoogst particulier proces dat van vrijheid van handeling en gedachte een uitgangspunt en aanbod maakt. Gwendolyn Lootens’ werk presenteert zich in een staat van transformatie, van invulbare ‘leegte’, die “door de kijker tot betekenis en waarheid” kan worden geschopt. Als poëzie die zichzelf schrijft op de weg van allusie naar zien. Op het ritme van de directheid en spontaniteit, met de mogelijkheid dat de omgeving inwerkt op het lijnenspel.

Het atelier van Gwendolyn Lootens is zo een omgeving vol impulsen, “zonder hiërarchie: een blad papier of een potlood, een tekening of een object, ze staan allemaal op dezelfde lijn. Het zijn elementen die ik in mijn werk gebruik en die hier als het ware staan te wachten om gegrepen en ingezet te worden. De beschikbaarheid van al die ingrediënten is essentieel voor een atelier. En het feit dat ik de deur kan sluiten. Dat ik me kan overgeven aan mijn werk, zonder dat er iemand op staat te kijken. Net omdat ik zo intuïtief en spontaan werk, omdat ik opeens op de grond kan beginnen te werken en er van alles bij neem. Dan gebeurt het. Een atelier is belangrijk: als rustpunt, focus, als plek om te maken, afstand te nemen, te relateren, te archiveren en weer boven te halen. Soms loop ik gewoon op straat en is mijn atelier een denkbeeldige ruimte, eentje zonder muren. Mijn atelier draag ik altijd mee, zoals het lijnenspel in mijn hoofd.”

(© Gwendolyn Lootens)

Lijnenspel in silicone
“Mijn video’s geven een soort van inkijk in mijn werk, de methode die ik hanteer en de vluchtigheid ervan. Net zoals het tekenen aan mijn bureau gewoon gebeurt, heb ik dat ook als ik op straat loop. Dit was zo’n situatie waar ik simpelweg tegenaan ben gelopen. Het is eigenlijk een vorm van directheid, van reageren op dingen die ik zie. Ik had gelukkig een camera bij en dan heb ik gevraagd of ik de man mocht filmen. Ik vond zijn concentratie zo mooi, die lijn...” Als een tijdlijn die zich afwikkelt en wordt bijgesteld in de vouwen van de werkelijkheid. Gwendolyn Lootens zoomt vanuit verwondering in op dat dunne laagje werkelijkheid tot het een verdwijnt en het ander zich openbaart. “Ja, hier was het verwondering die speelde, en het opgaan in details. Ik had hier een totaalshot kunnen maken, maar uiteindelijk vat ik enkel die man en dat ene lijntje. Alsof ik een blad neerleg en hem erop laat tekenen.”

Gemeente: Brussel
Tentoonstelling: Werkschwamm/Éponge de travail/Werkspons/Working sponge: > 17/5 (vernissage: 22/4, 18 > 21.00), Wiels, www.wiels.org
Info: www.gwendolynlootens.com

Foto's © Heleen Rodiers