Het atelier van Wide Vercnocke

Je noemt niet voor niets je in dagelijkse beslommeringen en frivole dromerigheid gedrenkte stripdebuut Mijn muze ligt in de zetel. Wij trokken met een geoefend zitvlak naar het atelier van illustrator en stripmaker Wide Vercnocke voor een sessie couch surfing: “Ik denk dat veel mensen eraan voorbijgaan hoe belangrijk, hoe nodig het is om soms echt met niks bezig te zijn.”

Televisie aan, snooker, zap, Rad van fortuin, zap, niet-functioneel naakt, even blijven hangen, zap, een natuurdocumentaire over de luiaard, met stijgende verbazing blijven kijken, de reclame kondigt zich aan, televisie uit, je spiegeling in de glanzende beeldbuis ontwaren, fascinatie voor de luiaard in jezelf, eindshot: de zetel. Dé zetel. Hij staat nog steeds in zijn appartement aan het Fontainasplein, de zachte mal waaruit je mits wat bronsgieterij een fraai standbeeld van Wide Vercnocke (1985) zou kunnen scheppen. Mijn muze ligt in de zetel is een ode aan die zetel, aan de luiheid, aan de plaats waar de tot de grens van verveling gedreven geest zich aan de creativiteit kan overgeven. “Ik zit niet altijd in de juiste state of mind om mezelf ertoe te brengen om te werken. Dan dringt het nietsdoen binnen. Ik denk dat veel mensen eraan voorbijgaan hoe belangrijk, hoe nodig het is om soms echt met niks bezig te zijn. Het enige nadeel bij mij is dat ik te veel met niks bezig ben, dat ik tegen de grens aanschurk en dan toch nog eens bekijk of er niet nog iets is waarmee ik mijn tijd kan verdoen. Wat dan meestal uitmondt in frustratie. Maar normaal, als ik lang genoeg niks heb gedaan, kan ik mij ook niet meer amuseren met iets anders dan werk. Het ultieme nulpunt bereiken om vandaar weer op te bouwen. (Lacht) Ja, daar heb ik lang mee gedweept. Ik besef dat er ruimte is voor verbetering, maar voorlopig werkt het.”

Al is er die grove korrel zout: als nietsdoen de ultieme lotsbestemming van Wide Vercnocke was, dan zou Mijn muze ligt in de zetel niet zo’n ongebruikelijk straf debuut zijn geweest. Het feit dat het notoire Bries er wel oren naar had om het aangedikte eindwerk van de in 2010 aan Sint-Lukas afgestudeerde jongeling uit te brengen, zegt genoeg. “Bries is in België al een tiental jaar bezig met het uitgeven van dit soort strips. Ze hebben daar echt een hart voor bijzondere projecten. Ik ben superblij dat ik er in het rek mag staan naast Olivier Schrauwen en Brecht Vandenbroucke... Dat is internationale top. Ook in Angoulême dit jaar kreeg de Belgische garde weer een prachtige tentoonstelling, La boite à Gand, en hopen aandacht. Het zijn bijna rocksterren, met Brecht Evens op kop.” De eerste zes hoofdstukken van Mijn muze ligt in de zetel lagen een jaar op de plank voor Wide Vercnocke de eindspurt naar zijn eerste strippublicatie inzette. In de huidige stripscene, die meer dan ooit ruimte vrijmaakt voor visueel experiment en aparte verteltechnieken, viel er ook voor zijn kleine kluwen intieme en hilarische beeldende gedichten enthousiasme te versieren. “Zoals een poëziebundel zich verhoudt tot een roman, zo verhoudt dit boek zich tot de klassieke strip. Ik wilde geen begane paden bewandelen. Er waren al heel wat nieuwe dingen gedaan. In 2009 had je Brecht Evens met zijn Ergens waar je niet wil zijn, en dat was nieuw, ‘waw!’ Allemaal tof, maar ik wilde nog iets nieuwers doen.” (Lacht)

In de zetel zitten, televisie kijken, met de afstandsbediening prullen, afwassen, een boterham smeren... het zijn behoorlijk prozaïsche activiteiten die de kersverse stripmaker in poëtisch vertelde en getekende momentopnames vat. De poëzie zit hem in de beeldrijke, korte teksten (waarvan het ruwe materiaal – vooral woorden, teksten, gedichten en hier en daar “een op niets slaande schets” – in de schetsboekjes staat die hij nog steeds bijhoudt) en de gebalde gelaagdheid van de korte hoofdstukjes die zich losjes rond een fascinerend ‘zelfportret’ draperen. Scherpe (zelf)observatie vloeit over in een wijds uitdijende verbeelding en een mooie organische stijl geeft de personages met ruwe, bijna schetsmatige contouren de vloeibaarheid om in het gat tussen werkelijkheid en fantasie te duiken. “Ik heb net als iedereen mijn favoriete werkuren. Heel saai, van nine to five. ’s Nachts kan ik moeilijker werken. Ik denk dat dat mij ook wat angst inboezemt, schrik om mij compleet te verliezen.” Al verliest hij zich natuurlijk wel. Af en toe leunt Mijn muze ligt in de zetel zelfs dicht aan tegen het onderbewuste duister dat Burns zo meesterlijk vat in Black hole, de stripklassieker die in het boekenrek van Wide Vercnocke de aangepaste rug “Fuck hole” draagt: “En zo is het maar net.” (Lacht)

In een van de beste hoofdstukjes uit de bundel snijdt het hoofdpersonage zijn hand tijdens het afwassen. Uit de open wonde pulkt het rozige vlees dat aanwast tot een binnenstebuiten gekeerde dubbelganger die meteen een handje toesteekt. Uitsmijter: “Zijn ze proper? Zet ze dan maar bij de rest.” Wide Vercnocke: “Ik heb wel een vrij levendige fantasie over wonden. Als ik aan het afwassen was, dan zag ik het vaak echt gebeuren dat er iets brak dat in mijn vel sneed. Ik had ook een terugkerende droom over glasscherven. Niet de pijn overheerste daarin, maar de bevreemding om dat puur fysieke van het glas dat in je lichaam zit en dat je eruit moet halen, en de gapende wonde die zich na verloop van tijd toch weer sluit. Ik heb ooit een keer mijn hand gescheurd aan een hek, nog nadat ik die strip had getekend. Dat was net américain. Best pijnlijk, maar toch vooral aanleiding tot een ‘what the fuck is dat hier allemaal?’ Heel fascinerend dat wat eruit kan er ook weer in gaat en er achteraf niks meer aan de hand lijkt te zijn.”

Wildvlees heet – misschien niet geheel toevallig – het beeldverhaal waarvoor hij net het scenario afrondde en dat in het voorjaar van 2014 bij Bries zou moeten verschijnen. “Het wordt een lineair verteld verhaal, iets helemaal anders dan Mijn muze ligt in de zetel. Dat kan faliekant aflopen, maar ik moet het proberen. Strips maken is me eigenlijk pas vier, vijf jaar geleden echt gaan interesseren. Daarvoor vond ik het te veel werk: altijd datzelfde vakje opnieuw tekenen... Daarom heb ik illustratie gestudeerd: één tekening en klaar. En zie mij nu.” (Lacht) Vers is ook het verblijf van de Kortenbergenaar in Brussel. Op zijn appartement heeft hij naast de zetel een klein bureautje staan met een lichtbak, “gemaakt door mijn vader die had gehoord dat Brecht Evens’ vader er ook één voor hem had gemaakt.” Behalve door goed gevulde boekenkasten, met onder meer ook de pennenvruchten van stilistische verwant Bastien Vivès, wordt de ruimte ingepalmd door tekeningen, in verschillende fases van afwerking, ingekaderd op de grond of aan de muur genageld. Een gerodeerde thuishaven. “Ik wist al wel een beetje hoe Brussel in elkaar zat door mijn tijd aan Sint-Lukas. Ik heb hier een jaar op kot gezeten. In het begin had ik daar wel schrik van: ‘Aah, Brussel.’ Verloren lopen en dan uitkomen bij Manneken Pis... (Gespeeld angstig:) ‘Waar ben ik?!? Al die toeristen, ai.’ Maar ik woon nu vier maanden in Brussel en ik heb het me nog geen dag beklaagd. De stad is nog een speeltuin en een leerschool. Niet alleen op creatief vlak en inspirationeel, ook persoonlijk. Je wordt hier met zoveel mensen geconfronteerd. Dat is soms beangstigend, maar meestal geeft dat heel veel perspectief. Je wordt opener, minder naïef ook. Dat vind ik soms wel spijtig, maar aan de andere kant is dat ook een groter spectrum van jezelf.”
De kleine kantjes die worden uitvergroot, dat is ook Mijn muze ligt in de zetel. “Het banale maakt het ook zo grappig soms. Mijn oma zei altijd: ‘Escape? From oneself there is no escape.’ Daar geloof ik wel in: waar je ook naartoe gaat, je hebt altijd jezelf bij. Je hoeft dus niet ver te gaan om zot te doen.” Blijven slacken in die zetel, Wide!

GEMEENTE: Brussel
BOEK: Mijn muze ligt in de zetel, uitgegeven bij Bries – www.bries.be
SIGNEERSESSIE: 13 > 15/9, Cultures Maison, www.culturesmaison.be
ACTIVITEITEN: 6/9, 20.00, Ken je buren (literaire tournee met Dimitri Verhulst, Anna Enquist, Ilja Leonard Pfeijffer, Mustafa Stitou, Roderik Six...)
INFO: widevercnocke.blogspot.be

Foto’s © Heleen Rodiers