Expo over getormeneerde Stéphane Mandelbaum

Een schilder die betrokken is bij een kunstroof en uiteindelijk door zijn kompanen wordt omgelegd? Het lijkt wel het scenario voor een misdaadfilm. Maar het was bittere realiteit voor Stéphane Mandelbaum. Galerie Pierre Hallet brengt nu een aantal kunstenaars samen rond het werk van deze artiste maudit.

Stéphane Mandelbaum (1961- 1986) moet zowat de meest tot de verbeelding sprekende kunstenaar zijn in de recente Belgische kunstgeschiedenis. In 1987 werd zijn levenloos lichaam aangetroffen in een grot in de buurt van Namen. Het gezicht van de 25- jarige kunstenaar was met zuur bewerkt, zijn lichaam doorboord door twee kogels. Een afrekening binnen het milieu. Mandelbaum was betrokken bij een zaak van kunstdiefstallen.

Zo ontvreemde de bende waar hij toe behoorde een Modigliani die toen 70 miljoen Belgische frank waard was. Hij bekocht het met zijn leven. "Mandelbaum was een getormenteerde figuur," zegt Pauline Hatzi van Galerie Pierre Hallet. "Hij bevond zich enerzijds in de marginaliteit, maar was tegelijk een verfijnde man met een brede cultuur."

Zijn bewogen leven vertaalt zich ook naar zijn werk. Existentialistische thema's zoals seks, dood en geweld staan er centraal. Die gaf hij vorm in tekeningen, etsen en in mindere mate schilderijen. Wellicht ging schilderen te traag voor hem. De snelheid van een tekening lijkt dan ook beter te passen bij zijn onrustig temperament. Gangsters, pooiers, hoertjes, hij legde ze allemaal vast.

Maar hij maakte ook portretten van bekende personen zoals Francis Bacon of Pasolini. De invloed die de Britse schilder, gokker en caféganger op hem uitoefende is overduidelijk. Met Pasolini deelde hij dan weer het tragische levenseinde.

Mandelbaums werk heeft iets direct en schrijnends. Naast zijn tekeningen krabbelt hij soms opschriften. Zinnen in het Hebreeuws, flarden van gedichten, soms zelfs stukken uitgeknipte tekst, het zorgt voor een bont geheel. "Hij maakte zeer levendige tekeningen en had een grote verbeelding," zegt Hatzi. "En was een van de eerste kunstenaar om met bic te werken."

Pierre Hallet toont een van zijn schilderijen naast een reeks etsen en tekeningen. Veeleer dan een retrospectieve koos de galerie ervoor om zijn werk te laten dialogeren met kunstenaars uit haar stal. "De meesten van hen zijn op een of andere manier door Mandelbaum geïnspireerd. Het gaat weliswaar telkens om een andere benadering, maar toch zijn er verbanden." Zoals Dominique Goblet: "Zij werkt volgens dezelfde manier maar dan minder getormenteerd. De relatie tussen woord en beeld, elementen uit strips zoals tekstballonnetjes of emblematische personage, de notie van collage, seks en geweld,…het zijn allemaal overeenkomsten," weet Hatzi. De diabolische schilderijen van Jacqueline Devreux roepen dan weer, net zoals Mandelbaum, de duistere kanten van het bestaan op.

Mythologie
Ook Joëlle Delhovren is fan en steekt haar fascinatie niet onder stoelen of banken. Delhovren maakt zowel indringende, psychologische portretten als onheilspellende taferelen die op oude foto's lijken geïnspireerd. Ze schilderde ook een portret van Mandelbaum. "Toen ik zijn werk voor het eerst zag, was ik onmiddellijk overdonderd door zijn gegraveerde portretten. Daarna door heel zijn oeuvre. De afwezigheid van meesterschap in zijn werk grijpt onmiddellijk naar het hart," zegt Delhovren. "Alles lijkt een 'accident', als door een nerveuze impulsie, zoals Francis Bacon zou zeggen."

En natuurlijk is ze ook gefascineerd door de mythologie rond zijn persoon. "Ik heb alle boeken en films over zijn leven verslonden. Ik heb ook geprobeerd om hem te begrijpen door zijn portret te maken. Was het de adrenaline die hem op de weg heeft gebracht die hem fataal is geworden? Het is toch de indruk die ik krijg als ik met gemeenschappelijke vrienden over hem praat. Ik vind het vooral zonde, gezien het talent dat hij had en de parels die hij ons heeft nagelaten. Het is verbijsterend. Verbijsterend en zeer jammer."

Around Stéphane Mandelbaum
> 22/9, di, do > za 14.30 > 18.30, zo 11.30 > 13.30, Galerie Pierre Hallet, Ernest Allardstraat 33, Brussel. 02-512.25.23, www.galeriepierrehallet.com