Outings project mengt schone kunsten met street art

Het street-artproject Outings haalt een twintigtal geschilderde figuren uit het Museum van Elsene naar de omliggende straten. Ze werden geselecteerd door jongeren en senioren uit de gemeente. “Het is de missie van de kunstenaar om te delen,” zegt initiatiefnemer Julien de Casabianca.

Drie paar handen strijken een affiche glad op een muur van de residentie Uren van Geluk in de Victor Greysonstraat. De actie van de senior, het ketje en de Franse kunstenaar Julien de Casabianca is onalledaags, en het resultaat, een geschilderd burgermeisje op straat, is unheimisch mooi. Voortaan vind je in de buurt een twintigtal figuren die zo, nee, écht weggelopen zijn uit het Museum van Elsene.

“Ze moet wel te zien zijn vanuit het salon!” zegt Annie Burgheim, de 89-jarige Duitse bewoonster van de residentie: “Weet ik veel wie dat kleine meisje is, ik noem haar La baronesse Adeline. Ik koos ze uit in het Museum van Elsene – dat we door de verbouwingen helemaal voor ons alleen hadden – omdat ze me beviel. Haar kleine hoofdje, die handjes die ze zo parmantig samenvouwt.”

“Moet ik nog wrijven?” vraagt ze aan de visuele artiest die met zijn project Outings sinds 2014 overal ter wereld geschilderde figuren letterlijk uit hun keurslijf haalt. Weg van hun vergulde museumlijsten naar de straten in de buurt. De Casabianca blijft het langst gladstrijken, totdat de figuur extra craquelé krijgt door de structuur van de muur vol met mos en vochtplekken. Als de lijm opgedroogd is, wordt hij transparant en lijkt het alsof het schilderij er altijd al geweest is. Als ze klaar zijn, wuift Burgheim nog eens naar haar alter ego.

Delen
“Tráger roeren, en niet zoveel poeder tegelijk uitstrooien!” De Casabianca heeft in de residentie een groepje jongeren eerst getoond hoe ze behangerspap moeten maken. De veertienjarige Rafael Coutinho is een van hen, met een emmertje lijm in de hand – smartphone in de andere – en een opgeplooide affiche onder de arm gaat hij mee aanplakken: “Het was een project van de speelpleinwerking tijdens het krokusverlof. We maakten kennis met de kunstenaar en daarna zijn we samen met bejaarden van de Elsense OCMW-residenties Uren van Geluk en Jean Van Aa naar het Museum van Elsene getrokken om elk een figuur te kiezen. Ik denk dat zij daar wel iets aan gehad hebben, want veel hebben ze anders toch niet te doen. We hielpen hen foto’s nemen met de smartphone.” Op de vraag welke figuur hij heeft gekozen, antwoordt hij met een aandoenlijke eerbied: “Een dame.”

Volgens animatrice Caroline Jehasse waren de jongeren niet onmiddellijk gewonnen voor het idee, maar wel zodra ze de senioren konden bijstaan en de uitvergrotingen gingen uitknippen. Fernando De Ceuster van XL-Liens, een cel van de Jeugddienst van Elsene, vond het een gelegenheid om het citizenship te stimuleren: “Het zijn trouwens bijna allemaal types uit het bourgeoismilieu op die schilderijen.”

“Het is de missie van de kunstenaar om te delen,” zegt de 45-jarige De Casabianca: “Ik verklap de techniek, die heel simpel is, waardoor nu overal ter wereld zo’n 200 medewerkers figuren bevrijden uit musea in Islamabad, Hanoi, Moskou, Ramallah, New York,... Veel mensen denken dat een museum niet voor hen is, omdat ze niet lang naar school zijn geweest, of omdat ze de achtergrond niet kennen. Maar het museum is niet alleen een plek van kennis, het is ook een plek om te ervaren. Voor mij is de straat zoals het museum. We betalen allemaal belastingen opdat het museum kunst zou kunnen kopen, wel, we betalen ook belastingen voor onze straat, die delen we ook.”

De Casabianca is meer fotograaf en filmmaker dan straatartiest. Hij liet Gao Xingjian een scenario voor zijn kortfilm Night After The Rain schrijven, en voor een langere film Passing By volgde hij het leven op straat in 44 steden in 22 landen. Hoewel niets geënsceneerd is, levert de straat toch behoorlijk wat drama op. Anders dan hier in Elsene kiest hij voor Outings normaal zelf de figuren, de muur en de straat uit, waarna hij foto’s neemt van het nieuwe straatbeeld. Een expo van zijn foto’s, die in dialoog gaan met ‘Burgerportretten’ uit de museumcollectie, loopt tot 10 april in het Museum van Elsene.

De artiest gaat altijd de interactie aan tussen een museum en een volkse buurt waar je niet onmiddellijk kunst tegenkomt: “Speciaal is dat het Museum van Elsene al in een volkse buurt ligt – dat is vrij uniek – en dat de keuze van de portretten gebeurde door 14- tot 103-jarigen.”

Zonder context
Geen plaatje te vinden met uitleg over de dames, heren, kinderen én katten die voortaan rondzwerven in Elsene. Niet wie ze schilderde, wie ze zijn of wat hen daar bracht. “Dat is juist de bedoeling, het zijn figuren zonder context,” zegt Stéphanie Masuy van het Museum van Elsene: “Je kunt de personages het leven schenken dat je zelf bedenkt. Op een audiotoer kan je horen waarom de senioren en jongeren hun figuur kozen, maar dat is maar één verhaal. Zo kan je ook in een museum rondlopen. Je mag natuurlijk weten wie er geschilderd werd of waarom, maar je mag er ook louter een persoonlijke band mee hebben. Het kan misschien de kijk op kunst veranderen.”

“We leerden Julien in 2011 kennen tijdens onze expo Explosition, graffitikunst in Brussel. Toen brachten we graffitikunst naar het museum, hij doet het omgekeerde. We zijn in België het eerste museum dat in zijn project stapt. De aanplakkingen zijn onderhevig zijn aan de wetten van de street art – het weer, graffiti, soms vandalisme – maar in mei creëert De Casabianca nog eens twee metershoge fresco’s, met een vernislaag voor iets meer duurzaamheid.”

Bekijk ook de video van tvbrussel: