Tabu

He stirred in his dream: was this film? He sank back into his dream: oh, it was film alright. Actually, we haven’t a clue how the Portuguese director Miguel Gomes came by the extraordinary ideas that led him to create a mysterious gem of a film by the name of Tabu. And it doesn’t really matter. What counts is that his film is a one-way ticket to times and places that can only be reached via film. Maybe that’s a bit vague for you… The film is in two parts. In “A Lost Paradise” we see the recognisable greyness of contemporary life. In Lisbon an ascetic woman looks after her neighbour, a crazy old woman who suspects her Cape Verdean cleaner of involvement in voodoo. Before she finally loses herself in her memories and delusions, Aurora asks people to seek out a certain Gian Luca Ventura, an old man who then narrates the superb second part of the film: “Paradise”. When he was still a handsome young man, he and Aurora had a tragic love affair in a Portuguese colony in Africa – a story to rival Out of Africa. Gomes breaks with conventional narrative styles and structures, developing an aesthetic approach inspired by FW Murnau. Cinéma Nova is one of the few cinemas still capable of showing such an ode to the magic of cinema on 35 mm. Nova has been taking an interest in this film-loving Portuguese director for years past and is now also reviving his two previous feature films, as well as six shorts. Gomes himself will be their guest on Thursday and Friday. Some of his admirers will be giving concerts and on 23 February there will be a ball.

NL -- Uit zijn droom keek hij op: was dit film? In zijn droom zonk hij terug: o, dit was film. Geen idee hoe de Portugees Miguel Gomes op de merkwaardige ideeën gekomen is die van Tabu een mysterieus kleinood hebben gemaakt. Het doet er ook niet toe. Wat telt is dat zijn film een ticket enkele reis is naar tijden en plaatsen die alleen via film kunnen worden bereikt. Graag wat meer houvast? De film bestaat uit twee delen. In ‘A lost paradise’ herkennen we het schijnbare grijze vandaag. In Lissabon waakt een halve non over haar buurvrouw, een oude zottin die haar Kaapverdische kuisvrouw van voodoopraktijken verdenkt. Voor ze definitief verdwaalt in haar herinneringen en spookbeelden vraagt Aurora om ene Gian Luca Ventura op te zoeken. Die oude man is de verteller van het schitterende tweede deel: ‘Paradise’. Toen hij nog een jonge god was beleefde hij met Aurora in een Portugese kolonie in Afrika een tragisch liefdesavontuur dat Out of Africa naar de kroon steekt. Gomes breekt met gangbare vertelstijlen en verhaalconstructies en verzint een esthetiek die geïnspireerd is door F.W. Murnau. Cinéma Nova is een van de weinige zalen die de ode aan de magie van cinema nog op 35 mm kunnen tonen. Nova volgt de cinefiele Portugees al jaren en herneemt voor de gelegenheid zijn vorige twee langspeelfilms en zes kortfilms. Gomes zelf is er donderdag en vrijdag te gast. Gomes-getrouwen komen concerten geven en op 23 februari is er een bal. Niks te veel, Tabu verdient een feest.

FR -- Aucune idée de la manière dont le Portugais Miguel Gomes est parvenu aux idées remarquables qui font de Tabu un mystérieux joyau. Pas grave, car ce qui compte, c’est que son film offre un aller simple vers des temps et des lieux qui ne peuvent être atteints que par le cinéma. Un peu plus d’explications ? Le film se compose de deux parties. Dans A Lost Paradise, on reconnaît notre époque actuelle. À Lisbonne, une femme austère veille sur sa voisine, une vieille folle qui suspecte sa femme de ménage cap-verdienne de pratiquer le vaudou. Avant de sombrer définitivement dans ses souvenirs et ses visions, Aurora demande de retrouver un certain Gian Luca Ventura. Ce vieillard est le narrateur de la magnifique seconde partie : Paradise. Jeune homme, il a vécu avec Aurora une tragique histoire d’amour dans une colonie portugaise en Afrique, histoire qui rivalise avec Out of Africa. Gomes rompt avec le style et la construction narrative habituels et imagine une esthétique inspirée par Murnau, grand maître du cinéma muet. Le Cinéma Nova est l’une des rares salles à pouvoir encore présenter cette ode à la magie du cinéma en 35 mm. Le Nova suit le Portugais depuis des années et reprend pour l’occasion ses deux précédents longs métrages et six courts. Gomes lui-même sera invité le jeudi et le vendredi, des concerts sont organisés et le 23 février, il y aura un bal mambo, milonga et calypso. Tabu mérite bien une fête.

Tabu •••
PT, 2012, dir.: Miguel Gomes, act.: Ana Moreira, Carloto Cotta, Teresa Madruga, 113 min.