Maron verplicht betere samenwerking eerstelijnszorg en ziekenhuizen

Abortus en euthanasie beter garanderen, en een nauwere samenwerking tussen zelfstandige verloskundigen en ziekenhuispersoneel stimuleren: dat zijn een reeks nieuwe normen die Brussels minister Alain Maron (Ecolo) wil invoeren om de zorgkwaliteit in Brusselse ziekenhuizen te verhogen.

“De patiëntenzorg in Brusselse ziekenhuizen varieert nog te sterk van plek tot plek op vlak van toegankelijkheid en kwaliteit.” Dat zegt Brussels minister Alain Maron die samen met Elke Van den Brandt (Groen) verantwoordelijk is voor Gezondheid en Welzijn. Een ordonnantie met een reeks nieuwe normen, waar het College van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel (GGC) begin dit jaar groen licht voor gaf, moet daar nu verandering in brengen.

De opvallendste nieuwigheid in de ordonnantie is ongetwijfeld de verplichting aan ziekenhuizen om vanaf januari volgend jaar nauwer te gaan samenwerken met de eerstelijnszorg. Zo zal een ziekenhuis voortaan onder meer moeten coördineren met verloskundigen over de thuiszorg van patiënten na de bevalling. Vrouwen die ervoor kozen om tijdens hun zwangerschap thuis door een verloskundige te worden gevolgd, kunnen voortaan ook rekenen op haar betrokkenheid in het ziekenhuis gedurende de hele periode voor, tijdens en na de bevalling.

Hoe die samenwerking tussen ziekenhuizen en zelfstandige vroedvrouwen er echter concreet zal gaan uitzien - denk bijvoorbeeld aan het aantal patiënten, de betaling of de juridische verantwoordelijkheid – kan echter nog sterk variëren van geval tot geval. De zelfstandige vroedvrouwen moeten hier immers zelf nog over onderhandelen met ziekenhuizen. Wel zal het Gewest een mediator aanstellen om al te onderhandelen over een soort overkoepelende “standaardconventie”.

Naast de nauwere samenwerking met verloskundigen zullen ziekenhuizen voortaan ook verplicht zijn om huisartsen binnen de 24 uur op de hoogte brengen van de opname van hun patiënt en binnen 48 uur na zijn ontslag. Een soortgelijke maatregel is gepland voor de thuisverpleging. Ook de samenwerking en het overleg tussen ziekenhuizen en thuiszorgdiensten, met name op het gebied van geestelijke gezondheidszorg en palliatieve zorg, zullen worden versterkt.

Kwaliteitsverbetering

Een tweede pijler van de nieuwe ziekenhuisnormen - die ingaat vanaf juni volgend jaar - bestaat er dan weer uit de toegang tot bepaalde diensten te verbeteren. Zo zijn euthanasie en abortus vandaag rechten, maar blijven deze ingrepen vaak nog erg afhankelijk van de beslissingen van individuele artsen.

“Als dokters nu zeggen een operatie niet te willen doen, maar ervoor kiezen om door te verwijzen, dan duurt dat nog te lang”, zegt adviseur gezondheidsbeleid binnen het kabinet-Maron Miguel Lardennois. “Met deze ordonnantie worden alle ziekenhuizen in Brussel voortaan verplicht om ervoor te zorgen dat te allen tijde een arts kan antwoorden op de vragen van patiënten. Desnoods via samenwerkingen met andere ziekenhuizen.”

Tot slot worden in een derde pijler ziekenhuizen vanaf januari 2025 ertoe aangemoedigd hun beleid beter te standaardiseren. Zo moeten ziekenhuizen voortaan ten minste om de vijf jaar hun interne strategie voor kwaliteitsverbetering bijwerken. Dat zal worden geëvalueerd aan de hand van enkele specifieke indicatoren die variëren per ziekenhuis, maar ook aan de hand van gemeenschappelijke indicatoren die de GGC heeft opgesteld. In elk ziekenhuis zal een multidisciplinaire kwaliteitsraad worden opgericht om het management in deze inspanningen bij te staan.

Rustig beginnen

De nieuwe normen zullen gelden voor alle Brusselse ziekenhuizen behalve de academische (UZ Brussel, Erasmusziekenhuis en Sint-Lukas). Voor Maron zijn de veranderingen echter nog maar het begin. “Het is een eerste stap in de hervorming van de ziekenzorg”, aldus Lardennois. “We beginnen rustig en lieten met opzet ook telkens 6 maanden tussen de veranderingen, zodat de ziekenhuizen de tijd krijgen om zich aan te passen.”

Lardennois zegt immers al heel wat tegenkanting te hebben gekregen van ziekenhuizen die klagen nu al te veel werk te hebben en over onvoldoende geld te beschikken om extra veranderingen door te voeren. “Dit zijn echter geen nieuwe zaken: het verbeteren van de continuïteit met de eerstelijnszorg werd bijvoorbeeld al federaal opgelegd. Wij voegen slechts toe hoe ziekenhuizen dit kunnen aanpakken. Bovendien zijn de nieuwe normen zo goed als budgetneutraal.”

Toch geeft hij toe dat er nog wat addertjes onder het gras zitten. Pas sinds de zesde staatshervorming beschikt het Gewest over de mogelijkheid om aanvullende normen op vlak van ziekenhuiszorg door te voeren. “Maar de grenzen tussen de verschillende bevoegdheden zijn niet altijd duidelijk afgelijnd dus het wordt nog afwachten hoe de Raad van State oordeelt over onze plannen”, aldus Lardennois.

Als die de nieuwe normen niet terugfluit, denkt hij echter dat de andere Gewesten Brussel snel zullen volgen. “Ons Gewest wordt in feite een testlaboratorium waar door de andere Gewesten met veel belangstelling naar zal worden gekeken.”