Eerste dag raadkamerzitting: ‘Ze hebben Brussel laten ontploffen’

Onder massale mediabelangstelling zijn de raadkamerzittingen over de aanslagen van 22 maart begonnen. Wie van de dertien verdachten wordt doorverwezen naar het Hof van Assisen en wie voor de correctionele rechtbank moet verschijnen, is de centrale vraag. “Ik hoop dat alle verdachten voor assisen moeten verschijnen”, zei Sylvie Ingels, een slachtoffer dat de aanslag in Zaventem overleefde, na de eerste zittingsdag.

De Brusselse raadkamer komt sinds vandaag bijeen in de voormalige NAVO-gebouwen in Evere. Aan tramhalte Raket stonden zwaarbewapende agenten eventuele passanten op te wachten. Wie het complex dat is omgedoopt tot ‘Justititia’ wilde betreden, moest door verschillende veiligheidscontroles. “Het is een stresserende dag voor de slachtoffers. Met al die extra beveiliging herleven ze hun trauma van 22 maart”, vatte advocate Aline Fery de sfeer samen voor het begin van de eerste zittingsdag.

De pers was massaal aanwezig. Advocaten die op weg waren naar de zittingszaal werden bestormd door journalisten, die de coronamaatregelen niet altijd respecteerden. Maar de buitenlandse media waren opvallend afwezig, ondanks de link met Frankrijk. “Die link is enorm groot”, vertelde advocaat van de slachtoffers Adrien Masset. “Dat is nu (na het verslag van de onderzoeksrechters, red.) erg duidelijk. Ze hebben Brussel laten ontploffen, terwijl ze eigenlijk Parijs wilden.”

Weinig aanwezigen

In het dossier van de aanslagen van 22 maart in Zaventem en Maalbeek is sprake van zo’n 1.300 slachtoffers, waarvan er zich meer dan 650 burgerlijke partij hebben gesteld. Justitia biedt dan ook plaats aan 180 mensen in de hoofdzaal en nog eens 550 mensen in twee relaiszalen. Die twee zalen waren uiteindelijk niet nodig. Op de eerste dag tekenden vier verdachten – geen van hen zijn hoofdverdachten – en 25 slachtoffers present. Er waren daarnaast 58 advocaten aanwezig.

“Ik stel vast dat er verschillende zalen gereserveerd waren, maar dat ze leeg zijn gebleven”, zei advocaat Hamid El Abouti, die de familie van Loubna Lafquiri vertegenwoordigt. De Molenbeekse vrouw kwam om het leven bij de aanslag in Maelbeek. “Deze etappe in het dossier is van procedurele aard.” “Dit is niet het moment waarop slachtoffers kunnen getuigen over wat ze hebben meegemaakt”, verklaarden andere advocaten die slachtoffers vertegenwoordigen.

De raadkamerzitting begon met een verslag van de onderzoeksrechters over het onderzoek. Daarna volgde de burgerlijke partijstelling. Morgen volgt de vordering van het federaal parket, waarna de verdediging het woord krijgt. Van de dertien verdachten vraagt het parket de buitenvervolgingstelling voor drie verdachten waarvan al langer duidelijk is dat zij niets met de aanslagen te maken hebben.

Assisen of correctionele?

Twee andere verdachten, Smäil en zijn broer Ibrahim Farisi, worden verdacht van een ‘bijrol’ omdat ze hun appartement uitleenden aan twee hoofdverdachten. Van hen vraagt het parket de doorverwijzing naar de correctionele rechtbank. “Voor mijn cliënt, Smäil Farisi, zou dat een maximumstraf van vijf jaar betekenen”, zei advocaat Sébastien Courtoy. “Het parket vermoedt dat hij in het Hof van Assisen zou worden vrijgesproken, daarom wil men hem voor de correctionele rechtbank brengen. Ik ben er helemaal van overtuigd dat hij onschuldig is en hij beleeft deze zaak minstens even slecht als de slachtoffers.”

Van de acht hoofdverdachten, waaronder Salah Abdeslam, wil het parket een doorverwijzing naar het Hof van Assisen. Abdeslams advocaat Sven Mary negeerde de pers tijdens de eerste zittingsdag, maar de advocaten van de slachtoffers lijken grotendeels voorstander te zijn van een assisenproces. “In een assisenproces wordt elk tegeltje omgedraaid", zei Anthony Malego, de advocaat van slachtoffer Sebastien Bellin.

“Als iemand lid is van een terreurorganisatie is, maar niet heeft deelgenomen aan de organisatie van de aanslagen, kan een doorverwijzing naar de correctionele rechtbank”, legde advocaat Hamid Al Abouti uit. “Wie lid is van een terreurorganisatie en een participatieve rol had, moet voor assisen verschijnen.” “Ik hoop dat alle verdachten voor assisen moeten verschijnen”, zei Sylvie Ingels, een slachtoffer dat de aanslag in Zaventem overleefde, na de eerste zittingsdag.

De raadkamerzittingen duren nog tot 18 december, al gaven verschillende advocaten na de eerste zittingsdag aan dat het allemaal niet zo lang hoeft te duren. Al Abouti: “Tien zittingsdagen lijkt me lang, maar het zal afhangen van de verdediging.” Een uitspraak wordt eind volgende maand verwacht. Het uiteindelijke proces zal pas in 2021 of mogelijk zelfs 2022 van start kunnen gaan. “Als het een assisenproces wordt, moet dat maar. Maar ik houd mijn hart vast”, zei advocaat Kris Luyckx, die een slachtoffer vertegenwoordigt, nog. “Want aan dit tempo gaan we er dan niet komen met een jaar.”