Proces aanslagen: Beraadslaging afgerond, uitspraak morgennamiddag

Op het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 heeft de jury na 18 dagen de beraadslaging over de schuldvraag afgerond. De voorlezing van het arrest zou dinsdag om 14 uur kunnen plaatsvinden, bevestigt Luc Hennart, de woordvoerder van het assisenhof. Een definitieve bevestiging van het tijdstip volgt later.

De jury ging na zeven maanden proces op 6 juli in de avond in afzondering voor de beraadslaging. Maandagavond volgde het verlossende bericht dat de beraadslaging is afgerond en het arrest dinsdag voorgelezen zou kunnen worden vanaf 14 uur in het Justitia-gebouw in Haren. Een definitief tijdstip wordt later nog meegedeeld.

De juryleden moesten zich buigen over in totaal 287 schuldvragen rond de (on)schuld van de 10 beschuldigden. Het wordt vooral uitkijken naar hoe de jury oordeelde over de argumenten van de verdediging van Salah Abdeslam en Sofien Ayari, die beiden onschuldig pleitten voor terroristische moord en poging tot moord.

Beschuldigden

Voor één beschuldigde, Ibrahim Farisi, lonkt alvast de vrijspraak. Voor hoofdbeschuldigden Mohamed Abrini, de 'man met het hoedje', en Osama Krayem, lijkt er weinig twijfel. De ene liet zijn bom achter op de luchthaven van Zaventem, terwijl de andere zijn lading explosieven wegspoelde in het toilet. Beiden pleitten schuldig over de hele lijn.

Abdeslam en Ayari gaan voor de vrijspraak voor terroristische moord en poging tot moord. Dit omdat ze op het moment van de feiten in de cel zaten. Ze houden ook vol dat ze een geschikt moment afwachtten om naar Syrië te vertrekken. De procureurs en de burgerlijke partijen zien dat echter anders en stellen dat beiden wel degelijk essentiële hulp boden bij de aanslagen, onder meer door na hun arrestatie te zwijgen over de plannen van de terreurcel.

Voor de overige beschuldigden, die terechtstaan voor hun logistieke hulp aan de terreurcel, gaan sommigen voor de vrijspraak, terwijl anderen een herkwalificatie vroegen. Vooral voor Hervé Bayingana Muhirwa zou een eventuele herkwalificatie gepaard gaan met een gevoelig lichtere straf. Enkel voor Ibrahim Farisi, die zijn broer hielp met het leeghalen van het appartement van waaruit kamikaze Khalid El Bakraoui en Osama Krayem vertrokken, lijkt de vrijspraak al vast te staan. Daarvoor pleitten namelijk zowel het openbaar ministerie, de burgerlijke partijen als de verdediging.

287 schuldvragen

Ondanks heel wat ongerustheid over de haalbaarheid van een assisenproces met jury voor het 'monsterproces' over de aanslagen van Brussels Airport en Maalbeek, heeft de jury haar taak met glans vervuld. De juryleden leken de debatten aandachtig te volgen en stelden veel vragen. Ook bleef de gevreesde leegloop bleef uit: in de afgelopen zeven maanden vielen maar negen van de in totaal 36 gelote juryleden af. Zeven van hen vielen uit om medische redenen, twee anderen werden gewraakt: een vervangend jurylid omdat hij in een vraag zijn mening liet doorschijnen en een effectief jurylid omdat zijn bazin zich burgerlijke partij stelde.

Op 6 juli werden de twaalf effectieve juryleden en de overgebleven vijftien vervangers opgesloten op een onbekende locatie, afgezonderd van de buitenwereld. Enkel de twaalf effectieve juryleden namen deel aan de beraadslaging, de vervangers moesten zich klaarhouden om indien nodig een van de twaalf te vervangen. Dat is niet nodig geweest. De twaalf kregen tijdens de beraadslaging voor het eerst toegang tot het volledige dossier van meer dan 400 kartons en moesten zich uitspreken over de 287 schuldvragen.

Naast hoofdvragen over moord en poging tot moord in een terroristische context, en deelname aan de activiteiten van een terroristische groep, waren er subsidiaire vragen over bijvoorbeeld de herkwalificatie van poging tot moord naar moord voor vier slachtoffers die na de aanslagen overleden. Voor Bilal El Makhoukhi waren er bovendien subsidiaire vragen over een herkwalificatie naar oorlogsmisdaden, voor Hervé Bayingana Muhirwa over een herkwalificatie naar het verbergen van misdadigers. In de praktijk moesten de juryleden niet op alle vragen antwoorden: als ze 'ja' antwoordden op een hoofdvraag, vielen er subsidiaire vragen weg.

Het hof tekende ook de motivatie van de juryleden op. Een beschuldigde mag enkel veroordeeld worden indien uit de elementen van het dossier blijkt dat hij "boven redelijke twijfel" schuldig is. Indien zes juryleden 'ja' antwoorden op een vraag en zes 'neen', wordt de beschuldigde vrijgesproken voor die tenlastelegging. Indien acht juryleden 'ja' antwoorden en vier 'neen', is de beschuldigde sowieso schuldig. Het hof neemt enkel deel aan de stemming over de schuld indien zeven juryleden positief antwoorden op een hoofdschuldvraag en vijf negatief. Dan beraadslagen de voorzitster en de twee bijzitters en beantwoorden zij de vraag. Die regel geldt niet voor een subsidiaire vraag, daarvoor is een meerderheid van 7-5 binnen de jury voldoende.