Warm herfstweer: ‘Op termijn kunnen we andere planten krijgen’

We kregen de afgelopen week zomerse temperaturen. Wat doet dat met onze stadsvegetatie? “Onze planten kunnen ontregeld raken”, zegt bioloog Ive De Smet (VIB-UGent).

De temperaturen zijn eind oktober abnormaal hoog. Wat doet dat met planten?
Ive De Smet: Ze kunnen ontregeld raken. Normaal gezien gaan planten in de herfst in dormantie, een soort winterslaap, waarbij de sapstromen stilvallen. Door de temperaturen kan die periode op zich laten wachten en kunnen planten ook stress ondervinden. Ze gaan dan bijvoorbeeld hitteproteïnen aanmaken terwijl ze zich eigenlijk net op de koude moeten voorbereiden.

Blijven bladeren dan langer hangen?
De Smet: Dat is moeilijk in te schatten, maar ik verwacht het niet meteen. De temperaturen zijn niet de enige factor die de plantengroei beïnvloeden. Ook de daglengte speelt mee en die blijft wel gelijk elk jaar.

Kunnen planten zich nu gedragen alsof het al lente is?
De Smet: Soms wel. De herfst is ook de periode waarin er knopvorming is. Als de hoge temperaturen te lang aanhouden, riskeer je dat die knoppen ook open gaan. Ik denk bijvoorbeeld aan de magnolia in een stadstuin. De bloemknoppen van die plant openen normaal voor de bladeren, het is niet ondenkbaar dat die al in de herfst openen. Maar een eenmalige hittepiek volstaat daarvoor niet.

Wat als het herfstseizoen elk jaar steeds milder wordt?
De Smet: Dan zal je zien dat de plantengroei zich daaraan zal aanpassen. Er zullen dan bijvoorbeeld andere gewassen beginnen te groeien hier. We zien nu al dat de grens waar je nog wijndruiven kan telen steeds noordelijker ligt. Doordat steden warmer zijn, zie je dat soort verschuiving daar vandaag al: er groeien meer mediterrane planten dan op het platteland. De gebouwen geven immers warmte af en er is ook meer beschutting tegen de wind in een stad.
Het kan dan trouwens best dat we steeds meer plantenziektes krijgen die gepaard gaan met warmere temperaturen. Een koude winter kan die ziektes net de kop indrukken. Sommige soorten zoals wintertarwe hebben ook een koude periode nodig. Ze kiemen, gaan dan in rust tijdens de koude periode om dan te groeien in de lente. Minder koudeperiodes kunnen daardoor ook een lagere productiviteit betekenen in de zomer.