Taurus Quartet op festival Musiq'3: 'We stappen uit onze comfortzone'

Naar het debuut- en opnameconcert van het Taurus Quartet werd lang uitgekeken. Zaterdag in Flagey is het zover, tijdens de middelste nacht van Festival Musiq'3. Vier doorwinterde strijkers halen dan Janáceks 'Kreutzersonate' en 'Intieme brieven' van stal, teksten incluis. Tijd voor pittige liefdesklanken van een oude vent voor een groen blaadje. Zal dat smaken.

H et nieuwe strijkersensemble Taurus Quartet bestaat uit vier musici die al een bejubelde weg binnen de kamermuziek hebben afgelegd: violisten Wibert Aerts (1974) en Wietse Beels, (1969), altviolist Vincent Hepp (1980) en cellist Martijn Vink (1969). Stuk voor stuk topstrijkers en docenten die als solist of verspreid in ensembles als Oxalys, Het Collectief, Narziss und Goldmund pianotrio, Prometheus, Kryptos en Ictus een vaste waarde werden. Vink is de initiator van het ensemble, en neemt de tweede oudste in rij Wibert Aerts mee om aan het einde van een jaar van tryouts het bloed van Taurus te analyseren.

Waarom starten met een Vlaams-Brussels kwartet?
Martijn Vink: "Ieder van ons heeft als solist of binnen kamermuziekensembles voldoende ervaring opgedaan, om in een nieuwe formatie een andere uitdaging te durven zoeken. Als (bijna- of al) veertiger denken we: verdorie, we hebben al zolang kamermuziek gespeeld op hoog niveau, maar aan de heilige graal van de kamermuziek raakten we nog nooit. We vinden dat de mooiste stukken voor kamermuziek ongetwijfeld voor strijkkwartetten werden geschreven. Hoog tijd om die te spelen, dus."

Jullie gingen toch al voor een prachtig repertoire, met Het Collectief of Oxalys?
Wibert Aerts: "In Het Collectief doen we prachtige dingen - Martijn en ik kennen elkaar al vijftien jaar - maar strijkkwartetmuziek kan in dergelijk ensemble niet aan bod komen. Trouwens, je zet het 'samen strijken' als muzikant niet zomaar ergens neer, tenzij voor plezier onder vrienden. Een strijkkwartet gaan vormen, is daarentegen een ernstig overwogen keuze, omdat het veel repetitie en tijd vergt. Bovendien moet je de juiste mensen vinden om een gezonde balans in het kwartet te bereiken."

Is het een experiment of een ernstige uitdaging?
Vink: "Vier goede musici bij elkaar zetten, geeft geen garantie dat je een goed strijkkwartet hebt. De beslissing om 'te willen bestaan', werd ruim een jaar terug genomen. Het voorbije jaar hebben we intensief gerepeteerd, tot meermaals per week, en ook met huisconcerten. Om samen te groeien. Iedereen moest zijn rol vinden, dat vraagt tijd. Van vier klanken moet je samen één nieuwe kwartetklank ontwikkelen."

Gaan jullie spelen voor een nichepubliek?
Vink: "Het strijkkwartetrepertoire begint bij het beroemde werk van Haydn, Mozart, Beethoven, … Maar in de twintigste eeuw vinden we Janáček, met werk dat tot het absolute hoogtepunt van de kwartetmuziek behoort. Janáček is geen intellectuele componist, maar iemand die recht uit zijn gevoelshart componeert. Hij vertrekt van de metaforen van de teksten die hem hebben geïnspireerd. Zoals een roman van Tolstoj of de liefdesbrieven die hij aan een veertig jaar jonger meisje van 22 schreef (zie kaderstuk, red.)."

Het concert wordt aangekleed met acteurswerk. Gaat het om musicologische uitleg?
Vink: "Het festival heeft de missie om breed toegankelijk te zijn, iedereen kan binnenlopen. We spelen twee stukken, los van elkaar, met wat tijd tussen en met de tekstpresentatie. Telkens twintig minuten tekstvoordracht en twintig minuten muziek. Het publiek gaat door het woord veel meer uit de muziek halen. Dit maakt het rijker dan muziek op cd."

Hebben of nemen jullie tijd genoeg om dit kind te doen groeien?
Vink: "Eens beslist werd om dit te doen, gingen we ervoor. We hebben nu een jaar intens gewerkt, afwisselend bij ons thuis (Martijn woont in Schaarbeek, Vincent in Anderlecht, Wibert in Halle en Wietse in Antwerpen, red.). Zonder voor een groot publiek te hebben gespeeld, zijn we eigenlijk goed trots op onze prestaties. Er is een soort engagement gegroeid, waarbij we de tijd namen om de relatie serieus te nemen en om een eigen 'stem' te vinden. Nu prikkelt de zin om dit geluid te gaan delen."

Welk repertoire hebben jullie voor ogen?
Aerts: "We hebben een tiental concerten in het vooruitzicht. De beide strijkkwartetten van Janáček hernemen we zeker. Op het Festival Musical de Stavelot (6 en 7 augustus) brengen we het Strijkkwartet van Verdi en van Wolf. En samen met celliste Marie Hallynck het Strijkkwintet van Schubert. De bedoeling is om het grote klassieke romantische repertoire af te schuimen, het is uitgebreid genoeg. Onze eerste concerten (Flagey en Stavelot) worden live door radio opgenomen."
Vink: "We gaan ook ongekende pareltjes spelen, al hebben we met Taurus vooral goesting om voor het 'grote' repertoire te gaan. Als we alle strijkkwartetten van Beethoven hebben gespeeld, kan ik gelukkig sterven."

Komt er stress kijken bij de lancering van Taurus? Vreest u kritiek?
Aerts: "Met stress hebben we allemaal al lang leren omgaan in ensembles. Direct met een sterke zichtbare aanwezigheid uitpakken, zoals nu, is niet louter luxe maar ook een noodzaak. Vandaar het belang van goede opnames door radio en onze concertenreeks vanaf de zomer. We hebben nu eenmaal geen dertig jaar carrière meer in het verschiet. En 'drive' zoeken we echter wel."

Vink: "Laat ons zeggen dat we wat ongeduldiger zijn, en het direct perfect willen aanpakken. Trouwens, over dertig jaar zullen we als muzikant al zelf genoeg vibreren, in plaats van ons instrument (lacht). Even serieus toch, mag ik het zo samenvatten. De mensen kennen ons al van lang. Ik geef toe dat we door de jaren ervaring als uitvoerend muzikant het wat makkelijker hebben. We zijn allemaal rustig en goed bezig in groepen. Maar we stappen uit onze eigen comfortzone. Nu nemen we het risico om met iets nieuws te beginnen. Velen zullen ons langs de meetlat leggen, om te zien of we samen het niveau halen dat we apart in andere ensembles bereikten. Dat wordt best spannend. En toch geloven we in alle rust én met passie in dat nieuwe verhaal."

Toch al iets unieks te claimen op het begrip Taurus Quartet?
Vink: "Uniek aan ons is, dat we al lang spelen maar eigenlijk nog nooit een vaste baan hebben gehad. Het is een weg die je kiest, waarbij je je niet te veel vragen mag stellen. Anders steek je geen jaar in de opstart van een kwartet. Ik hoop dat de jongere generatie muzikanten de moed heeft om diezelfde beslissingen te nemen als wij. Het is het moeilijke zoeken, ook in de muziek die je wilt spelen, dat maakt dat je beter wordt."